Operator systemu przesyłowego

Operator systemu przesyłowego (OSP) – rodzaj przedsiębiorstwa energetycznego, które zajmuje się przesyłaniem energii elektrycznej lub paliw gazowych i jest odpowiedzialne za ruch sieciowy w systemie przesyłowym, bieżące i długookresowe bezpieczeństwo funkcjonowania tego systemu, eksploatację, konserwację, remonty oraz niezbędną rozbudowę sieci przesyłowej, w tym połączeń z innymi systemami gazowymi albo innymi systemami elektroenergetycznymi

Działalność operatora systemu przesyłowego w Polsce reguluje ustawa Prawo energetyczne, a obecnie funkcję tę pełnią dwie spółki akcyjne Skarbu Państwa, działające pod firmami: Polskie Sieci Elektroenergetyczne oraz Operator Gazociągów Przesyłowych Gaz-System.

Zadania OSP

OSP, zgodnie z postanowieniami ustawy Prawo energetyczne, jest odpowiedzialny w szczególności za:

• bezpieczeństwo dostarczania energii elektrycznej poprzez zapewnienie bezpieczeństwa funkcjonowania systemu elektroenergetycznego i odpowiedniej zdolności przesyłowej w sieci przesyłowej;
• prowadzenie ruchu sieciowego w sieci przesyłowej w sposób efektywny, przy zachowaniu wymaganej niezawodności dostarczania energii elektrycznej i jakości jej dostarczania oraz, we współpracy z operatorami systemów dystrybucyjnych elektroenergetycznych, koordynowanie prowadzenia ruchu sieciowego w koordynowanej sieci 110 kV;
• eksploatację, konserwację i remonty sieci, instalacji i urządzeń, wraz z połączeniami z innymi systemami elektroenergetycznymi, w sposób gwarantujący niezawodność funkcjonowania systemu elektroenergetycznego;
• zapewnienie długoterminowej zdolności systemu elektroenergetycznego w celu zaspokajania uzasadnionych potrzeb w zakresie przesyłania energii elektrycznej w obrocie krajowym i transgranicznym, w tym w zakresie rozbudowy sieci przesyłowej, a tam gdzie ma to zastosowanie, rozbudowy połączeń z innymi systemami elektroenergetycznymi;
• współpracę z innymi operatorami systemów elektroenergetycznych lub przedsiębiorstwami energetycznymi w celu niezawodnego i efektywnego funkcjonowania systemów elektroenergetycznych oraz skoordynowania ich rozwoju;
• dysponowanie mocą jednostek wytwórczych przyłączonych do sieci przesyłowej oraz jednostek wytwórczych o mocy osiągalnej równej 50 MW lub wyższej, przyłączonych do koordynowanej sieci 110 kV, uwzględniając umowy z użytkownikami systemu przesyłowego oraz techniczne ograniczenia w tym systemie;
• zarządzanie zdolnościami przesyłowymi połączeń z innymi systemami elektroenergetycznymi;
• zakup usług systemowych niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania systemu elektroenergetycznego, niezawodności pracy tego systemu i utrzymania parametrów jakościowych energii elektrycznej;
• bilansowanie systemu elektroenergetycznego, określanie i zapewnianie dostępności odpowiednich rezerw zdolności wytwórczych, przesyłowych i połączeń międzysystemowych na potrzeby równoważenia bieżącego zapotrzebowania na energię elektryczną z dostawami tej energii, zarządzanie ograniczeniami systemowymi oraz prowadzenie rozliczeń wynikających z niezbilansowania energii elektrycznej dostarczonej i pobranej z krajowego systemu elektroenergetycznego oraz zarządzania ograniczeniami systemowymi;
• prowadzenie centralnego mechanizmu bilansowania handlowego;
• zarządzanie przepływami energii elektrycznej w systemie przesyłowym, w sposób skoordynowany z innymi połączonymi systemami elektroenergetycznymi oraz, we współpracy z OSD, w koordynowanej sieci 110 kV, z uwzględnieniem technicznych ograniczeń w tym systemie;
• zakup energii elektrycznej w celu pokrywania strat powstałych w sieci przesyłowej podczas przesyłania energii elektrycznej tą siecią oraz stosowanie przejrzystych i niedyskryminacyjnych procedur rynkowych przy zakupie tej energii;
• udostępnianie użytkownikom systemu i operatorom innych systemów elektroenergetycznych, z którymi system przesyłowy jest połączony, informacji o warunkach świadczenia usług przesyłania energii elektrycznej niezbędnych do uzyskania dostępu do sieci przesyłowej i korzystania z tej sieci, informacji o KSE oraz pracy KSE, w tym w szczególności dotyczących realizacji obrotu transgranicznego, zarządzania siecią i bilansowania systemu, planowanych wyłączeniach jednostek wytwórczych przyłączonych do sieci przesyłowej oraz JWCD przyłączonych do koordynowanej sieci 110 kV, informacji o ubytkach mocy i ofertach bilansujących składanych dla tych jednostek wytwórczych;
• opracowywanie planów działania na wypadek zagrożenia wystąpienia awarii o znacznych rozmiarach w systemie elektroenergetycznym oraz odbudowy tego systemu po wystąpieniu awarii;
• realizację ograniczeń w dostarczaniu energii elektrycznej;
• opracowywanie normalnego układu pracy sieci przesyłowej oraz, we współpracy z OSD, normalnego układu pracy koordynowanej sieci 110 kV;
• opracowywanie prognoz zapotrzebowania na energię elektryczną i moc w KSE;
• określanie potrzeb rozwoju sieci przesyłowej i połączeń międzysystemowych, a także w zakresie budowy nowych źródeł wytwarzania energii elektrycznej;
• utrzymywanie odpowiedniego poziomu bezpieczeństwa pracy sieci przesyłowej.

Zobacz też

• Operator systemu dystrybucyjnego

Bibliografia

• IRiESP, Warunki korzystania, prowadzenia ruchu, eksploatacji i planowania rozwoju sieci, 2012.
• Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (Dz.U. z 2022 r. poz. 1385)
• Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 4 maja 2007 r. w sprawie szczegółowych warunków funkcjonowania systemu elektroenergetycznego (Dz.U. z 2007 r. nr 93, poz. 623)