Wikipedia

Otto Klemperer

dyrygent niemiecki

Otto Klemperer (ur. 14 maja 1885 we Wrocławiu, zm. 6 lipca 1973 w Zurychu[1][2][3][4][5][6]) – niemiecki dyrygent.

Otto Klemperer
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

14 maja 1885
Wrocław

Data i miejsce śmierci

6 lipca 1973
Zurych

Gatunki

muzyka poważna

Zawód

dyrygent

Odznaczenia
Krzyż Wielkiego Oficera Orderu Zasługi RFN Order „Pour le Mérite” za Naukę i Sztukę
Multimedia w Wikimedia Commons

Życiorys edytuj

Był synem drobnego handlowca[6]. Jego kuzynem był lekarz Georg Klemperer[6]. Podstawy edukacji muzycznej otrzymał od matki[2], później uczył się w Konserwatorium Hocha we Frankfurcie nad Menem u Jamesa Kwasta (fortepian) i Iwana Knorra (teoria)[1][2][4]. Następnie studiował kompozycję i dyrygenturę u Hansa Pfitznera w Berlinie[1][2][4][5]. Zadebiutował jako dyrygent w 1906 roku, prowadząc wykonanie Orfeusza w piekle w reżyserii Maxa Reinhardta[2][5]. W 1905 roku poznał Gustava Mahlera, który wywarł wielki wpływ na jego drogę artystyczną[1][4][5]. W 1907 roku z polecenia Mahlera został chórmistrzem, a następnie dyrygentem Deutsches Landestheater w Pradze[1][2][4][5]. Pomagał kompozytorowi w przygotowaniu monachijskiej premiery jego VIII Symfonii w 1910 roku[2]. W latach 1910–1912 był dyrygentem opery w Hamburgu, skąd musiał odejść w atmosferze skandalu z powodu romansu ze śpiewaczką Elisabeth Schumann[2]. W kolejnych latach działał jako dyrygent w Wuppertalu (1913–1914) i Strasburgu (1914–1917)[2][4][5]. W 1917 roku z polecenia Pfitznera został dyrygentem opery w Kolonii, gdzie m.in. poprowadził niemiecką premierę Katii Kabanowej Leoša Janáčka[2]. Od 1924 roku był dyrektorem muzycznym opery w Wiesbaden[2][5]. W 1926 roku po raz pierwszy wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie występował gościnnie z New York Symphony Orchestra[2]. W 1927 roku otrzymał posadę dyrektora Krolloper w Berlinie[1][2][4][5]. Do czasu jej zamknięcia z powodów politycznych i ekonomicznych w 1931 roku zdążył w ciągu 4 sezonów wystawić liczne dzieła twórców nowej muzyki, m.in. Paula Hindemitha, Arnolda Schönberga i Igora Strawinskiego[1][2][3][4][5]. W 1933 roku poprowadził w berlińskiej Staatsoper przedstawienie Tannhäusera Richarda Wagnera podczas uroczystości 50-lecia śmierci kompozytora[1][5]. W tym samym roku otrzymał Medal Goethego[5].

Po dojściu do władzy nazistów z powodu żydowskiego pochodzenia musiał opuścić Niemcy i wyjechał do Stanów Zjednoczonych[1][2][3][4][5][6]. W latach 1933–1939 dyrygował orkiestrą Los Angeles Philharmonic, występował także w Nowym Jorku, Filadelfii i Pittsburghu[1][2][3][4][5]. W 1939 roku przeszedł operację usunięcia guza mózgu, na skutek czego doznał częściowego paraliżu i musiał na kilka lat wycofać się z działalności dyrygenckiej[1][2][3][4][5]. W 1940 roku otrzymał obywatelstwo amerykańskie[5][6]. Od 1947 do 1950 roku pełnił funkcję dyrygenta Węgierskiej Opery Narodowej w Budapeszcie[1][2][3][4][5]. Na skutek ograniczania przez komunistyczne władze swobody działalności artystycznej w 1950 roku opuścił jednak Węgry[1]. Od 1951 roku prowadził Philharmonia Orchestra w Londynie, od 1959 roku pełnił funkcję jej pierwszego dyrygenta[1]. Prowadził i reżyserował przedstawienia operowe w Covent Garden Theatre (Fidelio, Czarodziejski flet, Lohengrin)[1][2][3][5]. Od czasu upadku na lotnisku w Montrealu w 1951 roku w ostatnich latach przeważnie musiał siedzieć podczas dyrygowania[4][5]. Od 1954 roku mieszkał na stałe w Zurychu[5]. W 1970 roku przyjął obywatelstwo Izraela[2][3][6]. W 1972 roku wycofał się z działalności muzycznej[1][2].

W 1919 roku dokonał formalnej konwersji na katolicyzm, jednak pod koniec życia zaczął uczęszczać do synagogi[6]. Został pochowany na cmentarzu żydowskim w Zurychu[6].

 
Grób Klemperera na cmentarzu żydowskim Oberer Friesenberg w Zurychu.

Specjalizował się w wykonawstwie dzieł Gustava Mahlera, Ludwiga van Beethovena i Johannesa Brahmsa[1][5]. Jego interpretacje cechowały się monumentalizmem i ekspresją[1]. Dokonał nagrań płytowych dla wytwórni EMI[5]. Zajmował się także kompozycją, napisał m.in. operę Das Ziel (1915, zrewid. 1970), Missa sacra (1916), 6 symfonii, 9 kwartetów smyczkowych oraz liczne pieśni[1][2]. Opublikował Meine Erinnerungen an Gustav Mahler (Zurych 1960, tłum. ang. Minor Recollections, Londyn 1964)[1][2].

Odznaczenia edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 5. Część biograficzna klł. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1997, s. 103–104. ISBN 978-83-224-3303-4.
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 3 Haar–Levi. New York: Schirmer Books, 2001, s. 1901. ISBN 978-0-02-865528-4.
  3. ↑ a b c d e f g h Lucjan Kydryński: Opera na cały rok. Kalendarium. T. 2. lipiec–grudzień. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1989, s. 18. ISBN 83-224-0334-8.
  4. ↑ a b c d e f g h i j k l m The Harvard Biographical Dictionary of Music. Cambridge: Harvard University Press, 1996, s. 451–452. ISBN 0-674-37299-9.
  5. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u Emily Freeman Brown: A Dictionary for the Modern Conductor. Lanham: Rowman & Littlefield, 2015, s. 181–182. ISBN 978-0-8108-8400-7.
  6. ↑ a b c d e f g h The Palgrave Dictionary of Anglo-Jewish History. edited by William D. Rubinstein, Michael Jolles and Hilary L. Rubinstein. New York: Palgrave-Macmillan, 2011, s. 525. ISBN 978-1-4039-3910-4.
  7. ↑ Otto Klemperer. Orden Pour le Mérite für Wissenschaften und Künste. [dostęp 2020-02-05]. (niem.).

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Otto_Klemperer&oldid=73099961”