Ołownik (roślina)

Ołownik
	; Plumbago auriculata
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	goździkopodobne
Rząd	goździkowce
Rodzina	ołownicowate
Rodzaj	ołownik
	Nazwa systematyczna
	Plumbago Linnaeus; Sp. Pl. 151. 1 Mai 1753
	Typ nomenklatoryczny
	P. europaea Linnaeus
Synonimy
	Thela Loureiro.;
	Thela Loureiro.;
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ołownik^[5]^[6], ołownica^[7] (Plumbago) – rodzaj roślin z rodziny ołownicowatych (Plumbaginaceae). Obejmuje od ok. 12^[8] do ok. 17 gatunków^[4]. Występują na wszystkich kontynentach w strefie tropikalnej i subtropikalnej^[8]^[4]. Rosną zwykle na obszarach suchych i skalistych^[9].

Niektóre gatunki uprawiane są jako ozdobne, szczególnie popularny jest ołownik uszkowaty^[9], jednak na obszarach występowania przymrozków rośliny z tego rodzaju wymagają uprawy w szklarniach^[6].

Morfologia edytuj

Pokrój: Byliny i półkrzewy o pędach wzniesionych, płożących się lub wspinających^[8], osiągające do 3 m wysokości^[9].
Liście: Ułożone naprzemianlegle^[6], siedzące lub krótkogonkowe o blaszce eliptycznej do łopatkowatej, u nasady zwężonej, całobrzegiej, na szczycie tępej lub zaostrzonej^[8], u nasady z zaokrąglonymi przylistkami^[9].
Kwiaty: Zebrane w groniastych lub wiechowatych kwiatostanach, a ponieważ szypuły i szypułki kwiatowe są krótkie – kwiatostany są nieco kłosokształtne. Kielich trwały, rurkowaty, 5-kanciasty, na końcu z ząbkami trójkątnymi. Korona z płatkami w dole rurkowato zrośniętymi i rozpostartymi końcami. Płatki koloru białego, niebieskiego i czerwonego^[6]. Pręcików jest 5 i mają one długość rurki korony. Zalążnia jest elipsoidalna, jajowata do gruszkowatej, z pojedynczą szyjką słupka na końcu z 5 znamionami^[8].
Owoce: Torebki z długimi dzióbkami^[8] zawierające pojedyncze nasiono^[9].

Systematyka edytuj

Pozycja według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)

Rodzaj z rodziny ołownicowatych (Plumbaginaceae) należącej do rzędu goździkowców reprezentującego dwuliścienne właściwe^[2]. W obrębie rodziny rodzaj należy do podrodziny Plumbaginoideae^[10].

Wykaz gatunków ^[11]

Plumbago africana (Lam.) Christenh. & Byng
Plumbago amplexicaulis Oliv.
Plumbago aphylla Bojer ex Boiss.
Plumbago arabica (Boiss.) Christenh. & Byng
Plumbago auriculata Lam. – ołownik uszkowaty^[5], ołownica uszkowata, ołownik przylądkowy
Plumbago caerulea Kunth
Plumbago ciliata Engl. ex Wilmot-Dear
Plumbago dawei Rolfe
Plumbago europaea L. – ołownik europejski^[5]
Plumbago glandulicaulis Wilmot-Dear
Plumbago hunsbergensis van Jaarsv., Swanepoel & A.E.van Wyk
Plumbago indica L. – ołownik czerwony^[5], ołownik indyjski, ołownica indyjska
Plumbago ituriensis Ntore
Plumbago madagascariensis M.Peltier
Plumbago montis-elgonis Bullock
Plumbago pearsonii L.Bolus
Plumbago pendula (Kuntze) Christenh. & Byng
Plumbago pulchella Boiss.
Plumbago socotrana (Balf.f.) ined.
Plumbago stenophylla Wilmot-Dear
Plumbago tristis W.T.Aiton
Plumbago wissii Friedrich
Plumbago zeylanica L. – ołownik niebieski^[5]

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2013-12-08] (ang.).
↑ ^a ^b Index Nominum Genericorum (ING). Smithsonian Institution. [dostęp 2013-12-08].
↑ ^a ^b ^c Plumbago. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2013-12-08]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 135, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ ^a ^b ^c ^d GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, s. 690-691, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .
↑ Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.): Słownik botaniczny. Wyd. wydanie II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003. ISBN 83-214-1305-6.
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Alan R. Smith: Plumbago Linnaeus. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2013-12-08].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. I. Trees and shrubs. London: Macmillan, 1988, s. 93. ISBN 0-333-73003-8.
↑ Genus: Plumbago L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2013-12-08].
↑ Plumbago Tourn. ex L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-12-25].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2013-12-08] (ang.).

[ing-3] Index Nominum Genericorum (ING). Smithsonian Institution. [dostęp 2013-12-08].

[china-4] Plumbago. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2013-12-08]. (ang.).

[checklist-5] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 135, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[konemann-6] GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, s. 690-691, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .

[7] Alicja Szweykowska, Jerzy Szweykowski (red.): Słownik botaniczny. Wyd. wydanie II, zmienione i uzupełnione. Warszawa: Wiedza Powszechna, 2003. ISBN 83-214-1305-6.

[america-8] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Alan R. Smith: Plumbago Linnaeus. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2013-12-08].

[philips-9] Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. I. Trees and shrubs. London: Macmillan, 1988, s. 93. ISBN 0-333-73003-8.

[10] Genus: Plumbago L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN) [on-line]. United States Department of Agriculture. [dostęp 2013-12-08].

[powo-11] Plumbago Tourn. ex L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2022-12-25].

[5]

[6]

[7]

[8]

[4]

[9]

[1]

[2]

[3]

[10]

[11]