Parafia Ewangelicko-Reformowana w Warszawie
Parafia Ewangelicko-Reformowana w Warszawie – zbór ewangelicki wyznania reformowanego działający w Warszawie, wchodzący w skład Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w RP. Proboszczem parafii pozostaje ksiądz Michał Jabłoński[1]. W 2019 skupiała 432 wiernych[2].
 Kościół parafialny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Siedziba |
Warszawa |
| Adres |
al. „Solidarności” 76 a |
| Data powołania | |
| Wyznanie | |
| Kościół | |
| kościół | |
| Pastor |
ks. Michał Jabłoński |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
 52°14′37,58″N 20°59′54,44″E/52,243772 20,998456
| |
| Strona internetowa | |
Założenie parafii edytuj
Parafia została zarejestrowana na terenie Leszna w 1776 roku, kiedy cofnięto dekret Janusza Mazowieckiego z 1525 roku, zabraniający innowiercom osiedlania się na Mazowszu. Rok później poświęcono pierwszy kościół (obecnie siedziba Warszawskiej Opery Kameralnej) i wybudowano plebanię według projektu Szymona Bogumiła Zuga. W tym czasie przyjęto również pierwsze regulacje, tzw. Ordynacje, które regulowały pracę instytucji parafialnych (m.in. Rady i zebrań parafialnych) oraz ustalały kompetencje pastora. Parafia wykazywała wówczas dużą samodzielność w stosunku do zwierzchnich władz kościelnych, co związane było ze specyfiką wyznania kalwińskiego.
30 października 1866 r. rozpoczęto budowę nowego kościoła w stylu neogotyckim, według projektu architekta Adolfa Loewego. Budowa trwała 14 lat. 24 października 1880 roku świątynia została poświęcona. Wysoka wieża z koronkowym hełmem jest wzorowana na wieży katedry Najświętszej Marii Panny we Fryburgu Bryzgowijskim. Wśród elementów skromnego wystroju świątyni zwraca uwagę dębowa ambona wykonana według projektu Konstantego Wojciechowskiego.
W 1881 roku parafia założyła w należącym do niej pałacu Działyńskich szkołę elementarną i przytułek dla sierot, a w 1900 dom starców i kalek.
1918–1939 edytuj
Po odzyskaniu niepodległości życie parafialne prężnie się rozwijało. Powstały Stowarzyszenie Młodzieży, Koło Misji Wewnętrznej i Koło Pań. Prowadzono zajęcia w szkole niedzielnej. Organizowano wycieczki poza miasto i kolonie dla dzieci w posiadłości ofiarowanej przez rodzinę Czapków.
W okresie międzywojennym parafia wydawała dwa czasopisma. W latach 1924–1928 „Żagiew Chrystusową”, a w latach 1926–1939 ogólnokościelne pismo „Jednota”.
Okupacja edytuj
W 1940 budynek parafii wraz z kościołem, pałacem Działyńskich, Szpitalem Ewangelickim oraz kilkoma innymi budynkami przy ulicy Mylnej znalazł się w tzw. enklawie ewangelickiej – wyłączonym z warszawskiego getta obszarze połączonym z dzielnicą aryjską wąskim korytarzem prowadzącą przez zniszczoną w czasie obrony Warszawy we wrześniu 1939 posesję przy ulicy Przejazd 5[3]. Parafianie i duchowni nieśli pomoc Żydom z getta, co upamiętnia jeden z pomników granic getta znajdujący się za budynkiem parafii.
W trakcie okupacji zginęło wielu parafian, zamordowano kilku księży. Ewangelicy brali udział w powstaniu warszawskim. Spłonęły budynki parafii na Lesznie, uszkodzeniu uległ kościół oraz parafialny cmentarz przy Żytniej 42.
Po wojnie edytuj
Pierwsze nabożeństwa odprawiano w udostępnionej przez metodystów kaplicy przy placu Zbawiciela. Rozpoczęto remont kościoła przy al. „Solidarności”. Służył on także warszawskim luteranom, których świątynia spłonęła w 1939 roku. W 1958 roku parafia odzyskała plebanię (pałacyk Zuga), gdzie swą siedzibę znalazły: Konsystorz Kościoła Ewangelicko-Reformowanego (najwyższy organ wykonawczy), redakcja reaktywowanej w 1957 roku „Jednoty”, a w latach 1960–1974 Polska Rada Ekumeniczna.
Administratorem parafii jest wybierane na cztery lata Kolegium Kościelne. Jego członkowie należą do grona współpracowników proboszcza. Ten wybierany jest na dziesięcioletnią kadencję. Kolegium i proboszcza wybiera Ogólne Zgromadzenie Zboru. Odbywa się nauczanie religii dla dzieci i młodzieży: w szkółce niedzielnej, podczas lekcji przedkonfirmacyjnych i podczas dwuletnich zajęć z młodzieżą po konfirmacji. Świadectwa nauki religii są honorowane w szkołach publicznych. Przy parafii prowadzone jest duszpasterstwo cudzoziemców narodowości chińskiej i wietnamskiej.
W parafii działa Ekumeniczny Chór Kameralny Kościoła Ewangelicko-Reformowanego w Warszawie, który od 1991 roku koncertuje na nabożeństwach kościoła parafialnego i kościołów innych wyznań, bierze udział w konkursach i występuje za granicą (Czechy, Finlandia, Szwajcaria, Niemcy, Słowacja, Rumunia).
Duchowni (m.in.) edytuj
- Karol Bogumił Diehl
- Fryderyk Jakub Teichmann
- Józef Spleszyński
- August Karol Diehl
- Fryderyk Jelen
- Władysław Semadeni (1865–1930)
- Kazimierz Szefer
- Stefan Skierski (1873–1948)
- Jerzy Jelen
- Roman Mazierski
- Ludwik Zaunar
- Jan Józefat Potocki
- Edward Wende (1874–1949)
- Kazimierz Ostachiewicz (1883–1952)
- Władysław Paschalis (1892–1996)
- Emil Jelinek (1905–1979)
- Jan Niewieczerzał (1914–1981)
- Zdzisław Tranda (ur. 1925)
- Zdzisław Grzybek (1926–1996)
- Bogdan Tranda (1929–1996)
- Jerzy Stahl (1939–1997)
- Mirosław Danys (ur. 1945)
- Lech Tranda (1956–2012)
- Piet van Veldhuisen (ur. 1959)
- Tadeusz Jelinek (ur. 1966)
- Michał Jabłoński (ur. 1967)
- Roman Lipiński (ur. 1946)
Prezesi kolegium kościelnego edytuj
- Ludwik Pietrusiński (1803-1865)
- Ludwik Norblin (1836-1914)
- Kazimierz Loewe (1845-1924)
- Witold Bender (zm. 2015)
- Władysław Scholl (ur. 1954)
- Piotr Niewieczerzał (ur. 1971)
Cmentarz edytuj
Został założony w 1792 roku przy ulicy Żytniej 42. Wiele zabytkowych nagrobków wymaga renowacji, dlatego na ten cel pieniądze zbiera Społeczny Komitet Opieki nad Zabytkami Cmentarza Ewangelicko-Reformowanego w Warszawie.
Na cmentarzu spoczywają między innymi: Stefan Żeromski, Jeremi Przybora, Anna German i Kazimierz Mijal.
Przypisy edytuj
- ↑ Parafie Kościoła. reformowani.pl. [dostęp 2022-04-12].
- ↑ Michał Radkowski, Warszawscy konwertyci, którzy przeszli z katolicyzmu na protestantyzm. "Moja wiara była bezmyślna" [online], warszawa.wyborcza.pl, 8 marca 2019.
- ↑ Jacek Leociak: Spojrzenia na warszawskie getto. Leszno. Warszawa: Dom Spotkań z Historią, 2011, s. 30. ISBN 978-83-62020-26-3.
Bibliografia edytuj
- Barbara Stahlowa: Parafia Ewangelicko-Reformowana w Warszawie. Warszawa: Parafia Ewangelicko-Reformowana w Warszawie, 2009.
- Grzegorz Michalak: Przepisy porządkowe i organizacja warszawskiej parafii ewangelicko-reformowanej w XIX wieku, „Saeculum Christianum”, 2018, ss. 263-274.