Ożarów Mazowiecki

miasto w województwie mazowieckim

Ożarów Mazowiecki (do 31 grudnia 1966 Ożarów-Franciszków[2]) – miasto w Polsce, w województwie mazowieckim, w powiecie warszawskim zachodnim, w aglomeracji warszawskiej, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Ożarów Mazowiecki i powiatu. Miasto położone jest na Równinie Łowicko-Błońskiej nad Kanałem Ożarowskim.

Ożarów Mazowiecki
miasto w gminie miejsko-wiejskiej
Ilustracja
Sanktuarium Bożego Miłosierdzia (po prawej), w głębi 4-gwiazdkowy Hotel Mazurkas
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Powiat

warszawski zachodni

Gmina

Ożarów Mazowiecki

Prawa miejskie

1967

Burmistrz

Paweł Kanclerz

Powierzchnia

8,00 km²

Populacja (31.12.2021)
• liczba ludności
• gęstość


14 719[1]
1 839,9 os./km²

Strefa numeracyjna

+48 22

Kod pocztowy

05-850

Tablice rejestracyjne

WZ

Położenie na mapie gminy Ożarów Mazowiecki
Mapa konturowa gminy Ożarów Mazowiecki, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Ożarów Mazowiecki”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Ożarów Mazowiecki”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Ożarów Mazowiecki”
Położenie na mapie powiatu warszawskiego zachodniego
Mapa konturowa powiatu warszawskiego zachodniego, na dole po prawej znajduje się punkt z opisem „Ożarów Mazowiecki”
Ziemia52°12′30″N 20°47′37″E/52,208333 20,793611
TERC (TERYT)

1432064

SIMC

0921415

Urząd miejski
ul. Kolejowa 2
05-850 Ożarów Mazowiecki
Strona internetowa
BIP
Urząd Miasta i Gminy

W latach 1975–1998 miasto administracyjnie należało do województwa warszawskiego. 1 stycznia 2006 do Ożarowa Mazowieckiego została przeniesiona z Warszawy siedziba powiatu warszawskiego zachodniego.

Według danych z 31 grudnia 2021 miasto liczyło 14 719 mieszkańców[1].

Wieś królewska Ożarowo położona była w 1580 w powiecie warszawskim ziemi warszawskiej województwa mazowieckiego[3].

Historia edytuj

 
Położenie na mapie gminy i powiatu
 
Starostwo powiatu w budynkach fabryki kabli
 
Ulica Poznańska będąca fragmentem drogi krajowej nr 92, dawniej nr 2
 
Kanał Ożarowski w Parku Towarzystwa Miłośników Ołtarzewa
 
Wystawa uliczna „Dawny Ożarów Mazowiecki na fotografii”
 
Cmentarz wojenny z okresu II wojny światowej
Osobny artykuł: Ożarów-Parcele.
Osobny artykuł: Ołtarzew-Kolonia.

Osadnictwo na terenie dzisiejszego Ożarowa Mazowieckiego może sięgać IX wieku p.n.e. Osiedlano się tutaj ze względu na bardzo wysokiej jakości glebyczarne ziemie, które sprzyjały rozwijaniu rolnictwa. Pierwsze zapisy dotyczące terenów obecnego Ożarowa Mazowieckiego pochodzą z czasów Kazimierza Wielkiego i są datowane na 1342. Nazwa wsi Pożarowy pojawia się ok. 1414 i 1440, wiadomo że 1475 była to wieś książęca. W 1530 Pożarowy należały do starostwa warszawskiego. W XVI i XVII w. Pożarowy były jedną z większych wsi w dzisiejszym powiecie warszawskim zachodnim, od 1619 stanowiły dożywotnią dzierżawę Zofii Warszyckiej, wojewodziny podlaskiej. Od końca XVI w. zaczęto używać nazwy Ożarów. Wojny szwedzkie całkowicie zniszczyły wieś. Spis w 1827 odnotowywał istnienie 32 domostw zasiedlonych przez 257 mieszkańców. W 1864 ukaz carski przekazał część tutejszej ziemi chłopstwu, piętnaście lat później folwark w Ożarowie został wydzielony z dóbr Borzęcin. Z zapisów wynika, że stanowił on 1100 mórg, z czego sama osada 138 mórg.

W 1901 we wschodniej części wsi Franciszków z funduszy przemysłowca Kazimierza Ansgarego Kamińskiego powstała huta szkła. Od 1903 na linii kolei warszawsko-kaliskiej powstał przystanek pasażerski Franciszków. W 1906 w sąsiednim Ołtarzewie powstało Towarzystwo Przyjaciół Ołtarzewa, którego zadaniem był rozwój wsi. Rokiem przełomowym dla osady był 1911, kiedy to powstała spółka akcyjna „Miasto Ogród”, której zadaniem była budowa kolonii domów jednorodzinnych. Warszawski prawnik i publicysta Wincenty Majewski (1841–1930) na 33 hektarach ziemi (ok. 60 mórg) nakazał parcelację gruntu na 142 działki budowlane z szachownicowym układem ulic. Ulice te obsadzono drzewami owocowymi, których plony sprzedawano, a uzyskane fundusze przeznaczano na meliorację okolicy i inwestycje komunalne. W 1926 Wincenty Majewski zainicjował powstanie Towarzystwa Przyjaciół Ożarowa, które przejęło spółkę „Miasto Ogród”. Mniej więcej w tym czasie rozpoczęto regulację niewielkiej strugi Ożarówki i ok. 1930 między Macierzyszem a Ołtarzewem powstał Kanał Ożarowski. Na 1927 datuje się przybycie do Ożarowa Pallotynów, którzy otrzymali w darze dwór Kasprzyckich i przebudowali go na kaplicę. Była to filia kościoła parafialnego w Żbikowie. W 1929 powstała fabryka kabli pod nazwą „Polskie Fabryki Kabli i Walcownie Miedzi Sp. Akc”. W 1927 i 1931 miały miejsce strajki pracowników fabryki[4]. W 1930 w Kcyni zmarł Wincenty Majewski. W 1932 została wybudowana pierwsza szkoła powszechna, dobra Zientarówka poddano parcelacji. W 1939 arcybiskup Stanisław Gall erygował parafię Ożarów z siedzibą w Ołtarzewie.

Po agresji III Rzeszy na Polskę we wrześniu 1939 na zachód od Ołtarzewa miała miejsce bitwa Armii Łódź i Armii Poznań z nacierającymi wojskami niemieckimi, zginęło ok. 1000 żołnierzy, w tym Stanisław Klimek, Artur Radziwiłł[5] i trudna do określenia liczba cywili m.in. Marian Buczek.

W 1944, po upadku powstania warszawskiego, Niemcy zorganizowali w Ożarowie dwa obozy przejściowe dla ludności cywilnej: w hucie szkła (filia Dulagu 121 Pruszków) i w fabryce kabli[6]. W fabryce kabli przebywało jednorazowo ok. 6 tys. osób[6].

3 października 1944 roku w dworku Reicherów w Ożarowie (znajdującym się w rejonie skrzyżowania dzisiejszych ulic Poniatowskiego i Obrońców Warszawy) podpisano kapitulację powstania warszawskiego.

W 1945 roku miejscowość liczyła 2750 mieszkańców. W 1952 nastąpiła elektryfikacja linii kolejowej. 1 stycznia 1957 Ożarów-Franciszków otrzymał status osiedla miejskiego[7]. W 1961 do Ożarowa-Franciszkowa przyłączono wieś Ołtarzew-Kolonia; osiedle miało powierzchnię 10,19 km² i zamieszkiwane było przez 5752 mieszkańców[8]. Wraz z nadaniem praw miejskich 1 stycznia 1967 zmieniono nazwę, do nazwy Ożarów dodano człon Mazowiecki[2]. W skład miasta nie weszła część Ożarowa położona bliżej Warszawy, aby uniknąć pomyłek zaczęto ją nazywać Ożarowem-Wsią (obecnie część miasta). W roku 1968 oddano do użytku pierwszy pawilon handlowy. W 1978 Fabryka Kabli im. Mariana Buczka podpisała umowę kapitałową z francuską firmą SAT/SERETE i rozpoczęła produkcję kabli telekomunikacyjnych. W najlepszym okresie fabryka zatrudniała prawie 1800 pracowników[9]. W 1980 miało miejsce uroczyste wmurowanie kamienia węgielnego pod budowę kościoła pw. Miłosierdzia Bożego i Najświętszej Marii Panny Matki Emanuela (od 6 czerwca 1997 jest to Sanktuarium Bożego Miłosierdzia). Od 1985 działał w Ożarowie Uniwersytet Ludowy, pallotyńskie Wyższe Seminarium Duchowne w Ołtarzewie obecnie leży w granicach miasta Ożarów Mazowiecki. W 1989 r. zatwierdzono obowiązujący herb miasta.

19 lutego 2003, po 306 dniach protestu pracowników zlikwidowano Fabrykę Kabli. Na jej terenie znajduje się obecnie specjalna strefa ekonomiczna EURO-PARK WISŁOSAN[10], od 2006 w obiektach administracyjnych znajduje się m.in. siedziba starostwa powiatu warszawskiego zachodniego[11][12]. W ramach SSE funkcjonują: WB Electronics, Vigo System, Panattoni Park Ożarów II[13] oraz ZFP INWESTYCJE sp. z o.o.[14] W Ożarowie Mazowieckim ma swoje biuro i bazę sprzętu Keller Polska Sp. z o.o.[15] W samym centrum miasta mieści się centrum konferencyjne i hotel MCC Mazurkas[16]. Z dniem 1 stycznia 2014 w granice Ożarowa Mazowieckiego włączono sołectwo Ożarów-Wieś[17].

Demografia[18] edytuj

Piramida wieku mieszkańców Ożarowa Mazowieckiego w 2014 roku[19]

 

Transport edytuj

Do Ożarowa Mazowieckiego można dojechać autobusami z Warszawy, liniami strefowymi (podmiejskimi) 713 (przez Mory do pętli Cmentarz Wolski), 743 (przez Macierzysz do pętli Os. Górczewska) i autobusami PKS Grodzisk Mazowiecki (kierunek Błonie i Sochaczew). Od 3 lutego 2012 do 22 maja 2020 roku do miasta dojeżdżała także weekendowa linia nocna N52, o tej samej trasie, co autobus dzienny linii 713.[20]

Miasto posiada też stację kolejową obsługiwaną przez Koleje Mazowieckie. Przebiega przez nią linia kolejowa nr 3: Warszawa ZachodniaFrankfurt nad Odrą.

W mieście krzyżują się drogi krajowe i wojewódzkie:

Nr drogi Przebieg
  RzepinPoznań – Ożarów Mazowiecki – Warszawa
  JózefówDomaniewŻbikówDuchnice – Ożarów – Strzykuły
  BorzęcinOłtarzewPruszków
  Ożarów Mazowiecki (Droga nr 92 – ul. Kolejowa)

Około 12 km na północny wschód od miasta znajduje się prywatne, śmigłowcowe lądowisko Mościska K-EX.

Władze miasta i gminy edytuj

  • Przewodniczący Rady Miasta:
    • Tadeusz Pancześnik 1990–1998
    • Stanisława Milej-Misztal 1998–2006
    • Roman Jasiński 2006–2009
    • Blanka Jabłońska 2009–2014
    • Andrzej Cichal od 2014

Osiedla w mieście Ożarów Mazowiecki edytuj

  • Osiedle RSM Bloki
  • Osiedle Franciszków
  • Osiedle Kabel
  • Osiedle Mickiewicza
  • Osiedle Ołtarzew
  • Osiedle Zientarówka

Edukacja edytuj

W gminie Ożarów Mazowiecki działa:

Siedem przedszkoli

  • Przedszkole Publiczne Nr 1 z oddziałami integracyjnymi
  • Filia Przedszkola Nr 1
  • Przedszkole Publiczne Nr 2
  • Publiczne Przedszkole „Akademia Pod Modrzewiem”
  • Przedszkole Bajlandia
  • Przedszkole Szczęśliwa Gwiazdeczka
  • Przedszkole Niepubliczne Sióstr Urszulanek SJK

Siedem szkół podstawowych:

  • Szkoła Podstawowa Nr 1 w Ożarowie Mazowieckim im. Janusza Kusocińskiego
  • Szkoła Podstawowa Nr 2 w Ożarowie Mazowieckim im. Obrońców Warszawy
  • Szkoła Podstawowa im. Wandy Rutkiewicz w Duchnicach
  • Szkoła Podstawowa im Józefa Piłsudskiego w Święcicach
  • Szkoła Podstawowa im. Adama Mickiewicza w Umiastowie
  • Szkoła Podstawowa im. Szarych Szeregów w Płochocinie
  • Szkoła Podstawowa im. Wincentego Pallottiego

Dwie szkoły średnie:

  • Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych Nr 1 im. Tony Halika
  • Gimnazjum im. Bohaterów Powstania Warszawskiego

Dwie uczelnie:

Kultura edytuj

W Ożarowie Mazowieckim działa Dom Kultury „Uśmiech”.

Zespoły muzyczne w Ożarowie Mazowieckim:

Biblioteka Publiczna z dwiema filiami: w Józefowie i Święcicach[21]

Scena Ołtarzew[22]

Centrum Inicjatyw Społecznych „Przy Parku”[23]

Wirtualne Muzeum Ożarów Mazowiecki[24]

Od 2004, na początku czerwca, przyznawana jest nagroda dla zwycięzców Gminnego Konkursu Ortograficznego „O Pióro Burmistrza Ożarowa Mazowieckiego” organizowanego dla uczniów szkół podstawowych z terenu gminy[25].

Sport edytuj

W Ożarowie Mazowieckim mieści się Klub Sportowy Ożarowianka Ożarów Mazowiecki, w którym oprócz sekcji piłkarskiej (występującej w sezonie 2023/2024 w V lidze, gr. mazowieckiej II), są również sekcje ping-ponga i łucznictwa oraz lekkoatletyki[26][27].

W Ożarowie Mazowieckim znajduje się również siedziba klubu UKS Ołtarzew. Klub ma sekcję piłkarską, siatkarską oraz szachową[28].

7 listopada 2002 została oddana do użytku pływalnia miejska. Zespół kąpielowy tworzą: basen sportowy 25 × 12,5m, basen do nauki pływania 12,5 × 6m, zespół basenów rekreacyjnych wyposażonych w prądy wodne, gejzery, bicze wodne, ławki napowietrzające, oraz sauna. Dodatkową atrakcją jest rynna wodna[29]. Od 16 lutego 2004 na basenie rozpoczęła swoją działalność sekcja pływacka. Pływalnia Miejska – GOSiR – często bywa gospodarzem zawodów pływackich o zasięgu krajowym.

Media w mieście edytuj

Wspólnoty wyznaniowe edytuj

Kościół rzymskokatolicki edytuj

Kościół greckokatolicki edytuj

  • placówka duszpasterska w Ożarowie Mazowieckim[34]

Kościół Starokatolicki Mariawitów edytuj

Świadkowie Jehowy edytuj

  • Zbór Ożarów Mazowiecki[35].

Miasta partnerskie edytuj

Nagroda Honorowa FELICJA edytuj

Nagroda honorowa Felicja przyznawana jest osobom i instytucjom zasłużonym dla rozwoju Miasta i Gminy Ożarów Mazowiecki.

Została ustanowiona uchwałą Nr 48/03 Rady Miejskiej z dnia 3 kwietnia 2003.

Nagroda ma formę statuetki, nawiązującej do herbu Miasta i Gminy, przedstawiającej czterolistną koniczynę na kamiennym cokole. Przyznawana jest corocznie w kategorii Osoba oraz Instytucja.

Pozostałe informacje edytuj

  • W Ożarowie Mazowieckim ma siedzibę produkująca m.in. detektory podczerwieni Vigo System SA, której produkt zainstalowano w łaziku marsjańskim Curiosity[41].
  • Ożarowskie przedsiębiorstwo WB Electronics dostarcza zaawansowane technicznie produkty dla Sił Zbrojnych RP i innych sił zbrojnych państw NATO.
  • W Ożarowie Mazowieckim rozgrywa się akcja serialu telewizyjnego Ja, Malinowski.
  • W Ożarowie Mazowieckim rozgrywa się duża część akcji książki Na pokuszenie PM Nowaka[42].
  • W Ożarowie Mazowieckim rozgrywa się duża część akcji książki Dług krwi Grzegorza Gołębiowskiego[43].
  • W Ożarowie Mazowieckim za bezpieczeństwo odpowiada Komisariat Policji z siedzibą w gmachu Urzędu Miasta i Gminy przy ul. Kolejowej 2 oraz Straż Miejska z siedzibą w budynku przy ul. Poznańskiej 127A. Miasto i wsie przyległe są pod kontrolą systemu monitoringu miejskiego w trybie 24h z podglądem operatorów z obu w/w formacji[potrzebny przypis].

Przypisy edytuj

  1. a b Dane – Baza Demografia – Główny Urząd Statystyczny [online], demografia.stat.gov.pl [dostęp 2023-01-22].
  2. a b Dz.U. z 1966 r. nr 52, poz. 318.
  3. Adolf Pawiński, Polska XVI wieku pod względem geograficzno-statystycznym. T. 5: Mazowsze, Warszawa 1895, s. 270.
  4. Tomasz Chludziński, Janusz Żmudziński „Mazowsze, mały przewodnik” Wyd. Sport i Turystyka Warszawa 1978 s. 184–185.
  5. Szkolnastrona.pl, Szkoła Podstawowa nr 2 im. Obrońców Warszawy – Radziwiłł Artur [online], sp2ozarowmaz.szkolnastrona.pl [dostęp 2018-02-07] (pol.).
  6. a b Czesław Pilichowski: Obozy hitlerowskie na ziemiach polskich 1939–1945. Informator encyklopedyczny. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 378. ISBN 83-01-00065-1.
  7. Dz.U. z 1956 r. nr 58, poz. 277.
  8. Miasta Polskie w Tysiącleciu, Wyd. Ossolineum Wrocław 1965, tom II s. 496.
  9. „Stracone szanse?” -„Przegląd” nr 21 z 2016 r., s. 10.
  10. Rozporządzenie RM z dnia 8 kwietnia 2003.
  11. Piotr Bielawski Ożarów Mazowiecki, plan miasta z przewodnikiem turystycznym, Agencja Regraf Warszawa 2006.
  12. Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Ożarów Mazowiecki s. 15. ozarow-mazowiecki.bip.net.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-02)].
  13. Panattoni Park Ożarów II [online], www.panattonieurope.com [dostęp 2018-02-23] [zarchiwizowane z adresu 2018-02-24].
  14. Rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie tarnobrzeskiej specjalnej strefy ekonomicznej [online], premier.gov.pl [dostęp 2018-02-23] (pol.).
  15. Super User, Ożarów Mazowiecki – Keller Polska Sp. z o.o. [online], www.keller.com.pl [dostęp 2018-02-24] (pol.).
  16. Centrum konferencyjne MCC Mazurkas Conference Centre & Hotel**** [online], Centrum konferencyjne MCC Mazurkas Conference Centre & Hotel**** [dostęp 2018-02-24] (pol.).
  17. „Ożarów i Nieporęt nieco większe” Życie Warszawy 28 grudnia 2014.
  18. UMiG Ożarów Mazowiecki – Dane statystyczne – ludność za lata 2009–2011. [dostęp 2012-08-07].
  19. [1], w oparciu o dane GUS.
  20. ZTM Warszawa – informacje – Uruchomienie linii nocnej N52 do Ożarowa Mazowieckiego. [dostęp 2012-02-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-01-09)].
  21. Strona Główna [online], www.biblioteka.ozarow-mazowiecki.pl [dostęp 2018-02-09] (pol.).
  22. O nas – Scena Ołtarzew [online], scenaoltarzew.pl [dostęp 2018-02-09] [zarchiwizowane z adresu 2018-02-10] (pol.).
  23. Centrum Inicjatyw Społecznych „Przy Parku” » O nas [online], Centrum Inicjatyw Społecznych „Przy Parku” [dostęp 2018-02-14] [zarchiwizowane z adresu 2018-02-15].
  24. Wirtualne Muzeum Ożarów Mazowiecki – Ożarowów Mazowiecki i okolice w cyfrowym przekazie [online] [dostęp 2023-01-15] (pol.).
  25. Wyniki XV Gminnego Konkursu Ortograficznego „O Pióro Burmistrza Ożarowa Mazowieckiego” | Szkoła Podstawowa nr 1 w Ożarowie Mazowieckim [online], sp1ozarow.pl [dostęp 2018-06-02] (pol.).
  26. Strona klubu. [dostęp 2014-07-31]. (pol.).
  27. Skarb - Ożarowianka Ożarów Mazowiecki [online], www.90minut.pl [dostęp 2024-02-16].
  28. Strona Klubu. [dostęp 2016-03-11].
  29. Pływalnia miejska. „Informator Ożarowski”. 12 (99), grudzień 2002. 
  30. Informator Ożarowski [online] [dostęp 2018-02-13] [zarchiwizowane z adresu 2018-02-14] (pol.).
  31. Super User, Gazetka Misericordia – archiwum [online], www.sanktuariummilosierdzia.pl [dostęp 2018-02-13] (pol.).
  32. Ożarów Mazowiecki Gospodarczo Społeczny Portalik Sympatyków Miasta i Gminy Ozarow Maz. [online], www.ozarow.maz.pl [dostęp 2018-02-13].
  33. STANSAT – Internet, Telewizja cyfrowa, HD, Telefon [online], stansat.pl [dostęp 2018-02-13].
  34. Greckokatolicka placówka duszpasterska w Ożarowie Mazowieckim [online], grekokatolicy.pl [dostęp 2023-06-15].
  35. Dane według wyszukiwarki zborów, na oficjalnej stronie Świadków Jehowy jw.org [dostęp 2016-10-21].
  36. Felicje 2018 : Serwis Gminy Ożarów Mazowiecki [online], ozarow-mazowiecki.pl [dostęp 2018-06-08] (pol.).
  37. Flyspot Indoor skydiving – spełnij marzenia o lataniu! [online], FLYSPOT | Tunel aerodynamiczny [dostęp 2018-06-08] (pol.).
  38. Informator Ożarowski [online], Serwis Gminy Ożarów Mazowiecki [dostęp 2019-07-08] (pol.).
  39. SH Wirtualne Muzeum Ożarów Mazowiecki laureatem Felicji. [w:] Wirtualne Muzeum Ożarów Mazowiecki [on-line]. [dostęp 2022-06-28].
  40. Marta Kobierecka. Felicje 2023. „Informator Ożarowski”. Nr 6, s. 22,23, lipiec 2023. Ożarów Mazowiecki: Urząd Miejski w Ożarowie Mazowieckim. ISSN 1733-9413. [dostęp 2023-07-23]. 
  41. Sonda Curiosity wylądowała na Marsie. [dostęp 2012-08-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-02-14)].
  42. Opis książki „Na pokuszenie” na portalu biblionetka.pl. [dostęp 2014-04-11].
  43. Opis książki „Dług krwi” na portalu wydawcy. [dostęp 2020-01-03].

Linki zewnętrzne edytuj