Paszczyna
Paszczyna – wieś w Polsce, położona w województwie podkarpackim, w powiecie dębickim, w gminie Dębica[5][4].
| wieś | |
 Kościół Matki Bożej Różańcowej w Paszczynie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2020) |
1494[2] |
| Strefa numeracyjna |
14 |
| Kod pocztowy |
39-206, 39-207[3] |
| Tablice rejestracyjne |
RDE |
| SIMC |
0818338[4] |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Dębica  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa podkarpackiego  | |
Położenie na mapie powiatu dębickiego  | |
 50°05′14″N 21°31′15″E/50,087222 21,520833[1]
| |
Do 1948 roku miejscowość była siedzibą gminy Paszczyna. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnowskiego.
W Paszczynie urodzili się posłowie Jan Siwula, Michał Jedynak do sejmu galicyjskiego oraz jego syn Jan Henryk Jedynak.
Integralne części wsi edytuj
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0818344 | Budzyń | część wsi |
| 0818350 | Górki | część wsi |
| 0818367 | Grobla | część wsi |
| 0818373 | Kąty | przysiółek |
| 0818380 | Kmiecie | część wsi |
| 0818396 | Otoka | część wsi |
| 0818433 | Paszczyński Las | przysiółek |
| 0818404 | Podlesie | część wsi |
Geografia edytuj
Pod koniec XIX w. Paszczyna miała przysiółek zwany Kochanówką oddalony od niej o cztery kilometry[6]. Obecnie Kochanówka jest wsią sołecką.
Przez Paszczynę przepływa rzeka Wielopolka oraz wpadający do niej potok Zawadka. Wielopolka jest dopływem Wisłoki[7].
Jeszcze na początku XX wieku znaczna część obszaru Paszczyny była pokryta bagnami i moczarami, które jednak w tym stuleciu osuszono[7].
Historia edytuj
Geneza Paszczyny sięga czasów Kazimierza Wielkiego (XIV wiek), kiedy po zajęciu przez Polskę Rusi Czerwonej, rozpoczęto proces zasiedlania nadgranicznego obszaru pomiędzy Wisłoką a Wisłokiem, wydzierając połacie lasu puszczy sandomierskiej. Wtedy powstała Paszczyna, która była wówczas wsią prywatną. W wieku XVI jej właścicielem był Piotr Ligęza. W wieku XVIII obszar przeszedł pod kontrolę rodu Radziwiłłów. Od 1815 roku Paszczyna należała do rodu Raczyńskich[8].
Przez ten okres Paszczyna dzieliła losy całej ziemi dębickiej – w tym klęski żywiołowe, takie jak powodzie i epidemie oraz najazdy wrogów.
Po I rozbiorze Paszczyna dostał się pod panowanie austriackie. W 1873 roku wieś dotknęła epidemia cholery. Po I wojnie światowej weszła wkład odrodzonej Rzeczypospolitej. Była wówczas siedzibą gminy. W czasie II wojny światowej wielu mieszkańców Paszczyny i okolic straciło życie na terenie obozu zagłady umiejscowionego na granicy Paszczyny i obecnego Pustkowa Osiedle. Obóz mieścił się na wzniesieniu zwanym Królówką, Królową Górą lub Paszczyńską Górą, a po wojnie noszącym także nazwę Góry Śmierci. Po wojnie do 1948 roku miejscowość była siedzibą gminy Paszczyna. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa tarnowskiego[8].
Parafia edytuj
Do 1992 roku Paszczyna należała do parafii w Lubzinie, która była jedną z najstarszych parafii w Polsce[7]. 29 czerwca 1992 roku wydzielono z Lubziny parafię Matki Bożej Różańcowej w Paszczynie. Parafia należy do dekanatu Pustków – Osiedle, diecezji tarnowskiej. Należy do niej kościół Matki Bożej Różańcowej oraz paszczyński cmentarz.
Edukacja, kultura i sport edytuj
- Na terenie Paszczyny znajduje się Zespół Szkół im. Jana Piątka. Budynek został zbudowany w 1912 roku, zastępując istnieją wcześniej (od 1883 roku) szkołę drewnianą[7].
- W 1894 roku powstała Ochotnicza Straż Pożarna
- Gminna biblioteka istniała od 1949 roku, początkowo w budynku szkoły. W roku 1951 została przeniesiona do Domu Ludowego gdzie istniała do 1956 roku. Do roku 1973 biblioteka była przenoszona dwukrotnie do domów prywatnych i Domu Strażaka. Ostatecznie przeniesiono ją po raz czwarty do nowo wybudowanego Domu Strażaka, gdzie mieści się do chwili obecnej.
- Od 1958 roku działa Koło Gospodyń Wiejskich.
- Od 1956 roku na terenie wsi działa Ludowy Klub Sportowy Paszczyniak. Dysponuje oświetlonym stadionem na 600 miejsc (95/60 m).
- od 2009 roku we wsi odbywa się podkarpacki festiwal muzyki niezależnej Chatstok.
- od 2017 roku odbywa się charytatywny Bieg Dzikich Mustangów na 10 km i 5 km oraz biegi dla dzieci organizowany przez Stowarzyszenie "Dzikie Mustangi".
Zakłady przemysłowe edytuj
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 98256
- ↑ Raport o stanie Gminy Dębica za 2020 rok s. 9
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 905 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Paszczyna, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 891.
- ↑ a b c d Leopold Regner Ścieżki i drożyny Paszczyny, wyd. Biblioteka Gryfów Dębickich, 2009.
- ↑ a b Artur Bata, Hanna Lawera Dębica i Ziemia Dębicka, wyd. Roksana, 1997.
Bibliografia edytuj
- Leopold Regner Ścieżki i drożyny Paszczyny, wyd. Biblioteka Gryfów Dębickich, 2009.
- Artur Bata, Hanna Lawera Dębica i Ziemia Dębicka, wyd. Roksana, 1997.
- Ryszard Pajura Ziemia Dębicka: przewodnik turystyczny, wyd. Agard, 1997.
Linki zewnętrzne edytuj
- Paszczyna, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 891.
- Strona Zespołu Szkół w Paszczynie. paszczyna.edu.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-12-09)].
- Parafia Matki Bożej Różańcowej w Paszczynie
- Nieoficjalna strona LKS Paszczyniak
- Oficjalna strona festiwalu Chatstok. chatstok.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-05-27)].