Pałac Goldstandów w Zaborowie
Pałac Goldstandów w Zaborowie – pałac w Zaborowie, będący pierwotnie własnością rodziny Goldstandów.
 nr rej. 1118/500/62 z 23.03.1962.
| |
 Pałac Goldstandów | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Styl architektoniczny | |
| Architekt | |
| Rozpoczęcie budowy |
1901 |
| Ukończenie budowy |
1903 |
| Pierwszy właściciel | |
| Kolejni właściciele |
Janina Górska, PGR, od końca XX w. w rękach prywatnych |
Położenie na mapie gminy Leszno  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
Położenie na mapie powiatu warszawskiego zachodniego  | |
 52°15′53″N 20°40′25″E/52,264722 20,673611
| |
Charakterystyka edytuj
Pałac wzniesiony został w latach 1901–1903 (w miejscu dworu Izbińskich) dla warszawskiego finansisty Leona Feliksa Goldstanda i jego żony Zofii Karnkowskiej herbu Junosza według projektu architektów Franciszka Lilpopa i Karola Jankowskiego[1]. Warszawski bankier szukał miejsca na godną siedzibę i w 1897 nabył dobra zaborowskie, sam pałac powstał w miejscu wcześniejszego dworu rodziny Izbińskich[2].
W budynku pałacu połączono przetworzone elementy stylów barokowego (mansardowe dachy, hełmy, wykroje szczytów) i klasycystycznego (portyk podtrzymujący taras pierwszego piętra, łącznik z pawilonem kuchennym), jednocześnie nawiązując do wiejskich rezydencji budowanych w Polsce w połowie XVIII w. Jest to piętrowa budowla na planie prostokąta z dwutraktowym układem pomieszczeń z sienią i dwukondygnacyjnym holem, wokół którego symetrycznie rozmieszczono pomieszczenia reprezentacyjne parteru. Pierwsze piętro i mansardy miały charakter prywatny. Pałac nakryto dachem mansardowym. Od strony południowej przylegała do pałacu oranżeria a od północy było połączenie z pawilonem kuchennym[3].
W zewnętrznym ukształtowaniu bryły pałacu podkreślono jej horyzontalny charakter za pomocą gzymsów wydzielających kondygnacje oraz boniowania pasowego ścian parteru. Boniowanie zastosowano również na narożach pierwszego piętra. Pałac posiada bogatą eklektyczną dekorację z dodatkiem secesyjnych i swojskich elementów, którymi są np. motyw grzybów borowików w obramieniach okien[3].
Spadkobierczynią majątku po śmierci Leona Goldstanda została jego córka Janina Górska, która wraz z mężem mieszkała w nim i prowadziła wzorowe gospodarstwo do roku 1939, kiedy wyjechała do Anglii[2]. W czasie okupacji stacjonowały tu wojska niemieckie, a po 1945 w pałacu urządził swoje biura miejscowy PGR (w oranżerii powstał skład nawozów). W 1968 roku pałac został przejęty przez Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich, które w 1974 utworzyło w nim dom pracy twórczej. Po roku 1990 pałac przekazany został przez komisję likwidacyjną dzielącą dawny majątek RSW dwóm organizacjom: Stowarzyszeniu Dziennikarzy Polskich i Stowarzyszeniu Dziennikarzy Rzeczypospolitej. Ostatecznie stał się ponownie własnością prywatną[3][4].
Pałac i otaczający go park 23 marca 1962 zostały wpisane do rejestru zabytków pod numerem 1118/500/62.
W filmie edytuj
Pałac grał rolę siedziby rodu Ponimirskich w Koborowie, w serialu Kariera Nikodema Dyzmy, rezydencję dyrektora Czabana w serialu polskim Doktor Murek , pałacu prezesowej w serialu Lalka (w odcinku „Wiejskie rozrywki”) oraz w serialu Belle Epoque[2][4][5].
Przypisy edytuj
- ↑ Waldemar Baraniewski, Tadeusz S. Jaroszewski: Po pałacach i dworach Mazowsza, przewodnik. Warszawa: Wydawnictwo Naukowo-Techniczne, 1995, s. 186. ISBN 83-204-1908-5.
- ↑ a b c Bogacze pod samym lasem. Stuletnie pałace stoją do dziś [online], warszawa.wyborcza.pl [dostęp 2021-04-10].
- ↑ a b c Tadeusz. S. Jaroszewski: Pałace w Polsce (Przewodnik). Warszawa: 2000, s. 215-220. ISBN 83-7200-585-0.
- ↑ a b Pałac Goldstandów w Zaborowie [online], www.mwfc.pl [dostęp 2021-04-10].
- ↑ Dworki i pałace - Pałac w Zaborowie [online], Kurier kampinoski [dostęp 2021-04-10].
Bibliografia edytuj
- Włodzimierz Jacek Adamski: Zaborów - pałac eklektyczny. Zamki w Polsce. [dostęp 2021-01-15].