Wikipedia

Oliwnik (ptak)

Oliwnik[6] (Androphobus viridis) – gatunek małego ptaka z rodziny trzaskaczy (Psophodidae). Zasiedla wyspowo Nową Gwineę[7]. Nie jest zagrożony wyginięciem[5].

Oliwnik
Androphobus viridis[1]
(Rothschild & Hartert, 1911)
ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

śpiewające

Rodzina

trzaskacze

Rodzaj

Androphobus[2]
Hartert & Paludan, 1934[3]

Gatunek

oliwnik

Synonimy
  • Androphilus viridis Rothschild & Hartert, 1911[4]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[5]

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Taksonomia edytuj

Gatunek po raz pierwszy opisali w 1911 roku angielski ornitolog Walter Rothschild i niemiecki ornitolog, kolekcjoner Ernst Hartert, nadając mu nazwę Androphilus viridis[4]. Jako miejsce typowe odłowu holotypu Rothschild i Hartert wskazali Mount Goliath w Nowej Gwinei Holenderskiej (obecnie Irian Zachodni na Nowej Gwinei)[4]. Holotyp, którym jest dorosły samiec pozyskany 9 lutego 1911, wszedł w posiadanie Amerykańskiego Muzeum Historii Naturalnej, gdzie znajdował się przynajmniej do 2005 roku[8]. Oliwnik to jedyny przedstawiciel rodzaju Androphobus opisanego w 1934 roku przez Harterta i Knuda Paludana[3]. Nie wyróżnia się podgatunków[7].

Etymologia edytuj

  • Androphobus: gr. ανηρ anēr, ανδρος andros – mężczyzna, człowiek; φοβος phobos – strach, od φεβομαι phebomai – uciekać[9].
  • viridis: łac. viridis – zielony, od virere – być zielonym[10].

Morfologia edytuj

Długość ciała wynosi około 16,5 cm[11]. Upierzenie w większości oliwkowozielone. Wyraźnie wyróżnia się biały pasek podbródkowy kontrastujący z czarniawym gardłem[12]. Lotki są popielate, pokrywy skrzydłowe – ciemnozielone, podobnie jak sterówki[11]. Znamienny jest brak czuba. Wzór upierzenia świadczy o bliskim pokrewieństwie oliwnika z przedstawicielami rodzaju Psophodes[12].

Zasięg, ekologia i zachowanie edytuj

Oliwniki występują w górach środkowej Nowej Gwinei. Były stwierdzane na wysokości 1400–2800 m n.p.m. w górskich lasach[11]. Są to skryte, niezwracające uwagi ptaki zamieszkujące podszyt[12]. Ich pożywieniem są owady i inne stawonogi. Obserwowano, jak żerują na ziemi i na gałęziach stykających się z gruntem. Brak informacji o głosie i rozrodzie[11].

Status i zagrożenia edytuj

IUCN od 2021 roku nadaje oliwnikowi status gatunku najmniejszej troski (LC – Least Concern). Wcześniej miał on status gatunku niedostatecznie rozpoznanego (DD, Data Deficient). Według stanu wiedzy z 2019 oliwnik znany jest z 7 lokalizacji w obrębie Nowej Gwinei; w części nie dokonano współcześnie obserwacji. Brak widocznych zagrożeń dla tego gatunku. Zamieszkiwane przez oliwniki lasy nie są poddawane wycince, a ich część – w tym górskie zbocza – jest na tyle niedostępna, że uniemożliwia takową działalność. Według BirdLife International nie ma innych potencjalnych zagrożeń. Brakuje danych między innymi na temat zagęszczenia czy liczebności populacji i jej trendu, wiadomo jedynie, że jest to ptak rzadki[13].

Przypisy edytuj

  1. ↑ Androphobus viridis, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ Androphobus, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2012-05-30] (ang.).
  3. ↑ a b E. Hartert & K. Paludan. Vorläufiges über die ornithologischen Ergebnisse der Expedition Stein 1931—32 – Ornithologische Monatsberichte. „Ornithologische Monatsberichte”. 42, s. 46, 1934. (niem.). 
  4. ↑ a b c W. Rothschild & E. Hartert. Description of new species and subspecies of birds from Mt. Goliath, Dutch New Guinea. „Bulletin of the British Ornithologists’ Club”. 29, s. 33, 1911. (ang.). 
  5. ↑ a b Androphobus viridis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  6. ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Psophodidae Bonaparte, 1854 - trzaskacze - Whipbirds and Wedgebills (wersja: 2021-01-16). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2022-01-10].
  7. ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2022-01-10]. (ang.).
  8. ↑ Mary Lecroy, Type specimens of birds in the American Museum of Natural History. Part 6, Passeriformes: Prunellidae, Turdidae, Orthonychidae, Timaliidae, Paradoxornithidae, Picathartidae, and Polioptilidae, „Bulletin of the American Museum of Natural History”, 292, 2005, s. 56 [dostęp 2019-11-03].
  9. ↑ Androphobus, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-09] (ang.).
  10. ↑ viridis, [w:] The Key to Scientific Names, J.A. Jobling (red.), [w:] Birds of the World, S.M. Billerman et al. (red.), Cornell Lab of Ornithology, Ithaca [dostęp 2022-01-09] (ang.).
  11. ↑ a b c d Boles, W. & Sharpe, C.J.: Papuan Whipbird (Androphobus viridis). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (red.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2019. [dostęp 2019-11-03].
  12. ↑ a b c Bruce M. Beehler, Thane K. Pratt: Birds of New Guinea: Distribution, Taxonomy, and Systematics. Princeton University Press, 2016, s. 354. ISBN 978-1-4008-8071-3.
  13. ↑ Papuan Whipbird Androphobus viridis. BirdLife International. [dostęp 2022-01-10].

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Oliwnik_(ptak)&oldid=68318116”