Wikipedia

Obóz przesiedleńczy w Zamościu

Obóz przesiedleńczy w Zamościu (niem. UWZ Lager Zamość) – niemiecki obóz przesiedleńczy, ekspozytura Centrali Przesiedleńczej w Łodzi utworzona przez Niemców podczas wysiedleń z Zamojszczyzny w celu selekcji oraz deportacji polskiej ludności cywilnej wysiedlanej z terenu Zamojszczyzny.

Obóz przesiedleńczy w Zamościu
UWZ Lager Zamość
Podobóz Centrali Przesiedleńczej w Łodzi
Ilustracja
Pomnik na terenie byłego obozu
Typ

obóz przesiedleńczy

Odpowiedzialny

 III Rzesza

Rozpoczęcie działalności

27 listopada 1942

Zakończenie działalności

19 stycznia 1944

Terytorium

Polska pod okupacją niemiecką (Generalne Gubernatorstwo)

Miejsce

Zamość, u zbiegu ulic Józefa Piłsudskiego i Stefana Okrzei

Liczba więźniów

100 000[1]

Narodowość więźniów

Polacy

Komendanci

SS-Unterscharführer Artur Schütz,
SS-Sturmbannführer Hermann Krumey

Położenie na mapie Zamościa
Mapa konturowa Zamościa, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Obóz przesiedleńczy w Zamościu”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po prawej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Obóz przesiedleńczy w Zamościu”
Położenie na mapie województwa lubelskiego
Mapa konturowa województwa lubelskiego, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Obóz przesiedleńczy w Zamościu”
Ziemia50°43′45″N 23°15′03″E/50,729167 23,250833
Plan obozu niemieckiego w Zamościu przy zbiegu ulic Stefana Okrzei i Józefa Piłsudskiego.

Historia edytuj

Osobne artykuły: Aktion Zamość i Pacyfikacje wsi polskich podczas okupacji niemieckiej.
 
Polscy rolnicy wysiedlani z gospodarstw przez Niemców z SS. Zamojszczyzna, grudzień 1942.

Obóz w Zamościu Niemcy założyli 27 listopada 1942 roku i funkcjonował on do 19 stycznia 1944[2]. Komendantem był SS-Unterscharführer Artur Schutz[3] (przez więźniów określany jako Ne) a od czerwca 1943 SS-Sturmbannführer Hermann Krumey[4]. Obóz składał się z 16 baraków odgrodzonych od siebie drutami kolczastymi, co czyniło go największym obozem przesiedleńczym jaki Niemcy utworzyli dla Polaków wysiedlanych z Zamojszczyzny[potrzebny przypis].

Więźniowie edytuj

 
Ofiary obozu przesiedleńczego w Zamościu – Dzieci Zamojszczyzny.
 
Pomnik Dzieci Zamojszczyzny, ofiar okupacji niemieckiej i małoletnich więźniów obozu przesiedleńczego w Zamościu
 
Pomnik Dzieci Zamojszczyzny, ofiar okupacji niemieckiej i więźniów niemieckiego obozu przesiedleńczego w Zamościu

Wysiedlonych zamojszczan przywożono pociągami towarowymi, samochodami ciężarowymi lub furmankami, a część mieszkających bliżej transportowano pieszo. W obozie dzielono więźniów na grupy, prowadzono selekcję rasową oraz oddzielano dzieci od matek. W tym właśnie obozie w wyniku selekcji powstała grupa osieroconych dzieci znanych jako Dzieci Zamojszczyzny.

W tym czasie widziałem naocznie, jak Niemcy odłączali dzieci od matek. To oddzielanie matek od ich pociech najbardziej mną wstrząsnęło. Najgorsze tortury, jakie zniosłem, były niczym w porównaniu z tym widokiem. Niemcy zabierali dzieci, a w razie jakiegoś oporu, nawet bardzo nikłego, bili nahajami do krwi – i matki i dzieci. Wtedy w obozie rozlegał się pisk i płacz nieszczęśliwych. Nieraz matki zwracały się do Niemców z prośbą o żywność dla zgłodniałych i zmarzniętych dzieci. Jedyne, co mogły otrzymać, to uderzenie laską lub bykowcem. Widziałem, jak Niemcy zabijali małe dzieci (…) Warunki higieniczne były straszne. Wszy, brud, pchły, pluskwy wprost żywcem pożerały ludzi.

Leonard Szpuga, wysiedlony rolnik z Topólczy, [5]

Dzieci umieszczano w najgorszych, tzw. końskich barakach nr 9a, 9b, 16 i 17, w których panowały ciężkie warunki bytowe. Były one nieogrzewane, nieszczelne, wilgotne, a ze ścian spływała w nich woda. W barakach 9a i b nie było nawet prycz ani słomy – uwięzione dzieci leżały więc w błocie. Dzieciom nie udzielano na początku żadnej pomocy medycznej, potem była ogromnie niewystarczająca[6]. W tych ciężkich warunkach sanitarnych umierało ich bardzo wiele. W okresie od grudnia 1942 do kwietnia 1943 zmarło 199 dzieci[7]. Historycy szacują, że przez zamojski obóz przeszło ok. 100 tys. osób[8], z czego ok. 20% stanowiły dzieci. Przeciętnie jednorazowo w obozie przebywało ok. 1000 nieletnich.

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ Zamość – Zapomniane obozy nazistowskie, obozynazistowskie.dsh.waw.pl. [dostęp 2018-03-16].
  2. ↑ Roman Hrabar "Czas niewoli czas śmierci", Interpress, Warszawa 1979, str.46
  3. ↑ Henryk Kajtel, Hitlerowski obóz przesiedleńczy w Zamościu. UWZ Lager Zamość, Biłgoraj: Zarząd Stowarzyszenia Dzieci Zamojszczyzny, 2003, ISBN 83-919230-0-2, OCLC 69589145.
  4. ↑ Agnieszka Jaczyńska: Aktion Zamosc s. 30, polska1918-89.pl. [dostęp 2018-03-16].
  5. ↑ Roman Hrabar „Czas niewoli czas śmierci”, Interpress, Warszawa 1979, str.47
  6. ↑ Dzieci Zamojszczyzny, polska1918-89.pl. [dostęp 2018-03-16].
  7. ↑ Józef Wnuk, Halina Radomska-Strzemecka „Dzieci polskie oskarżają 1939–1945” PAX, Warszawa 1975
  8. ↑ Zamość – Zapomniane obozy nazistowskie.

Bibliografia edytuj

  • Henryk Kajtel, Hitlerowski obóz przesiedleńczy w Zamościu. UWZ Lager Zamość, Biłgoraj: Zarząd Stowarzyszenia Dzieci Zamojszczyzny, 2003, ISBN 83-919230-0-2, OCLC 69589145.
  • Józef Wnuk, Halina Radomska-Strzemecka „Dzieci polskie oskarżają 1939–1945” PAX, Warszawa 1975

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Obóz_przesiedleńczy_w_Zamościu&oldid=70031170”