Order domowy
Order domowy lub order dynastyczny (order: łac. – zakon) – takie rycerskie organizacje (ordery) były pierwotnie ustanawiane jako zakony rycerskie podległe suwerenowi panującemu w danym kraju. Znakiem przynależności do Zakonu-Orderu Domowego były insygnia w formie orderów, płaszcze rycerskie, miecze itp. Do orderu domowego należeli zwykle członkowie rodziny władcy, jego najbliżsi przyjaciele czy zasłużeni dworzanie.
Charakterystyka edytuj
Charakterystyczną cechą orderów domowych było uzyskiwanie ich przez książąt krwi nie poprzez nadanie, lecz poprzez urodzenie. Na wielu dworach królewskich istniał zwyczaj wkładania do kołyski świeżo narodzonego męskiego potomka insygniów orderu domowego. Nie dotyczyło to na ogół księżniczek, dla których ustanawiane były osobne damskie ordery domowe, przekazywane w dniu 16. lub 18. urodzin.
Najstarsze ordery domowe są jednoklasowe. Należą do nich np. Order Podwiązki, Order Złotego Runa, Order Słonia, Order Królewski Serafinów, Order Orła Czarnego, Order Świętego Andrzeja.
Prawie wszystkie ordery domowe uzyskały z biegiem czasu charakter najwyższych państwowych odznaczeń za zasługi i odznaczeń dla cudzoziemskich głów państw.
Po upadku wielu monarchii na świecie ordery domowe zdetronizowanych dynastii nadal funkcjonują jako odznaczenia nadawane przez głowy tych rodów.
Aktualne ordery monarchów panujących edytuj
Aktualne ordery dynastii niepanujących edytuj
Domy cesarskie edytuj
- Order Świętego Andrzeja
- Order Świętej Katarzyny Męczennicy
- Order Świętego Aleksandra Newskiego
- Order Świętej Anny
- Order Świętego Jerzego
- Order Świętego Włodzimierza
- Order Orła Białego
- Order Świętego Stanisława
Domy królewskie edytuj
- Królestwo Albanii, dynastia Zogu
- Order Świętego Księcia Łazarza
- Order Orła Białego
- Order Świętego Sawy
- Order Gwiazdy Jerzego Czarnego
- Order Korony Jugosłowiańskiej
- Order Świętej Elżbiety
- Order Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny z Vila Viçosa
- Order Skrzydła Świętego Michała
Domy wielkoksiążęce edytuj
- Wielkie Księstwo Badenii, dynastia Zeryngen
Domy książęce edytuj
- Księstwo Lippe, dynastia Lippe
- Księstwo Schaumburg-Lippe, dynastia Lippe
- Księstwo Reuss, dynastia Reuss
- Księstwo Saksonia-Altenburg, dynastia Wettynów – linia ernestyńska
- Księstwo Saksonia-Coburg-Gotha, dynastia Wettynów – linia ernestyńska
- Księstwo Saksonia-Meiningen, dynastia Wettynów – linia ernestyńska
- Księstwo Waldeck, dynastia Waldeck
Pozostałe edytuj
Wygasłe ordery domowe edytuj
- Order Korony Wendyjskiej w 2001
- Krzyż Honorowy (Szwarcburg) w 1971
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d Review of the Executive Royal Prerogative Powers: Final Report. Governance of Britain. Ministry of Justice, 10/2009. s. 33. [dostęp 2015-04-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-11-02)]. (ang.).
- ↑ a b The Royal Orders of Chivalry. kongehuset.dk. [dostęp 2015-04-23]. (ang.).
- ↑ a b Orders for services to the Royal House. koninklijkhuis.nl. [dostęp 2015-04-23]. (ang.).
- ↑ Hyginus Eugene Cardinale, Peter Bander van Duren: Orders of Knighthood Awards, and the Holy See. Buckinghamshire: Gerrards Cross, 1985, s. 140. ISBN 978-0-905715-26-1.
Bibliografia edytuj
- Arnhard Graf Klenau, Europäische Orden ab 1700, München 1978
- Václav Meřička, Book of Orders and Decorations, Praha 1976
- Register of orders of chivalry. Report of the International Commission for Orders of Chivalry.