Patagonyk (Patagonykus) – rodzaj teropoda z rodziny alwarezaurów (Alvarezsauridae) żyjącego w późnej kredzie na terenach Ameryki Południowej. Jego skamieniałości znaleziono w trakcie trwającej w latach 1990–1991 ekspedycji paleontologicznej prowadzonej przez badaczy z Museo Argentino de Ciencias Naturales "Bernardino Rivadavia", Museo Paleontológico "Egidio Furiglio" i Museo Municipal "Carmen Funes". Holotyp patagonyka (PVPH 37) odkryto w argentyńskiej prowincji Neuquén, w osadach ogniwa Portezuelo formacji Río Neuquén, około 22 km na zachód od Plaza Huincul. Obejmuje on dwa niekompletne kręgi tułowiowe, niekompletną kość krzyżową, kości krucze oraz kości kończyn przednich i tylnych[1]. Gatunek typowy rodzaju, Patagonykus puertai, został opisany w 1996 roku przez Fernanda Novasa. Nazwa rodzajowa pochodzi od Patagonii oraz greckiego słowa onyx, oznaczającego „pazur”, natomiast gatunkowa honoruje Pabla Puertę[2].

Patagonyk
Patagonykus
Novas, 1996
Ilustracja
Szkielet patagonyka
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

zauropsydy

Podgromada

diapsydy

Nadrząd

dinozaury

Rząd

dinozaury gadziomiedniczne

Podrząd

teropody

Infrarząd

tetanury

(bez rangi) celurozaury
Rodzina

alwarezaury

Rodzaj

patagonyk

Gatunki
  • P. puertai Novas, 1996

Patagonykus był jednym z największych przedstawicieli Alvarezsauridae – na podstawie porównań z mononykiem długość kości udowej holotypu P. puertai oszacowano na 27–30 cm[1], co sugeruje, że osobnik ten ważył około 35–40 kg[3]. Cały dinozaur mierzył prawdopodobnie nieco poniżej 2 m długości. Kość łokciowa patagonyka cechowała się dużą głową, carpometacarpus jest spłaszczone grzbietowo-brzusznie i czworokątne przy spojrzeniu z góry. Długa i smukła kość łonowa jest skierowana do dołu i ku tyłowi i kończy się masywną stopką łonową[1].

Patagonykus jest stosunkowo bazalnym przedstawicielem Alvarezsauridae – bardziej zaawansowanym niż alwarezaur i achillezaur i siostrzanym dla kladu Parvicursorinae[4].

Przypisy edytuj

  1. a b c Fernando E. Novas. Anatomy of Patagonykus puertai (Theropoda, Avialae, Alvarezsauridae), from the Late Cretaceous of Patagonia. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 17 (1), s. 137–166, 1997. DOI: 10.1080/02724634.1997.10010959. (ang.). 
  2. Fernando E. Novas: Alvarezsauridae, Cretaceous basal birds from Patagonia and Mongolia. W: Fernando E. Novas, Ralph E. Molnar (red.): Proceedings of the Gondwanan Dinosaur Symposium. Memoirs of the Queensland Museum 39: 675–702, 1996. (ang.).
  3. Sterling J. Nesbitt, Julia A. Clarke, Alan H. Turner, Mark A. Norell. A small alvarezsaurid from the eastern Gobi Desert offers insight into evolutionary patterns in the Alvarezsauroidea. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 31 (1), s. 144–153, 2011. DOI: 10.1080/02724634.2011.540053. (ang.). 
  4. Xu Xing, Wang Deyou, Corwin Sullivan, David W. E. Hone, Han Fenglu, Yan Ronghao, Du Fuming. A basal parvicursorine (Theropoda: Alvarezsauridae) from the Upper Cretaceous of China. „Zootaxa”. 2413, s. 1–19, 2010. (ang.). 

Linki zewnętrzne edytuj