Pacowie herbu Gozdawa

Polski ród szlachecki

Pacowielitewski ród magnacki herbu Gozdawa, który apogeum swej potęgi osiągnął w drugiej połowie XVII w.

Herb Gozdawa

Historia edytuj

Pierwszym Pacem, którego istnienie potwierdzają źródła pisane jest Pac Dowkszewicz, który żył w XV w. Nic bliższego o nim nie wiadomo, jednak już jego syn, Jerzy Pac wyrósł na jedną ze znaczniejszych postaci na dworze Kazimierza Jagiellończyka i na Litwie. Od tego czasu Pacowie byli jedną ze znaczniejszych rodzin litewskich, posiadającą duży majątek i regularnie sięgającą po różne funkcje państwowe i kościelne. W drugiej połowie XVII w. osiągnęli szczyt swego znaczenia, absolutnie dominując w polityce Litwy poprzez obsadzenie wszystkich najważniejszych stanowisk administracyjnych, militarnych i kościelnych: Michał Kazimierz Pac był hetmanem wielkim litewskim i wojewodą wileńskim, Krzysztof Zygmunt Pac kanclerzem litewskim, Mikołaj Stefan Pac biskupem wileńskim (a wcześniej wojewodą trockim), a Kazimierz Pac biskupem żmudzkim. Ich dominacja jednak, w kraju zniszczonym przez wieloletnie wojny, skutkowała niemal nieustającym wrzeniem wewnętrznym, a po śmierci wyżej wspomnianych czterech Paców (bez wyjątków bezpotomnej) ród został odsunięty na ubocze przez rosnących w siłę Sapiehów. Ostatnim ze znanych Paców był Ludwik Michał Pac, uczestnik wojen napoleońskich i powstania listopadowego – po upadku tego ostatniego został zmuszony do emigracji, gdzie zmarł, a potężny majątek Paców został skonfiskowany przez władze rosyjskie.

Kontakty z Pazzimi edytuj

W XVII w. Pacowie ulegli modzie dorabiania sobie antycznych genealogii przez rody magnackie. Twierdzili, że ich przodkiem miał być niejaki Palemon, który na Litwę przybył z Rzymu. Około połowy XVII w. Pacowie nawiązali kontakt z florencką rodziną patrycjuszowską Pazzich, którzy nie dość, że nosili podobne nazwisko, to pieczętowali się herbem podobnym do Gozdawy, w związku z czym zostali uznani za dalekich krewniaków, pochodzących od członków rodziny, którzy pozostali w Italii. Gdy przedstawicielka tej włoskiej rodziny, Maria Magdalena de’ Pazzi, została kanonizowana, Pacowie uznali ją za patronkę rodu i poświęcili jej kościół w fundowanym wówczas zespole kamedulskim w Pożajściu[1].

Przedstawiciele edytuj

Pałace edytuj

Przypisy edytuj

  1. Pacowie.., s. 5.

Bibliografia edytuj