Ogończak amerykański
Ogończak amerykański (Ascaphus truei) – gatunek płaza bezogonowego z rodziny ogończakowatych (Ascaphidae), dorastający do 5,1 cm długości. Cechuje się narządem kopulacyjnym przypominającym z wyglądu ogon, którego używa podczas zapłodnienia wewnętrznego, rzadko spotykanego wśród płazów bezogonowych. Występuje na wybrzeżu Pacyfiku w Ameryce Północnej, gdzie zasiedla górskie potoki z wartkim strumieniem. Jaja składane są w sznurach, a do przeobrażenia dochodzi po 1–4 latach. Gatunek najmniejszej troski (LC) w związku z szerokim zasięgiem występowania, dużymi rozmiarami populacji oraz licznym subpopulacjami.
| Ascaphus truei[1] | |||
| Stejneger, 1899 | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
ogończak amerykański | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
Wygląd edytuj
Gatunek ten osiąga długość 2,2–5,1 cm od końca pyska do otworu kloaki[3]. Ubarwienie zmienne – grzbiet ma zazwyczaj kolor czekoladowobrązowy do oliwkowego, pokryty jest również ciemnymi plamami[3][4]. Głowa stosunkowo duża i spłaszczona, możliwe występowanie jasnego paska biegnącego od czubka pyska do obszaru za oczami[3][4]. Brak błony bębenkowej[3]. Źrenica jest pionowa[3]. Brzuch białawożółty[3]. Występuje dymorfizm płciowy[4]. Samce posiadają przedłużenie kloaki przypominające z wyglądu ogon, które używane jest jako organ kopulacyjny (zapłodnienie wewnętrzne)[3]. Ponadto, samce są mniejsze i rozwijają się u nich czarne modzele na wewnętrznych częściach ud podczas okresu godowego pomagające w przytrzymywaniu samicy[3]. Występuje kilka adaptacji do życia w środowisku wodnym takich jak[3]:
- redukcja w rozmiarze płuc pomagająca w kontroli siły wyporu działającej na płaza
- czubki palców u stopów są stwardniałe i zrogowaciałe, co pomaga w czołganiu się pomiędzy kamieniami na dnie strumienia
Zasięg występowania i siedlisko edytuj
Występuje na wybrzeżu Pacyfiku w Ameryce Północnej[2]. Zasięg występowania obejmuje obszar od północno-zachodniej Kalifornii przez Góry Kaskadowe i wybrzeże Pacyfiku po Portland Canal i rzekę Nass (Kolumbia Brytyjska)[2][3][4]. Kilka oddzielonych populacji zasiedlających Góry Błękitne (południowo-wschodni Waszyngton i północno-wschodni Oregon) oraz północne Góry Skaliste (północne Idaho i zachodnia Montana)[3] okazało się należeć do osobnego gatunku Ascaphus montanus, czego dowiedziono w 2001 roku[5][6] (wcześniej, w 1949 roku Mittleman i Myers uznali te populacje za podgatunek A. truei montanus[7]).
A. truei zasiedla przejrzyste potoki w obszarach górzystych cechujące się zimną wodą i grubym podłożem, w którym płaz może się zakopać lub złożyć jaja[3]. Wymaga również obecności lasu pierwotnego wzdłuż siedliska – nadbrzeżna roślinność wykorzystywana jest jako kryjówka oraz obszar polowań[3].
Rozmnażanie i rozwój edytuj
Gatunek ten nie nawołuje[3]. Cechuje się zapłodnieniem wewnętrznym (będącym adaptacją do życia w strumieniach z szybko płynącą wodą), co jest cechą unikalną wśród płazów bezogonowych[3]. Okres godowy trwa od maja do września[3]. Jaja składane są w sznurach pod kamieniami w strumieniach[3]. Kijanki cechują się dużym, okrągłym otworem gębowym ułatwiającym przyssanie się do kamieni w strumieniu[4]. Do przeobrażenia dochodzi po 1–4 latach, a dojrzałość płciowa osiągana jest po 7–8 latach[3].
Status edytuj
Gatunek najmniejszej troski (LC) w związku z szerokim zasięgiem występowania, dużym rozmiarem populacji, a także licznymi subpopulacjami[2]. Lokalnym populacjom zagrażać mogą wycinka lasu, budowa dróg, a także zanieczyszczenia wód[2].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Ascaphus truei, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c d e IUCN SSC Amphibian Specialist Group, Ascaphus truei, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2022, wersja 2022-1 [dostęp 2022-09-27] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r Ashley Potter, Ascaphus truei [online], Animal Diversity Web, 2012 [dostęp 2020-09-17] (ang.).
- ↑ a b c d e AmphibiaWeb - Ascaphus truei [online], amphibiaweb.org [dostęp 2020-09-17].
- ↑ Marilyn Nielson, Kirk Lohman & Jack Sullivan. Phylogeography of the tailed frog (Ascaphus truei): Implications for the biogeography of the Pacific Northwest. „Evolution”. 55 (1), s. 147–160, 2001. DOI: 10.1111/j.0014-3820.2001.tb01280.x. (ang.).
- ↑ IUCN SSC Amphibian Specialist Group, Ascaphus montanus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2022, wersja 2022-1 [dostęp 2022-09-27] (ang.).
- ↑ M.B. Mittleman & G.S. Myers. Geographic variation in the ribbed frog, Ascaphus truei. „Proceedings of the Biological Society of Washington”. 62, s. 57–67, 1949. (ang.).