Wikipedia

Obserwatorium Astronomiczne w Ostrowiku

obserwatorium astronomiczne Uniwersytetu Warszawskiego

Północna Stacja Obserwacyjna Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego znajduje się w miejscowości Ostrowik niedaleko Otwocka. Na wyposażeniu obserwatorium znajduje się 60-centymetrowy teleskop Cassegraina produkcji Carl Zeiss, wyposażony w kamerę CCD 512x512 px Tektronix.

Północna Stacja Obserwacyjna Obserwatorium Astronomicznego UW
Ilustracja
Budynek teleskopu z kopułą
Państwo

 Polska

Położenie

Ostrowik

Wysokość

200 m n.p.m.

Zarządzający

Obserwatorium Astronomiczne UW

Kod obserwatorium

060

Teleskopy
  • Carl Zeiss Jena: 60 cm, obserwacje w filtrach systemu Johnsona-Cousinsa (BVRI)
  • Sir Howard Grubb-Parsons and Co.: 25 cm, do celów popularyzacyjnych
Położenie na mapie gminy Celestynów
Mapa konturowa gminy Celestynów, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Północna Stacja Obserwacyjna Obserwatorium Astronomicznego UW”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po prawej znajduje się punkt z opisem „Północna Stacja Obserwacyjna Obserwatorium Astronomicznego UW”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Północna Stacja Obserwacyjna Obserwatorium Astronomicznego UW”
Położenie na mapie powiatu otwockiego
Mapa konturowa powiatu otwockiego, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Północna Stacja Obserwacyjna Obserwatorium Astronomicznego UW”
Ziemia52°05′23″N 21°25′12″E/52,089722 21,420000
Strona internetowa

Aktualnie teleskop wykorzystywany jest głównie przez studentów w celach szkoleniowych, prowadzona jest też praca badawcza:

  • obserwacje obiektów zmiennych (m.in. obiekty przejściowe wykryte przez teleskop satelity Gaia)
  • obserwacje meteorów dzięki stacji bolidowej PFN01 (projekt studenckiego Koła Naukowego Astronomów UW).

Ostrowickie obserwatorium jest zaangażowane w działalność popularyzatorską. Na terenie obserwatorium od 2021 r. znajduje się model Układu Słonecznego, w którym odległość Słońce–Neptun to około 500 m[1]. Do pokazów nieba wykorzystywany jest refraktor o średnicy 25 cm produkcji firmy Sir Howard Grubb-Parsons and Co.(inne języki), który przed wojną znajdował się w obserwatorium na Popie Iwanie[2]. Zwiedzanie i zajęcia popularyzatorskie oferowane są tylko szkolnym grupom zorganizowanym oraz w ramach Festiwalu Nauki[3]. Wspólnie z Krajowym Funduszem na rzecz Dzieci obserwatorium organizuje warsztaty i staże naukowe dla zdolnych uczniów szkół średnich[4].

Historia edytuj

Teren, na którym znajduje się obserwatorium, był wcześniej majątkiem ziemskim, a później PGR[5][6]. Budynki znajdujące się na jego terenie zostały zniszczone w czasie wojny. Komisja UW przejęła teren pod budowę obserwatorium dnia 23 marca 1948 r. W lipcu następnego roku przeniesiono do Ostrowika inwentarz (2 wagony kolejowe i 2 ciężarówki) z tymczasowej powojennej lokalizacji astronomów warszawskich w Przegorzałach (obrzeża Krakowa)[6]. Stację w Przegorzałach ostatecznie zamknął Jan Gadomski w lipcu 1950 roku[6][7]. Oficjalnie obserwatorium działa w Ostrowiku od 1952 roku[8]. Jednymi z instrumentów używanych w Przegorzałach oraz początkowo w Ostrowiku były poniemieckie lunety uzyskane z czechosłowackiego Obserwatorium nad Łomnickim Stawem w ramach wymiany barterowej[9]. Pierwsza praca naukowa wykonana w Ostrowiku to obserwacje SW Lac (układ podwójny typu W UMa) wykonane przez Krzysztofa Serkowskiego fotometrem klinowym i refraktorem 25 cm w wakacje 1950 roku[10][11]. W 1955 r. do Ostrowika po raz pierwszy przyjechał Bohdan Paczyński (15-letni wówczas, później wybitny astrofizyk)[12].

Teleskop 60 cm oddano do użytku 3 października 1973 r.[7]. Latem 1987 r. uruchomiono fotometr dwukanałowy[13]. W lipcu 1991 r. zainstalowano pierwszą w Polsce kamerę CCD[14][15], a w roku następnym udostępniono ją naukowcom z innych ośrodków w trybie obserwacji zarówno osobistych, jak i zleconych[16]. Doświadczenie w budowie instrumentów zdobyte przez warszawskich astronomów w Ostrowiku dały podstawę do budowy instrumentów projektu OGLE[17]. Od lipca 1995 r. z Ostrowikiem wiąże się Pracownia Komet i Meteorów – wtedy odbywa się I Obóz Astronomiczny PKiM[18]. W listopadzie 2002 r. członkowie Pracowni Komet i Meteorów przeprowadzili pierwsze obserwacje meteorów kamerami wideo[19]. Obserwacje meteorów kamerami wideo na stałe (oraz doraźnie aparatami fotograficznymi) prowadzone były od lutego 2004 r., kiedy to powstała Polska Sieć Bolidowa[20][21].

  •  
    Teleskop
  •  
    Teleskop
  •  
    Kamera CCD

Przypisy edytuj

  1. ↑ W Ostrowiku mają oko na gwiazdy [online], linia.com.pl, 28 maja 2021 [dostęp 2022-10-18].
  2. ↑ Galeria – Stacja obserwacyjna OA UW w Ostrowiku [online] [dostęp 2022-10-22] (pol.).
  3. ↑ Popularyzacja – Stacja obserwacyjna OA UW w Ostrowiku [online] [dostęp 2022-10-22] (pol.).
  4. ↑ Warsztaty – Stacja obserwacyjna OA UW w Ostrowiku [online] [dostęp 2022-10-22] (pol.).
  5. ↑ Obserwatorium warszawskie – Astronomia niepodległa #3. [dostęp 2022-10-19].
  6. ↑ a b c Jan Gadomski, Uzupełnienie do „Sprawozdania z działalności Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego w okresie 1945–1950 r.”, „Postępy Astronomii”, 1953 (2), s. 104–109.
  7. ↑ a b Michał Różyczka, Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Warszawskiego, „Postępy Astronomii”, 39 (3), 1991, s. 133–136, ISSN 0032-5414.
  8. ↑ Obserwatorium – Stacja obserwacyjna OA UW w Ostrowiku [online] [dostęp 2022-10-16].
  9. ↑ Konferencja jubileuszowa Stacji obserwacyjnej OAUW w OStrowiku. 147 i 158 minuta. [dostęp 2024-03-03].
  10. ↑ Konferencja jubileuszowa Stacji obserwacyjnej OAUW w OStrowiku. 145 minuta. [dostęp 2024-03-02].
  11. ↑ K. Serkowski, Photometric Researches of the Eclipsing Variable SW Lacertae, „Acta Astronomica”, 6, 1956, s. 95, ISSN 0001-5237 [dostęp 2024-03-02] (ang.).
  12. ↑ Konferencja jubileuszowa Stacji obserwacyjnej OAUW w OStrowiku. 136 minuta. [dostęp 2024-02-17].
  13. ↑ Michał Szymański, Andrzej Udalski, Double-beam Photometer Systems of the Warsaw University Observatory, „Acta Astronomica”, 39, 1989, s. 1–11, ISSN 0001-5237 [dostęp 2022-10-16].
  14. ↑ Andrzej Udalski, Pierwsze w Polsce obserwacje CCD, w Ostrowiku..., „Postępy Astronomii”, 1991, 4, s. 180-181, ISSN 0032-5414.
  15. ↑ A. Udalski, W. Pych, UV Persei – a New SU UMa-Type Dwarf Nova, „Acta Astronomica”, 42, 1992, s. 285–294, ISSN 0001-5237 [dostęp 2022-10-16].
  16. ↑ Maciej Mikołajewski (red.), Ostrowik zaprasza, „Postępy Astronomii”, 1992 (3–4), s. 146-147, ISSN 0032-5414.
  17. ↑ Konferencja jubileuszowa Stacji obserwacyjnej OAUW w OStrowiku. Andrzej Udalski (prelegent) 22 minuta. [dostęp 2024-03-09].
  18. ↑ Arkadiusz Olech, Sprawozdanie z działalności w PKiM, „Cyrqlarz”, 184, 3 marca 2007, s. 7-10.
  19. ↑ Mariusz Wiśniewski, Leonidy 2002 w Polsce, „Cyrqlarz”, 161, 10 stycznia 2003, s. 1-3.
  20. ↑ Arkadiusz Olech, Kula ognia nad Polską!, „Cyrqlarz”, 169, 22 maja 2004, s. 2.
  21. ↑ Mirosław Należyty, „Cyrqlarz”, 169, 22 maja 2004, s. 1.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Obserwatorium_Astronomiczne_w_Ostrowiku&oldid=73086736”