Olaf III Pokojowy, zwany również Spokojnym lub Cichym, (norw. Olav Haraldsson, Olav Kyrre) (ur. ok. 1050, zm. 22 września 1093) – król Norwegii w latach 1067–1093 (do 1069 wspólnie z Magnusem II), pochodzący z dynastii Yngling.

Olaf III Pokojowy
ilustracja
król Norwegii (do 1069 wraz z bratem Magnusem II
Okres

od 1067
do 22 września 1093

Poprzednik

Harald III Surowy

Następca

Magnus III Bosy i Haakon Magnusson

Dane biograficzne
Dynastia

Ynglingowie

Data urodzenia

ok. 1050

Data śmierci

22 września 1093

Ojciec

Harald III Surowy

Matka

Thora Thorbergsdotter

Rodzeństwo

Magnus II Haraldsson

Żona

Ingrida Duńska

Dzieci

nieślubne:
Magnus III Bosy

Urodzony ok. 1050 r., pozamałżeński syn króla Norwegii Haralda III Hardrady, jego matką była jedna z nałożnic króla Haralda, Thora Thorbergsdotter. Jego rodzonym bratem był król Magnus II Haraldsson, współpanujący w latach 1066–1069.

Olaf wspólnie ze swym ojcem, królem Haraldem III i bratem Magnusem wziął udział w wyprawie na Anglię w 1066 r., która miała się zakończyć podbiciem Anglii przez Haralda III, który zgłosił pretensje do tronu angielskiego po śmierci króla Edwarda Wyznawcy z dynastii anglosaskiej. Jednak w bitwie pod Stamford Bridge (25 września 1066) norwescy wikingowie ponieśli klęskę w walce Haroldem II, podczas bitwy zginął ojciec Olafa. Po bitwie obie strony zawarły pokój, gdyż Anglii groziła kolejna inwazja, tym razem ze strony Wilhelma księcia Normandii. Bracia Olaf i Magnus odpłynęli do Norwegii zabierając ze sobą resztki wojska, jakie uratowały się z pogromu pod Stamford Bridge.

Po powrocie do Norwegii Olaf i Magnus zostali wybrani królami, przy czym starszy z braci Magnus zarządzał zachodnią częścią kraju, a Olaf wschodnią. Wspólne rządy w królestwie trwały do czasu śmierci Magnusa II w 1069 r. Klęska Norwegów w 1066 r. w Anglii, gdzie zginęło ponad 4.000 wikingów, złamała ich potencjał militarny i zatrzymała trwającą od końca VIII w. ekspansję na wyspy brytyjskie. W tej sytuacji Olaf podpisał układ pokojowy nowym królem Anglii Wilhelmem Zdobywcą, a także z królem Danii Swenem II, którego córkę Ingridę pojął za żonę.

Olaf dbał o rozwój swego kraju, dzięki jego staraniom około 1070 r. ponownie lokowane zostało miasto Bergen, które po czasie stało się jednym z głównych grodów w kraju. Król założył biskupstwa w Bergen i Nidaros (dzisiejsze Trondheim), gdzie również ufundował nowe kościoły. Ponadto dzięki królowi w kraju powstały pierwsze gildie kupieckie. Za panowania Olafa prawdopodobnie po raz pierwszy zostały spisane obowiązujące w królestwie prawa. Król Olaf był pierwszym władcą Norwegii, który umiał czytać i pisać.

Król Olaf III zmarł 22 września 1093 r., został pochowany w Trondheim. Jedyną żoną króla była wspomniana wcześniej księżniczka duńska Ingrida, poślubiona w 1070. Z tego małżeństwa król nie miał dzieci, jednak z pozamałżeńskiego związku król miał syna Magnusa, imię matki Magnusa nie jest znane. Po śmierci Olafa III władzę w Norwegii objęli wspólnie syn Magnus zwany Bosym oraz bratanek Olafa III, Haakon Toresfostre.