Paweł Smoleński
Paweł Piotr Smoleński (ur. 7 lipca 1959 w Warszawie, zm. 2 maja 2023[1] tamże[2]) – polski dziennikarz, reporter i pisarz, w latach 1989–2023 zawodowo związany z „Gazetą Wyborczą”.
 Paweł Smoleński (2017) | |
| Pełne imię i nazwisko |
Paweł Piotr Smoleński |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
7 lipca 1959 |
| Data i miejsce śmierci |
2 maja 2023 |
| Zawód, zajęcie |
dziennikarz, reporter, pisarz |
| Pracodawca | |
| Małżeństwo |
Maria Fredro-Smoleńska |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys edytuj
Syn Juliana i Józefy[2]. Współpracował z pismami drugiego obiegu, m.in. z „Vacatem”[3] i „Gazetą Strajkową”[4]. Publikował także w paryskiej „Kulturze”[5]. Używał pseudonimu „Tomasz Jerz”[4]. Pracował w „Przeglądzie Wiadomości Agencyjnych” oraz miesięczniku ojców michalitów „Powściągliwość i Praca”[1]. W 1989 został dziennikarzem „Gazety Wyborczej”[6].
Autor książek o tematyce politologicznej, m.in. Pokolenie kryzysu (1989), Gazeta Wyborcza, miroir d’une démocratie naissante (1991), Salon patriotów (1994), Pochówek dla rezuna (2001) czy Irak. Piekło w raju (2004). Napisał także zbiór reportaży i esejów Izrael już nie frunie (2006)[7]. W 2012 wydał Balagan. Alfabet izraelski – subiektywny słownik-przewodnik po Izraelu.
27 grudnia 2002 opublikował w „Gazecie Wyborczej” artykuł zatytułowany Ustawa za łapówkę, czyli przychodzi Rywin do Michnika, opisujący tzw. aferę Rywina[8]. Był jednym ze świadków wezwanych przez komisję śledczą powołaną do zbadania tej sprawy[9].
Jego żoną była Maria Fredro-Smoleńska[5]. Zmarł 2 maja 2023 na skutek choroby nowotworowej[1][10][11]. Pochowany na cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie[12].
Odznaczenia i wyróżnienia edytuj
W 2012, za wybitne zasługi w działalności na rzecz przemian demokratycznych w Polsce, został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski[13][14].
Laureat Nagrody Pojednania Polsko-Ukraińskiego, którą otrzymał w 2003 za książkę Pochówek dla rezuna, a także Nagrody im. Kurta Schorka za teksty poświęcone Irakowi. W 2006 otrzymał Nagrodę im. Beaty Pawlak za książkę Izrael już nie frunie[15]. Laureat nagrody MediaTory z 2014[16]. W 2015 nominowany do Nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego[17], a w 2018 do Nagrody Historycznej im. Kazimierza Moczarskiego[18]. Laureat dwóch wyróżnień Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich oraz Nagrody im. Jerzego Zieleńskiego za zbiór reportaży (Pokolenie kryzysu i Robotnicy ’88). Wyróżniony przez lwowskie czasopismo „Ji” oraz włoską nagrodą Premio Kapuściński[1].
Publikacje edytuj
- A na hucie strajk…, Wolne Pismo „Most”, Warszawa 1988.
- Pokolenie kryzysu, Instytut Literacki, Paryż 1989.
- Gazeta Wyborcza, miroir d’une démocratie naissante, Noir sur Blanc, Montricher 1991.
- Salon Patriotów, Oficyna Wydawnicza „Rytm”, Warszawa 1994.
- Opowieści amerykańskie, Prószyński i S-ka, Warszawa 1997.
- Pochówek dla rezuna, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2001.
- Irak. Piekło w raju, Świat Książki, Warszawa 2004.
- Izrael już nie frunie, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2006.
- Powiatowa rewolucja moralna, Znak, Kraków 2009.
- Bedzies wisioł za cosik (z Bartłomiejem Kurasiem), Znak, Kraków 2010.
- Arab strzela, Żyd się cieszy, Świat Książki, Warszawa 2012.
- Balagan. Alfabet izraelski, Agora, Warszawa 2012.
- Kruca fuks. Alfabet góralski (z Bartłomiejem Kurasiem), Agora, Warszawa 2013.
- Oczy zasypane piaskiem, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2014.
- Szcze ne wmerła i nie umrze. Rozmowa z Jurijem Andruchowyczem, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2014.
- Zielone migdały, czyli po co światu Kurdowie, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2016.
- Wieje szarkijja. Beduini z pustyni Negew, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2016.
- Syrop z piołunu. Wygnani w Akcji Wisła, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2017.
- Krzyżyk niespodziany. Czas Goralenvolk (z Bartłomiejem Kurasiem), Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2017.
- Królowe Mogadiszu, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2018.
- Wnuki Jozuego, Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2019.
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d Bartosz T. Wieliński, Zmarł Paweł Smoleński, jeden z najwybitniejszych polskich reporterów. Legenda „Wyborczej” [online], wyborcza.pl, 2 maja 2023 [dostęp 2023-05-03].
- ↑ a b Paweł Smoleński [online], rejestry-notarialne.pl [dostęp 2024-01-29].
- ↑ Wojciech Borowik, Włodzimierz Domagalski, „Vacat” [online], Encyklopedia Solidarności [dostęp 2023-05-03].
- ↑ a b Tomasz Kozłowski, „Gazeta Strajkowa” [online], Encyklopedia Solidarności [dostęp 2023-05-03].
- ↑ a b Nie żyje Paweł Smoleński. Był jednym z najwybitniejszych polskich reporterów [online], onet.pl, 2 maja 2023 [dostęp 2023-05-03].
- ↑ Paweł Smoleński, warszawabezfikcji.pl [zarchiwizowane 2012-03-02].
- ↑ Smoleński, Paweł [online], Katalog Biblioteki Narodowej [dostęp 2011-03-31].
- ↑ Paweł Smoleński, Ustawa za łapówkę, czyli przychodzi Rywin do Michnika [online], wyborcza.pl, 26 grudnia 2002 [dostęp 2011-03-31].
- ↑ Paweł Smoleński przed komisją śledczą, wyborcza.pl, 30 maja 2003 [zarchiwizowane 2013-05-04].
- ↑ Paweł Smoleński, dziennikarz „Gazety Wyborczej”, nie żyje [online], tvn24.pl, 2 maja 2023 [dostęp 2023-05-02].
- ↑ Nie żyje Paweł Smoleński. Dziennikarz miał 64 lata [online], wp.pl, 2 maja 2023 [dostęp 2023-05-02].
- ↑ Paweł Smoleński [online], wyborcza.pl, 10 maja 2023 [dostęp 2023-05-12].
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 14 lutego 2012 r. o nadaniu orderów i odznaczeń (M.P. z 2012 r. poz. 550).
- ↑ Odznaczenia dla bohaterów opozycji demokratycznej, mazowieckie.pl, 11 maja 2012 [zarchiwizowane 2017-10-02].
- ↑ Nagroda im. Beaty Pawlak dla Pawlikowskiej i Smoleńskiego [online], press.pl, 13 października 2006 [dostęp 2023-05-03].
- ↑ Znamy laureatów 8. edycji Plebiscytu MediaTory – Studenckie Nagrody Dziennikarskie, onet.pl, 29 listopada 2014 [zarchiwizowane 2014-12-03].
- ↑ 10 nominacji do tegorocznej nagrody im. Ryszarda Kapuścińskiego [online], agora.pl, 4 marca 2015 [dostęp 2023-04-13].
- ↑ O Nagrodzie Historycznej im. Kazimierza Moczarskiego, nagrodamoczarskiego.pl [zarchiwizowane 2019-04-12].
Bibliografia edytuj
- Lubomir Mackiewicz, Anna Żołna (red.), Kto jest kim w Polsce. Informator biograficzny, wyd. 3, Warszawa: Interpress, 1993, s. 659.