Pływacz zachodni

Pływacz zachodni
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	jasnotowce
Rodzina	pływaczowate
Rodzaj	pływacz
Gatunek	pływacz zachodni
	Nazwa systematyczna
	Utricularia australis R. Br.; Prodr. Fl. Nov. Holland. 430. 1810
Synonimy
	U. neglecta Lehm.;
	U. neglecta Lehm.;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Multimedia w Wikimedia Commons

Pływacz zachodni, pływacz zaniedbany^[5] (Utricularia australis R. Br.) – gatunek rośliny należący do rodziny pływaczowatych (Lentibulariaceae).

Rozmieszczenie geograficzne edytuj

Występuje głównie w Europie. W Polsce rośnie na rozproszonych stanowiskach w pasie nizin i wyżyn. W polskich Karpatach znane są tylko dwa jego stanowiska w dolinie Dunajca w okolicach Dębna, Maniowa i Sromowiec Wyżnych oraz jedno na Kotlinie Nowotarskiej w Ludźmierzu^[6].

Morfologia edytuj

Pokrój: Łodyga pływająca, do 150 cm długości. Roślina nie posiada korzeni. Zbudowana jest z jednakowych pędów z międzywęźlami. Długość poszczególnych pędów wynosi 8-20 mm^[7]
Liście: Podzielone na liczne, włosowate odcinki. Każdy liść wytwarza 8-25 pęcherzyków do 3 mm długości^[7].
Kwiaty: Grzbieciste, zebrane w grono. Wyrastają na szypułkach o długości do 18 mm pionowo w górę. Kielich dwułatkowy. Korona kwiatu cytrynowożółta, dwuwargowa, długości 12-18 mm, z ostrogą. Dolna warga zamyka wejście do korony. Górna warga korony jest 2-3-krotnie dłuższa od wydęcia wargi dolnej. Wewnątrz korony 2 pręciki i jeden słupek z 1 szyjką i znamieniem o dwóch łatkach^[7].
Owoc: Torebka^[7].

Morfologia
Kwiat
Turiony
Pęd

Biologia i ekologia edytuj

Bylina, hydrofit, roślina mięsożerna. Łowi drobne owady za pomocą pęcherzyków pułapkowych. Rośnie w wodach stojących lub wolno płynących o podłożu organicznym, stąd też jest bardzo silnie związany z torfowiskami. Występuje także w rzadkich szuwarach. Jest mniej wrażliwy od pływacza zwyczajnego na falowanie wody. Kwitnie od czerwca do sierpnia. Zakwita jednak rzadko, owoce wytwarza jeszcze rzadziej. Rozmnaża się niemal wyłącznie przez fragmentację pędów oraz przez bardzo drobne turiony roznoszone przez prądy wodne lub przez ptaki wodne. Zimują pędy lub turiony na dnie zbiorników wodnych^[8].

Liczba chromosomów 2n = ok. 44^[6].

Zagrożenia i ochrona edytuj

Roślina umieszczona na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski (2006)^[9] w grupie gatunków narażonych na wyginięcie (kategoria zagrożenia: V). W wydaniu z 2016 roku otrzymała kategorię NT (bliski zagrożenia)^[10]. Objęta w Polsce ścisłą ochroną.

Zagrożony jest głównie wskutek zabiegów gospodarczych w stawach, w których występuje, oraz naturalnego zarastania zbiorników wodnych^[7].

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-24] (ang.).
↑ The Plant List. [dostęp 2017-03-08].
↑ Utricularia australis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.
↑ ^a ^b Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H. Pływacz zachodni. s. 324-325. W: Czerwona Księga Karpat Polskich, Kraków 2008 ISBN 978-83-89648-71-6
↑ ^a ^b ^c ^d ^e Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006. ISBN 978-83-7073-444-2.
↑ Zbigniew Podbielkowski, Henryk Tomaszewicz: Zarys hydrobotaniki. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 1979. ISBN 83-01-00566-1.
↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-24] (ang.).

[tpl-3] The Plant List. [dostęp 2017-03-08].

[iucn-4] Utricularia australis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[checklist2002-5] Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa, Adam Zając, Maria Zając: Flowering plants and pteridophytes of Poland. A checklist. Krytyczna lista roślin naczyniowych Polski. Instytut Botaniki PAN im. Władysława Szafera w Krakowie, 2002. ISBN 83-85444-83-1.

[K-6] Mirek Z., Piękoś-Mirkowa H. Pływacz zachodni. s. 324-325. W: Czerwona Księga Karpat Polskich, Kraków 2008 ISBN 978-83-89648-71-6

[C-7] Halina Piękoś-Mirkowa, Zbigniew Mirek: Rośliny chronione. Warszawa: Multico Oficyna Wyd., 2006. ISBN 978-83-7073-444-2.

[hydrobotanika-8] Zbigniew Podbielkowski, Henryk Tomaszewicz: Zarys hydrobotaniki. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 1979. ISBN 83-01-00566-1.

[9] Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.

[10] Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[5]

[1]

[2]

[3]

[4]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]