Pałacyk Zieleniewskiego w Krakowie
Pałacyk Zieleniewskiego w Krakowie – zabytkowy pałacyk miejski, zlokalizowany przy ulicy św. Marka na krakowskim Starym Mieście. Jest jednym z nielicznych, zachowanych w Krakowie przykładów XIX-wiecznego domu fabrykanckiego[1].
 nr rej. A-244 z dnia 22.03.1966
| |
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
| Adres | |
| Architekt |
K. Szydłowski |
| Rozpoczęcie budowy |
1837 |
| Ukończenie budowy |
1839 |
| Ważniejsze przebudowy |
1857 |
Położenie na mapie Starego Miasta w Krakowie  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie Krakowa  | |
 50°03′46,27″N 19°56′32,93″E/50,062853 19,942481
| |
Historia edytuj
Najstarsza zabudowa działki powstała około 1300. Przed XVI wiekiem wzniesiono na niej dworek i słodownię, które od 1651 do początku XIX wieku należały do archiprezbitera Kościoła Mariackiego. W latach 20. XIX wieku budynki te zostały wyburzone[2].
Pałacyk został wzniesiony w latach 1837–1839 w stylu klasycystycznym dla przemysłowca Ludwika Zieleniewskiego. Projektantem budynku był architekt K. Szydłowski. W 1857 budynek został rozbudowany i przebudowany w stylu neorenesansowym według projektu Stanisława Gołębiowskiego. Był on własnością rodziny Zieleniewskich do 1939. Po II wojnie światowej mieścił siedziby kilku spółdzielni i firm[1][2].
22 marca 1966 pałacyk został wpisany do rejestru zabytków[3]. Znajduje się także w gminnej ewidencji zabytków[4].
Architektura edytuj
Budynek ma dwie kondygnacje. Na parterze umieszczono: sień przejazdową, półokrągłą klatkę schodową, magazyn, kantor fabryczny, mieszkanie pisarza, mieszkanie przewodnika fabryki, kuchnię pisarza i sień. Na pierwszym piętrze znalazł się natomiast apartament rodziny Zieleniewskich z pomieszczeniami reprezentacyjnymi. Nad sienią zlokalizowano gabinet właściciela, a obok przedpokój z wejściem na klatkę schodową. Dalej, w centralnej części, znalazł się duży reprezentacyjny salon, a za nim sypialnia, jadalnia i niewielka oranżeria[1].
Fasada pałacyku reprezentuje styl neorenesansowy. Ma ona siedem osi. W jej centralnej części znajduje się pseudoryzalit o szerokości trzech osi. W pierwszej osi parteru zaprojektowano bramę wjazdową, a w szóstej prosty portal wejściowy. Parter oddzielony jest od piętra szerokim gzymsem. Okna posiadają skromną dekorację. Większość z nich zwieńczona jest prostokątnie, z wyjątkiem trzech dużych okien w środkowej części pierwszego piętra, które zwieńczone są półkoliście[1].
W XIX wieku za pałacykiem istniał ogród, w którego miejscu znajduje się obecnie parking[2].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d Marek Żukow-Karczewski. Pałace Krakowa. Pałac Zieleniewskiego. „Echo Krakowa”, 1990. Kraków.
- ↑ a b c Ryszard Burek (red. nacz.): Encyklopedia Krakowa. Kraków: PWN, 2000, s. 734.
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych miasta Krakowa
- ↑ Gminna ewidencja zabytków Krakowa