Olej palmowy
Olej palmowy – stały olej roślinny otrzymywany z nasion lub miąższu olejowca gwinejskiego. Surowy olej w temperaturze pokojowej ma kolor żółtobrązowy, po rafinacji jest twardą masą w kolorze białym lub żółtawym[3]. Olej palmowy wykorzystuje się na szeroką skalę do produkcji margaryny, słodyczy, chipsów, żywności dla niemowląt, mydła, kosmetyków, świec, smarów.
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Dane liczbowe na podstawie: [1] Wartości RDA i AI wyznaczone na podstawie danych Institute of Health[2] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Skład edytuj
Kwasy tłuszczowe edytuj
Olej palmowy, podobnie jak wszystkie tłuszcze, składa się z estrów glicerolu i kwasów tłuszczowych. Olej palmowy zawiera dużo tłuszczów nasyconych, zwłaszcza 16-węglowego kwasu palmitynowego (jego zawartość sięga 44%). Drugim głównym składnikiem jest jednonienasycony kwas oleinowy. Nierafinowany olej palmowy zawiera tokotrienol (jeden z kongenerów witaminy E).
Karoteny edytuj
Czerwony olej palmowy jest bogaty w karoteny: α-karoten, β-karoten i likopen, które nadają mu charakterystyczny ciemnoczerwony kolor[4].
Wpływ na zdrowie edytuj
Olej palmowy używany jest najczęściej do smażenia, co powoduje jego stopniowe utlenianie się. Produkty utleniania oleju oraz innych tłuszczów uznawane są za szkodliwe dla zdrowia[5].
Kwas palmitynowy według badań amerykańskiego Center for Science in the Public Interest (CSPI) spożywany w nadmiarze podnosi zawartość cholesterolu we krwi i może prowadzić do chorób serca[6]. Według raportu CSPI, Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) oraz amerykański National Heart, Lung and Blood Institute (NHLBI) zalecają ograniczenie spożycia kwasu palmitynowego i produktów bogatych w tłuszcze nasycone. WHO wykazało związek spożycia kwasu palmitynowego (podobnie jak izomerów trans kwasów tłuszczowych) z chorobami układu krążenia[7].
Ponadto w maju 2016 roku Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności wydał raport, w którym stwierdzono, że olej palmowy (i inne tłuszcze palmowe) zawiera najwyższe wśród tłuszczów roślinnych stężenia szkodliwych, potencjalnie rakotwórczych chloropochodnych. Powstają one w procesie produkcji tłuszczu, zwłaszcza rafinacji oleju prowadzonej w temperaturze powyżej 200 °C[8].
Ekologia edytuj
Zbiory oleju palmowego wpływają na zniszczenia lasów deszczowych w Indonezji i Malezji (ponad 85% oleju palmowego używanego globalnie jest produkowane w tych krajach), miejsca życia licznych, często zagrożonych wyginięciem, gatunków zwierząt[9]. Według Programu Narodów Zjednoczonych ds. Ochrony Środowiska, jeśli utrzyma się obecne tempo produkcji oleju palmowego, to do 2022 roku zostanie zniszczonych 98% lasów Sumatry i Borneo[10].
Przypisy edytuj
- ↑ Hanna Kunachowicz; Beata Przygoda; Irena Nadolna; Krystyna Iwanow: Tabele składu i wartości odżywczej żywności. Wyd. II zmienione. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2017, s. 301. ISBN 978-83-200-5311-1.
- ↑ Dietary Reference Intakes Tables and Application. Institute of Health. The National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine. (ang.).
- ↑ Olej palmowy. [w:] Eliot [on-line]. [dostęp 2010-11-06].
- ↑ Oi-Ming Lai, Chin-Ping Tan, Casimir C. Akoh: Palm Oil: Production, Processing, Characterization, and Uses. Elsevier, 2015. ISBN 0-12-804346-6. [dostęp 2017-01-16].
- ↑ Edem, D.O.: Palm oil: Biochemical, physiological, nutritional, hematological and toxicological aspects: A review. [dostęp 2017-01-16].
- ↑ Cruel Oil: How Palm Oil Harms Health, Rainforest & Wildlife. [dostęp 2017-01-16].
- ↑ Diet, Nutrition and the Prevention of Chronic Diseases, WHO Technical Report Series 916, Report of a Joint WHO/FAO Expert Consultation, World Health Organization, Geneva, 2003, p. 88 (Table 10)
- ↑ European Food Safety Authority: Process contaminants in vegetable oils and foods. [dostęp 2018-08-24]. (ang.).
- ↑ Sergiusz Prokurat, Palm oil – strategic source of renewable energy in Indonesia and Malaysia, „Journal of Modern Science”, 2013 [zarchiwizowane 2016-05-07].
- ↑ The other oil spill. [w:] The Economist [on-line]. 2010-01-24. [dostęp 2015-06-17].