Okratek czerwony
Okratek czerwony (Clathrus ruber Mich. ex Pers.) – gatunek grzybów z rodziny sromotnikowatych (Phallaceae)[1].
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Klasa | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
okratek czerwony |
| Nazwa systematyczna | |
| Clathrus ruber Mich. ex Pers. Syn. meth. fung. 2: [241] (Getynga, 1801) | |
Systematyka i nazewnictwo edytuj
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Clathrus, Phallaceae, Phallales, Phallomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Nazwę polską podał F. Teodorowicz w 1939 r[2].
Morfologia edytuj
Kulisty, otwarty, mający postać czerwonej kraty z dużymi oczkami. Wydziela bardzo nieprzyjemny zapach zwabiający owady[3].
Gładkie, owalno-eliptyczne, o wymiarach 4–6 × 1,5–2,5 μm[4].
Występowanie edytuj
Przypuszczalnie pierwotnie występował w obszarze basenu Morza Śródziemnego i południowej Francji. Został zawleczony do wielu krajów. W Wielkiej Brytanii znajdowany od połowy XIX wieku[5]. W Polsce pierwszy okaz znaleziono na Cmentarzu Centralnym w Szczecinie w latach 80. Występuje w Stanach Zjednoczonych, skąd pochodzi podobny gatunek Clathrus crispus. Znany jest z Australazji[6], Wysp Kanaryjskich[7], Karaibów, Azorów, Kanady, Meksyku, Japonii[8]. Na Ukrainie ma status gatunku chronionego i umieszczony jest w Czerwonej Księdze[9].
Znaczenie edytuj
- Filatelistyka
Poczta Polska wyemitowała 30 czerwca 1980 r. znaczek pocztowy przedstawiający okratka czerwonego o nominale 2 zł, w serii Grzyby niejadalne pod ochroną. Wydrukowano 9 550 000 szt., techniką rotograwiury, na papierze kredowym. Autorem projektu znaczka był prof. Alojzy Balcerzak. Cała seria pozostawała w obiegu do 31 grudnia 1994 roku[10].
Przypisy edytuj
- ↑ a b Index Fungorum. [dostęp 2013-11-12]. (ang.).
- ↑ Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
- ↑ Barbara Gumińska: Grzyby i ich oznaczanie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1988, s. 459. ISBN 83-09-00714-0.
- ↑ Michael Kuo. Clathrus ruber. mushroomexpert.com
- ↑ RWG Dennis The status of Clathrus in England Kew Bulletin, 1955
- ↑ Cunningham GH. (1931). The Gasteromycetes of Australasia. XI. The Phallales, part II. Proceedings of the Linnaean Society of New South Wales 56(3): 182-200
- ↑ Eckblad F.-E. (1975). Additions and corrections to the Gasteromycetes of the Canary Islands. Norwegian Journal of Botany 22(4): 243-248.
- ↑ Minikata K. (1928). Clathrus cancellatus Tournefort new to Japan. Bot Mag (Tokyo) 42(496): 243-245
- ↑ Sarkina IS, Prydiuk MP, Heluta VP. (2003). Macromycetes of Crimea, listed in the red data book of Ukraine. Ukrayins'kyi Botanichnyi Zhurnal 60(4): 438-446.0
- ↑ Marek Jedziniak: Grzyby niejadalne pod ochroną. www.kzp.pl. [dostęp 2023-05-23]. (pol.).