Wikipedia

Oznaczenia pochodzenia geograficznego produktów rolnych w Unii Europejskiej

Oznaczenia pochodzenia geograficznego produktów rolnych w Unii Europejskiej – system ochrony regionalnych produktów rolnych w Unii Europejskiej, mający na celu ochronę nazw tych produktów i zapewnienie ich autentyczności. Dotyczy wyrobów wytwarzanych na określonym obszarze w sposób tradycyjny. Ustawodawstwo unijne w tym względzie wzoruje się na francuskim systemie appellation d’origine contrôlée oraz włoskim denominazione di origine controllata i stosowane jest od 1992 r.

Kategorie produktów edytuj

Rolne produkty regionalne i tradycyjne mogą zostać zarejestrowane przez Komisję Europejską jako:

Chroniona nazwa pochodzenia edytuj

(ang. protected designation of origin, PDO) jest kategorią produktów wytwarzanych w konkretnym regionie, miejscu lub (wyjątkowo) w państwie. Nazwa tego miejsca lub regionu (np. Miód kurpiowski) zastrzeżona jest dla konkretnego produktu chronionego, i nie może być używana jako nazwa produktów wytwarzanych gdzie indziej lub według innych receptur.

  • Jakość produktu lub jego cechy charakterystyczne powinny być związane z miejscem jego powstania. Warunki przyrodnicze i kulturowe regionu powstania powinny wpływać na cechy wyrobu.
  • Produkcja surowców i cały proces wytwarzania produktu powinien odbywać się w miejscu wynikającym z jego nazwy[1][2].

Chronione oznaczenie geograficzne edytuj

(ang. protected geographical indication, PGI) jest również kategorią produktów wytwarzanych w konkretnym regionie, miejscu lub (wyjątkowo) w państwie. Związek produktu z regionem nie musi być jednak tak ścisły jak w wypadku produktu z Chronioną Nazwą Pochodzenia. W wypadku produktu CH.O.G.:

  • Wyrób chroniony musi być produkowany w regionie z którego wynika jego nazwa, ale przebiegać tam musi tylko jedna z faz wytwarzania (produkcja, przetwarzania lub przygotowanie). Np. mięso na Kiełbasę Lisiecką może być pozyskiwane z innych regionów, ale proces produkcji musi odbywać się w okolicach Liszek i Czernichowa.
  • Wyrób musi mieć silny związek z miejscem pochodzenia. Cechy wyrobu nie muszą jednak wynikać bezpośrednio z charakteru przyrodniczego lub kulturowego miejsca powstania[1].

Gwarantowana tradycyjna specjalność edytuj

(ang. traditional speciality guaranteed, TSG) – to kategoria produktów chronionych ze względu na tradycyjny sposób produkcji, skład lub wykonanie z tradycyjnych surowców. W przeciwieństwie do dwóch powyższych kategorii, produkt G.T.S. może być produkowany na całym terenie kraju składającego wniosek o rejestrację. Ten typ ochrony produktu nie obejmuje jego nazwy, która w niektórych przypadkach może nadal być używana do nazywania produktów nie odpowiadających chronionej recepturze. Produkty chronione odróżniają się od zwykłych napisem „gwarantowana tradycyjna specjalność” oraz znakiem unijnym na etykiecie. Produkt G.T.S. powinien:

  • być produkowany przy użyciu tradycyjnych surowców, lub
  • charakteryzować się tradycyjnym składem, sposobem produkcji lub przetwarzania.

Nazwa produktu musi być sama w sobie specyficzna lub wyrażać specyficzny charakter produktu rolnego lub środka spożywczego. Nazwa musi być tradycyjna i zgodna z przepisami krajowymi lub być przyjęta zwyczajowo[3].

Produkty chronione w innych krajach Unii edytuj

Przykładem produktu z chronionym oznaczeniem geograficznym jest francuski ser roquefort, który musi być wytwarzany z mleka owiec określonej rasy, dojrzewać może wyłącznie w piwnicach znajdujących się w okolicach miejscowości Roquefort-sur-Soulzon (departament Aveyron), gdzie w procesie dojrzewania sera uczestniczy charakterystyczny gatunek grzyba Penicillium roqueforti.

Polskie produkty objęte ochroną Unii Europejskiej edytuj

Produkty zarejestrowane czyli wpisane przez Komisję Europejską do Rejestru Chronionych Nazw Pochodzenia i Chronionych Oznaczeń Geograficznych lub do Rejestru Gwarantowanych Tradycyjnych Specjalności[4].

Rodzaj ochrony Nazwa produktu Kategoria produktu
Chroniona nazwa pochodzenia Bryndza podhalańska kl. 1.3: Sery
Oscypek kl. 1.3: Sery
Redykołka kl. 1.3: Sery
Miód z Sejneńszczyzny/Łoździejszczyzny (Seinu/Lazdiju krašto medus) kl. 1.4: Inne produkty pochodzenia zwierzęcego
Podkarpacki miód spadziowy kl. 1.4: Inne produkty pochodzenia zwierzęcego
Miód spadziowy z Beskidu Wyspowego kl. 1.4: Inne produkty pochodzenia zwierzęcego
Fasola Piękny Jaś z Doliny Dunajca kl. 1.6: Owoce, warzywa i zboża
Fasola wrzawska kl. 1.6: Owoce, warzywa i zboża
Wiśnia nadwiślanka kl. 1.6: Owoce, warzywa i zboża
Karp zatorski kl. 1.7: Świeże ryby, małże i skorupiaki
Chronione oznaczenie geograficzne Jagnięcina podhalańska kl. 1.1: Mięso świeże (i podroby)
Kiełbasa biała parzona wielkopolska kl. 1.2: Produkty wytworzone na bazie mięsa
Kiełbasa lisiecka kl. 1.2: Produkty wytworzone na bazie mięsa
Kiełbasa piaszczańska kl. 1.2: Produkty wytworzone na bazie mięsa
Krupnioki śląskie kl. 1.2: Produkty wytworzone na bazie mięsa
Wielkopolski ser smażony kl. 1.3: Sery
Ser koryciński swojski kl. 1.3: Sery
Miód drahimski kl. 1.4: Inne produkty pochodzenia zwierzęcego
Miód kurpiowski kl. 1.4: Inne produkty pochodzenia zwierzęcego
Miód wrzosowy z Borów Dolnośląskich kl. 1.4: Inne produkty pochodzenia zwierzęcego
Czosnek galicyjski kl. 1.6: Owoce, warzywa i zboża
Fasola korczyńska kl. 1.6: Owoce, warzywa i zboża
Jabłka grójeckie kl. 1.6: Owoce, warzywa i zboża
Jabłka łąckie kl. 1.6: Owoce, warzywa i zboża
Truskawka kaszubska lub Kaszëbskô malëna kl. 1.6: Owoce, warzywa i zboża
Suska sechlońska kl. 1.6: Owoce, warzywa i zboża
Śliwka szydłowska kl. 1.6: Owoce, warzywa i zboża
Podpiwek kujawski kl. 1.8: Inne produkty wymienione w załączniku I do Traktatu (przyprawy itd.)
Andruty kaliskie kl. 2.4: Wyroby piekarskie
Kołocz śląski/Kołacz śląski kl. 2.4: Wyroby piekarskie
Obwarzanek krakowski kl. 2.4: Wyroby piekarskie
Rogal świętomarciński kl. 2.4: Wyroby piekarskie
Cebularz lubelski kl. 2.4: Wyroby piekarskie
Chleb prądnicki kl. 2.4: Wyroby piekarskie
Gwarantowana tradycyjna specjalność Kabanosy kl. 1.2: Produkty wytworzone na bazie mięsa
Kiełbasa jałowcowa kl. 1.2: Produkty wytworzone na bazie mięsa
Kiełbasa krakowska sucha staropolska kl. 1.2: Produkty wytworzone na bazie mięsa
Kiełbasa myśliwska kl. 1.2: Produkty wytworzone na bazie mięsa
Olej rydzowy kl. 1.5: Oleje i tłuszcze
Staropolski miód pitny „półtorak” kl. 1.8: Inne produkty
Staropolski miód pitny „dwójniak” kl. 1.8: Inne produkty
Staropolski miód pitny „trójniak” kl. 1.8: Inne produkty
Staropolski miód pitny „czwórniak” kl. 1.8: Inne produkty
Pierekaczewnik kl. 2.3: Wyroby piekarskie

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b Rada Unii Europejskiej: Rozporządzenie Rady W.E. nr 510/2006 z dnia 20 marca 2006 r. w sprawie ochrony oznaczeń geograficznych i nazw pochodzenia produktów rolnych i środków spożywczych.. 31.3.2006. [dostęp 2010-07-19]. (pol.).
  2. ↑ Franciszek Świderski: Towaroznawstwo żywności przetworzonej z elementami technologii. Warszawa: Wydawnictwo SGGW, 2010, s. 362. ISBN 978-83-7583-210-5.
  3. ↑ Rada Unii Europejskiej: Rozporządzenie Rady W.E. nr 509/2006 z dnia 20 marca 2006 r. w sprawie produktów rolnych i środków spożywczych będących gwarantowanymi tradycyjnymi specjalnościami.. 31.3.2006. [dostęp 2010-07-19]. (pol.).
  4. ↑ Sławomir Mucha, Produkty zarejestrowane jako Chronione Nazwy Pochodzenia, Chronione Oznaczenia Geograficzne oraz Gwarantowane Tradycyjne Specjalności, Iwona Chromiak, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi RP, 14 września 2018 [dostęp 2022-02-21] (pol.), Ostatnia modyfikacja: 13.11.2020 12:21.

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Oznaczenia_pochodzenia_geograficznego_produktów_rolnych_w_Unii_Europejskiej&oldid=73439124”