Wikipedia

O Condestabre de Portugal, Dom Nuno Álvares Pereira

O Condestabre de Portugal, Dom Nuno Álvares Pereira (Konetabl Portugalii, Dom Nuno Álvares Pereira) – epos portugalskiego poety barokowego Francisca Rodriguesa Loba (ur. ok. 1580, zm. 1622)[1][2].

Bitwa pod Ajubarrotą. Miniatura Jeana de Wavrin

Charakterystyka ogólna edytuj

 
Nuno Álvares Pereira, rycerz i święty, bohater poematu Francisca Rodriguesa Loba

Utwór składa się z dwudziestu pieśni[3]. Liczy około 480 stron druku. Został wydany w 1610 roku[3]. Jego bohaterem jest Noniusz Álvares Pereira (1360–1431), rycerz i święty Kościoła katolickiego[4].

Autor edytuj

Francisco Rodrigues Lobo był jednym z najważniejszych następców Camõesa[5]. Pozostawał pod silnym wpływem hiszpańskiego poety Luisa de Góngora y Argote[5][6]. Uznawany jest za pioniera baroku w Portugalii[5][6]. Dał się poznać jako autor sielanek, więc epos bohaterski był w jego twórczości ewenementem.

Forma edytuj

Konetabl Portugalii jest skomponowany oktawą[7][8], podobnie jak przeważająca większość renesansowych i barokowych poematów epickich powstałych we Włoszech, Hiszpanii i Portugalii. Oktawa, czyli po włosku ottava rima[9], a po portugalsku oitava rima[10], pojawiła się w epice w XIV wieku. Jako pierwszy stosował ją w swoich poematach Giovanni Boccaccio[9], szerzej znany jako prozaik, autor Dekamerona. W XV wieku oktawa stała się we Włoszech podstawową formą największych eposów, jak Morgante Luigiego Pulciego[11] i Roland zakochany Mattea Marii Boiardo[9]. Ogólnoeuropejską renomę zdobyła za sprawą dwóch poetów szesnastowiecznych, Ludovica Ariosta i Torquata Tassa[12]. Wtedy zaczęła być stosowana na szeroką skalę przez poetów hiszpańskich, jak Alonso de Ercilla y Zúñiga (autor trzyczęściowej Araukany) oraz portugalskich, jak Luís Vaz de Camões, twórca Luzjad, narodowej epopei Portugalczyków[13].

 
Pomnik Noniusza Álvaresa Pereiry w habicie karmelity

Treść edytuj

 
Kult Nuna Álvaresa Pereiry, którego wyrazem jest poemat Francisca Rodriguesa Loba, został usankcjonowany w 2009 przez papieża Benedykta XVI, który kanonizował portugalskiego zakonnika

Poemat jest dosyć drobiazgową biografią narodowego bohatera Portugalczyków, wielkiego wojownika, duchownego i świętego (jakkolwiek został on beatyfikowany w wieku XX, a kanonizowany w XXI, to jego kult sięgał wcześniejszych stuleci)[4][14]. Utwór stanowi pochwałę książęcego rodu Bragança, który wywodził się od Nuna Álvaresa Pereiry, a z którego pochodzili królowie Portugalii, sprawujący władzę w latach 1640–1910. Konetabl Portugalii charakteryzuje się kunsztowną i harmonijną wersyfikacją, klarownym stylem narracji i pięknym językiem, które rekompensują czytelnikowi nieco monotonną akcję[3]. Pierwsza strofa poematu ma następujące brzmienie:

Canto as armas reaes, e o firme peito
Do Varam Portuguez nunca vencido
Que quãto era na paz aos Ceos aceyta
Tanto na guerra foy forte e temido:
Cujo braço a seu Rey deyxou fujeito
O Reyno em vários bandos dividido
E fujeytara a toda a redondeza
Se lhe naõ dera o Ceo mais alta empreza.

Poemat Francisca Rodriguesa Loba, powstały w okresie rządów hiszpańskich Habsburgów w Portugalii, odczytywano jako utwór patriotyczny, pokazujący czytelnikom dawną świetność ojczyzny[15]. To właśnie Nuno Álvares Pereira był wodzem, który poprowadził portugalskie hufce do zwycięstwa pod Aljubarrotą (14 sierpnia 1385)[16].

Przypisy edytuj

  1. ↑ Francisco Rodrigues Lobo. Projecto Vercial. [dostęp 2016-11-24]. (port.).
  2. ↑ Francisco Rodrigues Lobo, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2016-11-24] (ang.).
  3. ↑ a b c Janina Klave: Historia literatury portugalskiej. Zarys. Wrocław: Ossolineum, 1985, s. 140-141. ISBN 83-04-00931-5.
  4. ↑ a b Friedrich Bouterwek: History of Spanish and Portuguese literature, tr. by T. Ross. books.google.pl. s. 246. [dostęp 2016-11-24]. (ang.).
  5. ↑ a b c Francisco Rodrigues Lobo. portaldaliteratura.com. [dostęp 2016-11-24]. (port.).
  6. ↑ a b Lobo Francisco, [w:] Encyklopedia PWN [dostęp 2016-11-24].
  7. ↑ Francisco Rodrigues Lobo. encyclopedia.jrank.org. [dostęp 2016-11-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-19)]. (ang.).
  8. ↑ Aubrey F. G. Bell: Portuguese literature. Archive.org. s. 155. [dostęp 2016-11-24]. (ang.).
  9. ↑ a b c Ottava rima. treccani.it. [dostęp 2016-11-24]. (wł.).
  10. ↑ oitava-rima. dicionarioinformal.com.br. [dostęp 2016-11-24]. (port.).
  11. ↑ Walerian Preisner: Luigi Pulci i jego "Morgante". Studium o pierwszym włoskim poecie wielkiego stylu. Toruń: 1966.
  12. ↑ ottava rima, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2016-11-24] (ang.).
  13. ↑ Luís de Camões, The Lusiads (summary). enotes.com. [dostęp 2016-11-24]. (ang.).
  14. ↑ Dom Nuno Alvares Pereira Święty, wojownik i mnich. piotrskarga.pl. [dostęp 2016-11-24]. (pol.).
  15. ↑ Christopher Baker: Absolutism and the Scientific Revolution, 1600-1720: A Biographical Dictionary. books.google.pl. s. 234. [dostęp 2016-11-24]. (ang.).
  16. ↑ Nuno De Santa Maria Álvares Pereira (1360-1431). vatican.va. [dostęp 2016-11-24]. (ang.).

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=O_Condestabre_de_Portugal,_Dom_Nuno_Álvares_Pereira&oldid=68423383”