Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Nowej Cerkwi

parafia rzymskokatolicka w diecezji pelplińskiej

Parafia Wniebowzięcia NMP w Nowej Cerkwirzymskokatolicka parafia położona w dekanacie Pelplin należącym do diecezji pelplińskiej.

Parafia Wniebowzięcia NMP
Ilustracja
kościół parafialny
Państwo

 Polska

Siedziba

Nowa Cerkiew

Adres

ul. Kościelna 48
Nowa Cerkiew
83-132 Morzeszczyn

Data powołania

XIII w.

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Diecezja

pelplińska

Region

Tczew

Dekanat

Pelplin

Kościół

Kościół pw. Wniebowzięcia NMP w Nowej Cerkwi

Filie

Kościół pw. św. Edyty Stein w Kulicach, Kaplica pw. NSPJ w Bielawkach (przy DPS)

Proboszcz

ks. kan. Stanisław Borzyszkowski

Wspomnienie liturgiczne

NMP Uzdrowienie Chorych – pierwsza niedziela lipca

Położenie na mapie gminy Morzeszczyn
Mapa konturowa gminy Morzeszczyn, u góry znajduje się punkt z opisem „Parafia Wniebowzięcia NMP”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry znajduje się punkt z opisem „Parafia Wniebowzięcia NMP”
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, blisko centrum po prawej na dole znajduje się punkt z opisem „Parafia Wniebowzięcia NMP”
Położenie na mapie powiatu tczewskiego
Mapa konturowa powiatu tczewskiego, blisko centrum po lewej na dole znajduje się punkt z opisem „Parafia Wniebowzięcia NMP”
Ziemia53°51′59,507″N 18°39′31,283″E/53,866530 18,658690

Zasięg parafii edytuj

Do parafii należy około 2.500 wiernych będących mieszkańcami wsi: Nowa Cerkiew, Kulice, Gętomie, Rombark, Olsze, Rzeżęcin, Olszówka, Bielawki i Borkowo.

Historia parafii edytuj

Parafię założyli w 1274 r. cystersi[1]. Obecnym proboszczem jest ks. kan. Stanisław Borzyszkowski, a wikariuszem ks. Artur Tybusz. Przy parafii działalność prowadzą: Diakonia Liturgiczna (LSO), Kościół Domowy Ruchu Światło-Życie, Margaretki, schola dziewczęca oraz Żywy Różaniec.

Kościół parafialny pw. Wniebowzięcia NMP w Nowej Cerkwi edytuj

Barokowa świątynia, której początki sięgają XIV wieku. Została ona wzniesiona w 1312 r.[1] w miejscu spalonego drewnianego kościółka z XIII wieku. Z tego czasu zachowały się: czworoboczna wieża, prezbiterium, zakrystia i skarbiec. We wnętrzu kościoła znajdował się wiszący wieloboczny balkon, tak umieszczony, że obecni w Nowej Cerkwi cystersi mogli, wchodząc od zewnątrz nad zakrystią, brać udział w nabożeństwach. W 1764 r. pożar zniszczył kościół i wieżę do tego stopnia, że pozostały tylko mury i sklepienie w prezbiterium, ale jeszcze tego samego roku odbudował go opat Izydor Tokarzewski, którego herb umieszczono na chorągiewce wieżyczki sygnaturkowej.

Kościół gruntownie przebudowano, rozszerzając go o nawy boczne i starając się dać mu styl barokowy. Ogień strawił ponownie kościół w 1844 r. wypalając wnętrze i niszcząc wieżę. Obecnie jej zakończenie w stylu dolnonadwiślańskim z cegły niestylowej pochodzi z 1851 r. W czasie działań wojennych 1945 roku uszkodzeniu uległy nawy – boczna (południowa) i główna, oraz wieża. Wnętrze świątyni, o jednolitej zharmonizowanej całości, ma wystrój barokowy i rokokowy. Ołtarz główny z trzeciej ćwierci XVIII wieku ma w swym wnętrzu siedemnastowieczny obraz Matki Bożej uważany przez lud za cudowny. W górnej kondygnacji ołtarza znajduje się kamienna figura Matki Bożej Bolesnej przeniesiona tutaj w 1802 roku z kaplicy przydrożnej we wsi Borkowo. Obraz Niepokalanej w ołtarzu Matki Bożej Różańcowej jest gotycki, srebrną sukienkę wykonał w początkach XVIII wieku Siegfried Örnstern z Gdańska.

W kruchcie głównej znajduje się stara średniowieczna kropielnica oraz duży drewniany krucufiks ludowej roboty. Własnością kościoła są trzy rokokowe feretony. Do 1942 r. na wieży wisiał dzwon Urban z 1561 r., jeden z najstarszych dzwonów diecezji chełmińskiej. Niemcy zabrali go na cele wojenne. Cmentarz przykościelny sięgający swym rodowodem XIV wieku jest miejscem spoczynku wielu pokoleń okolicznych chłopskich rodzin.

Podczas remontu kościoła w 1995 roku w podziemiach odnaleziono trumny i ludzkie szczątki. W podziemiach kościoła spoczywa też ostatni przeor opactwa cysterskiego w PelplinieMaciej Prądzyński (zm. 1829), który po zniesieniu klasztoru został proboszczem w Nowej Cerkwi, zachowując prawo noszenia habitu, pierścienia i krzyża.

Kościół znajduje się obecnie w fazie prac remontowo-konserwacyjnych.

W roku ubiegłym podczas robót na kościelnej wieży odkryto średniowieczne malowidła. Dotychczas nikt nie wiedział o ich istnieniu. Do dzisiejszych czasów zachowały się trzy kolory - biały, czarny i czerwony. Dawniej zdobiły one wieże kościołów zacnych parafii. Dziś w Nowej Cerkwi można je podziwiać gołym okiem, gdyż są doskonale widoczne. Na kościelną wieżę wrócił po wielu latach zegar z odnowionym cyferblatem. Niestety nie zachował się jego oryginalny mechanizm, dlatego wyposażono go w nowoczesny. Wewnątrz kościoła wart uwagi jest również zabytkowy żyrandol, w którym oprawki do świec zrobione są z łusek po nabojach. Mieszkańcy wsi podczas II wojny światowej zbierali je i umieszczali w żyrandolu, prawdopodobnie po to, by upamiętnić ofiary, które od nich ginęły. Na tle kościoła bardzo malowniczo wyglądają ponadto dwa obiekty w dobrze zachowanymi pruskimi murami. Niedawno i one zostały odnowione.

400 m na zachód od wsi położony jest cmentarz choleryczny. Może on pochodzić z drugiej połowy XVII w., gdyż w Gniewie zmarło wówczas na morowe powietrze 600 osób. Otoczony jest murem z cegły. Wzniesiono tam również kapliczkę z figurami św. Rozalii i św. Rocha. Obecnie jest to wzgórek porośnięty starymi drzewami ze stojącą na jego skraju kapliczką. W okresie I wojny światowej chowano na nim zmarłych jeńców rosyjskich, a w latach 1939–1945 ludzi rozstrzelanych przez hitlerowców.

Przypisy edytuj

  1. a b Informacje o parafii na stronie diecezji pelplińskiej. diecezja-pelplin.pl. [dostęp 2023-06-10].

Linki zewnętrzne edytuj