Palicourea Aubl. – rodzaj roślin z rodziny marzanowatych (Rubiaceae Juss.). Według The Plant List w obrębie tego rodzaju znajduje się 339 gatunków o nazwach zweryfikowanych i zaakceptowanych, podczas gdy kolejnych 6 taksonów ma status gatunków niepewnych (niezweryfikowanych)[4]. Przedstawiciele występują naturalnie w klimacie tropikalnym obu Ameryk[5]. Gatunkiem typowym jest P. guianensis Aubl.[3]

Palicourea
Ilustracja
Palicourea rigida
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

magnoliopodobne

Rząd

magnoliowce

Rodzina

marzanowate

Rodzaj

Palicourea

Nazwa systematyczna
Palicourea Aubl.
Hist. Pl. Guiane 1: 172. Jun-Dec 1775[3]
Typ nomenklatoryczny

P. guianensis Aubl.[3]

Synonimy
  • Stephanium Schreb.

Morfologia edytuj

 
Kwiat gatunku P. marcgravii
 
P. lineariflora w ogrodzie botanicznym w Bogocie
Pokrój
Małe drzewa lub krzewy[6].
Kwiaty
Bezwonne, osadzone na szypułkach, zazwyczaj dwupostaciowe (distylia). Korony kwiatów mają rurkowaty kształt i jasne, kolorowe barwy[6].
Owoce
Mięsiste, barwy od niebieskiej do purpurowo-czarnej[6].

Biologia i ekologia edytuj

Rośliny rosnące w wilgotnych lasach równikowych. Przypuszcza się, że kwiaty są zapylane przez kolibrowate. Nasiona wraz z owocami są rozprowadzane przez ptaki. Prawie wszystkie gatunki rodzaju Palicourea mają kwiaty dwupostaciowe, jednak cecha ta została utracona u co najmniej kilku gatunków na wyspach karaibskich[6].

Systematyka edytuj

Pozycja systematyczna według APweb (aktualizowany system APG IV z 2016)
Rodzaj należy do rodziny marzanowatych (Rubiaceae), która jest kladem bazalnym w obrębie rzędu goryczkowców (Gentianales) z grupy astrowych spośród roślin okrytonasiennych[2][7].

Rodzaj Palicourea jest blisko spokrewniony z rodzajem Psychotria. Badania morfologiczne i molekularne wykazują, że Palicourea ma charakter polifiletyczny w obrębie podrodzaju Heteropsychotria. Oba rodzaje zostały rozdzielone ze względu na morfologię kwiatów – przedstawiciele Palicourea mają zwykle kolorowe kwiaty osadzone na szypułkach, korony kwiatów są rurkowate, kwiaty obfitują w nektar, przystosowane są do zapylania przez kolibrowate. U Psychotria subg. Heteropsychotria kwiaty są na ogół małe, są białe i zapylane przez owady. Do rodzaju tego włączono rośliny z rodzaju Cephaelis[6].

Zastosowanie edytuj

Rośliny z tego rodzaju mają lokalnie zastosowanie w medycynie tradycyjnej, zwłaszcza w Amazonii jako środek przeciwwymiotny. Ponadto niektóre gatunki uprawiane są jako rośliny ozdobne[5].

Przypisy edytuj

  1. Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI10.1371/journal.pone.0119248, PMID25923521, PMCIDPMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
  2. a b Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2016-09-21] (ang.).
  3. a b c Palicourea. Index Nominum Genericorum (ING). [dostęp 2016-10-27]. (ang.).
  4. Palicourea. The Plant List. [dostęp 2016-10-27]. (ang.).
  5. a b D.J. Mabberley: The Plant-book: A Portable Dictionary of the Vascular Plants (Second Edition). Cambridge University Press, 1997, s. 520. ISBN 978-0-521-41421-0. (ang.).
  6. a b c d e Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2016-10-27] (ang.).
  7. List of Genera in RUBIACEAE, [w:] Vascular plant families and genera, Kew Gardens & Missouri Botanical Garden [dostęp 2016-10-27] (ang.).