Parsko (województwo wielkopolskie)
Parsko – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie kościańskim, w gminie Śmigiel.
| wieś | |
 Dwór w Parsku | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
92[2] |
| Strefa numeracyjna |
65 |
| Kod pocztowy |
64-030[3] |
| Tablice rejestracyjne |
PKS |
| SIMC |
0376662 |
Położenie na mapie gminy Śmigiel  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu kościańskiego  | |
 52°00′19″N 16°38′22″E/52,005278 16,639444[1]
| |
Historia edytuj
Miejscowość pierwotnie związana była z Wielkopolską. Ma metrykę średniowieczną i istnieje co najmniej od początku XIII wieku. Po raz pierwszy wymieniana w łacińskojęzycznym dokumencie z 1278 jako Parskie, 1403 Sparske, 1412 Parska, 1432 allodium Parske, 1448 Parszka, 1462 allodium Parszka, 1474 allodium Parsko, 1486 hereditas (villa) seu (sive) allodium in Parska, 1530 allodium ville Parska[4].
Tereny, na których leżała wieś, były jednak zasiedlone wcześniej niż podają to archiwalne zapisy. Archeolodzy znaleźli w miejscowościi oraz w okolicy kilkanaście fragmentów naczyń datowanych od XII wiek[4].
Miejscowość była wsią szlachecką należącą do lokalnej szlachty wielkopolskiej z rodu Bojanowskich, Spławskich, Karmińskich, Leszczyńskich. W 1450 miejscowość należała do powiatu kościańskiego Korony Królestwa Polskiego. W 1531 leżała w parafii Rydzyna[4].
W latach 1403-1583 jako właściciele we wsi notowani są Bojanowscy. W 1403 Małgorzata Bojanowska żona Guntera Pradla toczyła spór z Piotrem Siberlichem o wieś Parsko przedstawiając przed sądem dokument swojej oprawy, który uznał jej prawa do Parska i Spławia. W 1474 właścicielem folwarku zwanego Parsko był Andrzej Bojanowski burgrabia starościński w Kościanie. W 1501 bracia Wojciech i Mikołaj Bojanowscy podzielili swoje dobra odziedziczone po ojcu Andrzeju Bojanowskim w Bojanowie, Parsku, Spławiu oraz w Żydowie. W 1502 bracia ci dali siostrze Annie Bojanowskiej równy dział w dobrach odziedziczonych po ojcu, tj. w Spławiu, Żydowie, Parsku oraz w Bojanowie. W 1510 Jan Bojanowski zapisał żonie Katarzynie córce Jana Ćmachowskiego po 200 grzywien posagu oraz wiana na połowie swych części dziedzicznych we wsiach Bojanowo, Spławie, Żydowo i Parsko. W tym roku Jan wyznaczył także Macieja i Bartłomieja z Pawłowic (koło Rydzyny) oraz swoją drugą żonę Małgorzatę opiekunami swoich dzieci Andrzeja, Małgorzaty, Stanisława i Jana, a także dóbr w Bojanowie, Spławiu, Żydowie i w Parsku. W 1511 Jan oraz Mikołaj Bojanowscy przeprowadzają podział dóbr; Mikołaj otrzymuje Żydowo, Parsko oraz Spławie wraz z folwarkiem Poświętne[4].
W drugiej połowie XV wieku właścicielami wsi byli także Tomasz, Mikołaj oraz Rafał Karmińscy. W 1450 nastąpił podział dóbr tychże braci w wyniku, którego Rafał otrzymał całą wieś Parsko oraz połowę Jezierzyc, Mikołaj dostał Grunowo, a Tomasz Sienno. W 1462 Rafał dał spokrewnionemu ze sobą Janowi Chełkowskiemu połowę Jezierzyc oraz folwark Parsko, w zamian za część Leszna oraz 150 grzywien[4].
W latach 1563-1580 odnotowano pobór podatków ze wsi. W 1563 miał miejsce pobór podatkowy od folwarku Gołaskiego należącego do Jana Bojanowskiego dziedzica w Gołaszynie. W 1566 pobrano podatki od 3 zagrodników. W 1580 miał miejsce pobór podatków od dwóch zagrodników, od 2 wiatraków dziedzicznych, młyna, a także od jednego rataja, czyli najemnego robotnika od pługa[4].
Wskutek II rozbioru Polski w 1793 wieś przeszła pod władanie Prus i jak cała Wielkopolska znalazła się w zaborze pruskim. W okresie Wielkiego Księstwa Poznańskiego (1815-1848) miejscowość wzmiankowana jako Parsko należała do wsi mniejszych w ówczesnym pruskim powiecie Kosten rejencji poznańskiej[5]. Parsko należało do okręgu śmigielskiego tego powiatu i stanowiło siedzibę majątku Parsko, który należał wówczas do Banachowicza[5].
W skład majątku Parsko wchodziła jeszcze wieś Żydowo. Według spisu urzędowego z 1837 roku Parsko liczyło 70 mieszkańców, którzy zamieszkiwali 5 dymów (domostw)[5].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa leszczyńskiego.
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 97501
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 919 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b c d e f Gąsiorowski 1999 ↓, s. 596–597.
- ↑ a b c Leon Plater, Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Ksie̜ztwa Poznańskiego, Lipsk: Księgarnia Zagraniczna, 1846, s. 212.
Bibliografia edytuj
- Antoni Gąsiorowski: Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu, cz. III, (L – Q), zeszyt 4, hasło „Pomykowo”. Poznań: Wydawnictwo PTPN, 1999, s. 596–597.