Pałac w Świerklańcu
Pałac w Świerklańcu – pałac w Świerklańcu istniejący w latach 1876-1957. Zwany był „Małym Wersalem”.
 Pałac – widok od frontu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres |
ul. Parkowa 30 |
| Typ budynku | |
| Inwestor | |
| Ukończenie budowy |
1876 |
| Zniszczono |
1957 |
| Pierwszy właściciel |
Guido Henckel von Donnersmarck |
| Kolejni właściciele |
Guidotto Henckel von Donnersmarck |
Położenie na mapie gminy Świerklaniec  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu tarnogórskiego  | |
 50°25′55,2″N 18°57′17,6″E/50,432000 18,954889
| |
Historia edytuj
Podczas pobytu we Francji hrabia Guido Henckel von Donnersmarck sprezentował swej metresie, Blance de Païva, wspaniały pałac Pontchartrain, usytuowany niedaleko Paryża. Ponieważ warunki w starym, kamiennym, zamku w Świerklańcu nie odpowiadały przyzwyczajonej do wygód markizie, hrabia początkowo myślał o przeniesieniu pałacu z Francji do Świerklańca, ale ostatecznie kazał zaprojektować i zbudować zupełnie nowy obiekt, oparty na neorenesansowych wzorach francuskich. W ten sposób w latach 1869-1876 r. niedaleko starego zamku powstała rezydencja w stylu Ludwika XIV, zwana później popularnie „Małym Wersalem”. Pałac zaprojektował Hector Lefuel (nadworny budowniczy Napoleona III, znany z przebudowy paryskiego Luwru). W pałacu znajdowały się 34 duże sale oraz 6 luksusowych apartamentów. Wszystkie wyposażone były w ekskluzywne łazienki z systemami ogrzewania i wentylacji. Specjalnie dla cesarza Wilhelma II, który bywał częstym gościem u Donnersmacków, w pobliżu rezydencji wzniesiono mniejszy obiekt, zwany Pałacem Kawalera.
II wojna światowa i lata późniejsze edytuj
Pałac został podpalony w styczniu 1945 przez żołnierzy Armii Czerwonej lub żołnierzy Wehrmachtu na polecenie księcia Guidotto von Donnersmarcka[1]. Ruiny ostatecznie zostały rozebrane w czasach PRL w latach 1954-1957[1]. Nadający się do wykorzystania budulec uzyskany z ruin oraz marmury i kamienne bloki posłużyły do budowy Pałacu Kultury Zagłębia w latach 1951-1958[1].
W 1962 r. na wniosek Prezydium Powiatowej Rady Narodowej w Tarnowskich Górach, bez wiedzy Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Katowicach, górnicy kopalni "Andaluzja" wysadzili ruiny pobliskiego zamku piastowskiego[2].
Stan obecny edytuj
Z zespołu pałacowego do dzisiaj ocalały baseny, tarasy i fontanny, wspomniany Pałac Kawalera oraz kościół z grobowcami rodziny. Autorem rzeźb na tarasie, które ocalały do dziś, był Emmanuel Frémiet. Dwie pochodzące z parku pałacowego rzeźby lwów znajdują się w Zabrzu (zdobią wejście do parku przy ulicy 3 Maja). Brama pałacowa została przeniesiona do ogrodu zoologicznego w Parku Śląskim w Chorzowie.
Galeria edytuj
-
Pałac od frontu przed 1904 rokiem -
Pałac od strony parku na karcie pocztowej z około 1890 roku -
Pałac od strony parku pod koniec XIX wieku -
Pałac od strony parku około 1920 roku -
Wnętrze czerwonego salonu -
Miejsce po pałacu w 2005 roku -
Brama pałacowa, ob. do ZOO w Chorzowie -
Lew ob. wejście do parku im. Pileckiego w Zabrzu
Zobacz też edytuj
Ważniejsza literatura edytuj
 |
Tę sekcję należy dopracować |
- M. Zgórniak, Pałac w Świerklańcu – zapomniane dzieło Hectora Lefuela, w: Architektura XIX i początku XX wieku, pod red. T. Grygiela, Wrocław-Warszawa-Kraków 1991, s. 101-111
- J. A. Krawczyk, A. Kuzio-Podrucki, Zamki i pałace Donnersmarcków. Schlösser der Donnersmarcks, Radzionków 2002.
- A. Kuzio-Podrucki, P. Nadolski, D. Woźnicki, Herbarz bytomski, Bytom 2003.
- A. Kuzio-Podrucki, Henckel von Donnersmarckowie. Kariera i fortuna rodu, Bytom 2003.
- J. A. Krawczyk, E. Wieczorek, Dziedzictwo kulturowe gminy Świerklaniec, Bytom 1997.
- M. Wroński Świerklaniec w dawnych widokach, Tarnowskie Góry 2000.
- J. Rolak, „Zamek w Świerklańcu. Historia wyburzenia w świetle materiałów archiwalnych Śląskiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Katowicach” [w:]Wiadomości Konserwatorskie Województwa Śląskiego, T.2, Katowice 2010.
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Tajemnica pożaru w Małym Wersalu na Górnym Śląsku [online], Onet Podróże, 5 maja 2022 [dostęp 2023-04-28] (pol.).
- ↑ SCHLOSS NEUDECK ******** PAŁAC W ŚWIERKLAŃCU ******** UTRACONY SKARB ŚLĄSKI -®-: Zamek wysadzony w czynie społecznym (brama skradziona przez 'ziętka' dla małp w chorzowskim ZOO) [online], SCHLOSS NEUDECK ******** PAŁAC W ŚWIERKLAŃCU ******** UTRACONY SKARB ŚLĄSKI -®- [dostęp 2023-04-28].