Partia Unii Demokratycznej
Partia Unii Demokratycznej (kurd. Partiya Yekîtiya Demokrat; PYD) – partia polityczna syryjskich Kurdów. Prezydent Turcji Recep Tayyip Erdogan uznał ją za lokalne odgałęzienie Partii Pracujących Kurdystanu[1], a także organizację terrorystyczną. Takiemu stwierdzeniu sprzeciwiają się rządy państw zachodnich, m.in. Francji i nawołują do nie łączenia tych dwóch organizacji.
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Skrót |
PYD |
| Lider |
Shahoz Hasan, |
| Data założenia |
20 września 2003 |
| Ideologia polityczna |
demokratyczny konfederalizm, komunaryzm, socjalizm wolnościowy, feminizm (kurd. jineolojî), ekologia społeczna, sekularyzm |
| Członkostwo międzynarodowe |
|
| Barwy |
zielono-czerwono-żółte |
| Strona internetowa | |
Partia wchodzi w skład Ruchu na Rzecz Społeczeństwa Demokratycznego (TEV-DEM).
Historia edytuj
Założona oficjalnie 20 września 2003[2], jej założycielem oraz przez wiele lat liderem był Salih Muslim[3]. Po wybuchu wojny domowej w Syrii partia zawarła układ o nieagresji z władzami państwowymi pod zwierzchnictwem Baszszara al-Asada, co umożliwiło jej zdominowanie regionów Syrii zamieszkiwanych przez Kurdów[4][3]. W listopadzie 2013 roku przedstawiciele PYD utworzyli autonomiczny rząd syryjskiego Kurdystanu[2][5][6] określany mianem Rożawy[7].
Podczas kongresu partii, który odbył się w dniach 27-28 września 2017 w miejscowości Rimêlan, na współprzewodniczących partii zostali wybrani Şhahoz Hasan oraz Ayşe Hiso. Zastąpili oni dotychczas piastujących to stanowisko Saliha Muslima oraz Asya Abdullah[8][9]
Zbrojne skrzydło edytuj
Partia jest zmilitaryzowana, a uzbrojenie i wyszkolenie zapewnia jej Partia Pracujących Kurdystanu[2]. Zbrojnym skrzydłem partii były sformowane w 2004 Powszechne Jednostki Ochrony (YPG). W regularną armię przekształciły się one w 2011 wraz z wybuchem wojny domowej[4]. YPG przestały być formacją podległą PYD w chwili proklamacji regionu autonomicznego Rożawy, od tego czasu stanowią oficjalne siły zbrojne autonomii[4].
Ideologia edytuj
Ideologia ugrupowania łączy w sobie wiele odłamów myśli lewicowej, jednak za podstawę uznaje się demokratyczny konfederalizm oraz feminizm[10] (w tym kurdyjski odłam - jineolojî[11]). Wyraźnie widoczne są również elementy sekularyzmu, ekologii społecznej czy wolnościowego socjalizmu[12][13][14].
Przypisy edytuj
- ↑ Krzysztof Strachota: Turcja i węzeł kurdyjski. Przewartościowania w cieniu kryzysu na Bliskim Wschodzie. osw.waw.pl. [dostęp 2017-09-18]. (pol.).
- ↑ a b c Łukasz Kobierski: Ugrupowania Kurdyjskie w Syrii. psz.pl. [dostęp 2017-09-25]. (pol.).
- ↑ a b Allan Kaval: Nowe sojusze w Kurdystanie. monde-diplomatique.pl. [dostęp 2017-09-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2017-11-03)]. (pol.).
- ↑ a b c About Us. monde-ypgrojava.org. [dostęp 2017-09-25]. (ang.).
- ↑ Barbara Cöllen: Kurdowie – przyjaciele czy wrogowie?. dw.com. [dostęp 2017-09-25]. (pol.).
- ↑ Democratic Union Party [PYD]. globalsecurity.org. [dostęp 2017-09-25]. (ang.).
- ↑ Oskar Górzyński: Syryjscy Kurdowie ogłosili autonomię. Pierwszy krok w kierunku zmiany granic Bliskiego Wschodu?. wiadomosci.wp.pl. [dostęp 2017-09-25]. (pol.).
- ↑ Bünyamin Keskin, PYD’s New Shadow Leaders: Shahoz Hasan and Aisha Heso [online], The New Turkey, 5 października 2017 [dostęp 2019-06-13] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-13] (ang.).
- ↑ Mahmut Bozarslan, PYD’de Yönetim Değişikliği [online], Amerikaninsesi, 29 września 2017 [dostęp 2019-06-13] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-13] (kurd.).
- ↑ Tom Anderson, Eliza Egret, Democratic Confederalism in Kurdistan [online], Co-operation in Mesopotamia, 1 czerwca 2016 [dostęp 2019-06-13] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-13] (ang.).
- ↑ What Is Jineolojî? [online], Jineoloji, 13 czerwca 2019 [dostęp 2019-06-13] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-13] (ang.).
- ↑ Wes Enzinna, A Dream of Secular Utopia in ISIS’ Backyard [online], The New York Times, 13 czerwca 2019 [dostęp 2019-06-13] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-13] (ang.).
- ↑ Social Ecology, Kurdistan, & the Origins of Freedom [online], Co-operation in Mesopotamia, 13 czerwca 2019 [dostęp 2019-06-13] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-13] (ang.).
- ↑ Alexander Kolokotronis, The No State Solution: Institutionalizing Libertarian Socialism in Kurdistan [online], Truthout, 13 czerwca 2019 [dostęp 2019-06-13] [zarchiwizowane z adresu 2019-06-13] (ang.).