Pcim
Pcim – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie myślenickim, w gminie Pcim[4][5]. Siedziba gminy Pcim. Wieś podzielona jest na trzy sołectwa: Pcim Centrum, Pcim-Krzywica i Pcim-Sucha.
| wieś | |
 Centrum Pcimia (2007) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
5578[2] |
| Strefa numeracyjna |
12 |
| Kod pocztowy |
32-432[3] |
| Tablice rejestracyjne |
KMY |
| SIMC |
0329898 |
Położenie na mapie gminy Pcim  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu myślenickiego  | |
 49°45′07″N 19°58′09″E/49,751944 19,969167[1]
| |
Przez Pcim przechodzi Zakopianka (droga krajowa nr 7, fragment międzynarodowej trasy E77 i drogi ekspresowej S7). W miejscowości znajduje się zjazd w kierunku Jordanowa.
Integralne części wsi Pcim[4][5]: Bania, Bryle, Chabiedy, Chałupniki, Druzgały, Dyrdy, Dziadki, Działy, Folusznikówka, Gancarzówka, Godawówka, Górzany, Gracze, Gromkówka, Hajdamaki, Jędrzejaki, Koczury, Kolbiarze, Kolbówka, Kołki, Korzeniowscy, Kotoń, Kozakówka, Koźmice, Krawcy, Krzywice, Kubice, Kuce, Kucharze, Kudłacze, Kumosiówka, Leksandrówka, Łopaty, Łysina, Łyżniaki, Madoń, Mała Sucha, Małe Ulmany, Marchówka, Marszałkówka, Mastele, Mizerówka, Obajtki, Olejarze, Ornatówka, Pabiski, Pieruniaki, Piszczki, Podłaty, Podoły, Raźniaki, Rejestówka, Rogi, Solawy, Sragówka, Strączkowa, Szewcówka, Średnia Sucha, Świątki, Tuptówka, Uchacze, Wielka Sucha, Wielkie Ulmany, Wincanty, Zagroda, Zarębek Plebański, Zięby
Historia edytuj
Pierwszych osadników sprowadził na początku XIII w. Leszek Biały. W 1338 r. Kazimierz Wielki ustanowił parafię św. Mikołaja i wzniósł drewniany kościół. Akt lokacyjny wsi pochodzi z 1351 r.[6], wieś była lokowana „na surowym korzeniu” przez czeskiego rycerza Nadana[6] (stąd pierwotna nazwa: Nadanowa Wola[6]), któremu król Kazimierz Wielki ofiarował obszar leśny o powierzchni około 100 łanów celem kolonizacji. Według przekazów ludowych we wsi osiedlali się chętnie jeńcy tatarscy i zbójnicy, którzy wrócili na drogę prawa. Według spisu z 1629 w Pcimiu istniały 2 młyny, tartak i folusz. Do sołectwa pcimskiego należała w połowie XIV w. łąka Lubień, na której powstała później wieś o tej samej nazwie[7].
Wieś królewska Pcim położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie szczyrzyckim województwa krakowskiego[8]. Wchodziła w skład klucza myślenickiego, stanowiącego uposażenie kasztelanów krakowskich[9].
W XVII wieku Pcim był żywym ośrodkiem ruchu ariańskiego[6]. W 1651 r. w czasie powstania Kostki-Napierskiego działał w Pcimiu Marcin Radocki[6], nauczyciel i organista, który za udział w powstaniu i współpracę z Kostką-Napierskim został stracony w Krakowie 11 lipca 1651 r. W 1687 r. w czasie rekwizycji bydła doszło do konfliktu pomiędzy chłopami a kasztelanem Warszyckim, który wysłał przeciw nim oddział wojska. Chłopi stawili czynny opór, ich przywódcą był mieszkaniec Pcimia Piotr Ornatek.
W 1939 r. w walkach obronnych o Pcim wzięła udział 10 Brygada Kawalerii płk. Stanisława Maczka. W czasie okupacji działały oddziały Armii Krajowej.
W 1953 r. w budynku dawnego dworu powstał zakład produkcyjny Polskiego Związku Głuchych. W centrum Pcimia przy szosie Kraków – Zakopane istniała od XIX w. znana karczma „U Druzgały” (później „Chata Sasa”). W Pcimiu rozgrywa się akcja sztuki ludowej „Zrękowiny u Druzgały” Jana Szczęsnego-Płatkowskiego (ps. „Pobratymiec”), ukazująca obyczaje pcimskich górali Kliszczaków.
Miejscowość ucierpiała podczas powodzi w 2010 r.
Urodził się tu Michał Róg, polski działacz ludowy, wicemarszałek Sejmu.
W latach 1954-1972 wieś była siedzibą gromady Pcim. W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa krakowskiego.
Sport edytuj
We wsi działa Klub Sportowy Pcimianka Pcim, który powstał w 1969[10], a także Akademia Małego Sportowca, która działa od 2015 roku[11].
Nawiązania w popkulturze edytuj
Pcim kojarzy się w kulturze masowej z małą miejscowością, gdzieś na końcu świata. W mowie potocznej, anegdotach i żartach, bardzo często funkcjonuje jako Pcim Dolny, choć w Polsce nie ma miejscowości o takiej nazwie. Wieś kojarzona jest z zaściankiem i zacofaniem.
W połowie lutego 2008 r. nazwa wsi została użyta w reklamie banku BZ WBK, w której zagrał aktor John Cleese, członek grupy Monty Pythona. Wypowiedział w niej m.in. zdanie: „My aunt from Pcim" (pol. „Moja ciocia pochodzi z Pcimia"), co spowodowało, że wielu ludzi zaczęło wierzyć w jego polskie pochodzenie. Sam aktor musiał to wielokrotnie dementować i wyjaśniać, że nazwa wsi została użyta wyłącznie z tego powodu, że spodobało mu się jej brzmienie[12]. Reklama ta stała się symbolem tego, że nie należy wstydzić się swoich korzeni i miejsca, z którego się pochodzi, choćby była to mała wieś lub miasteczko.
W 2021 r. XXVI. Festiwal Kabaretu w Koszalinie odbywał się pod hasłem „Stacja Pcim". Na scenie w humorystyczny sposób zostały przedstawione historie różnych fikcyjnych postaci, które postanowiły wyrwać się z przysłowiowej zacofanej miejscowości, aby wyruszyć w Polskę i odmienić swoje nudne, szare życie. Całość akcji rozgrywała się przy stacji kolejowej w Pcimiu, wokół której przewinęło się wiele osób, m.in. politycy, wójt, ksiądz, policjant, małżeństwo Mariana i Heli oraz szereg osób wywodzących się z wioski, w tym także lokalni menele, którzy całe dnie przesiadują na stacji pijąc alkohol lub śpiąc na umieszczonych przy peronie ławeczkach. Program był premierowo transmitowany 31 lipca na antenie Polsatu. W koszalińskim amfiteatrze wystąpiły takie kabarety, jak: Kabaret Neo-Nówka, Kabaret Młodych Panów, Kabaret Smile, Kabaret Skeczów Męczących, Kabaret Jurki, Kabaret Rak, Kabaret Chyba i gospodarze - Kabaret Koń Polski[13].
Turystyka edytuj
Pcim jest punktem wyjściowym w Beskid Makowski:
Maków Podhalański – Stańkowa – Koskowa Góra – Parszywka – Przełęcz Dział – Groń – Pcim – Działek
Pcim – Schronisko PTTK na Kudłaczach – Łysina
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 98745
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 908 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200).
- ↑ a b TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-11-18].
- ↑ a b c d e Władysław Krygowski, Beskidy. Śląski–Żywiecki–Mały i Makowski (część zachodnia), Krystyna Malik (red.), wyd. IV poprawione i uzupełnione, Sport i Turystyka, 1987, s. 175.
- ↑ KDM, I, nr 252.
- ↑ Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 1, Mapy, plany, Warszawa 2008, k. 1.
- ↑ Władysław Pałucki, Studia nad uposażeniem urzędników ziemskich w Koronie do schyłku XVI wieku, Warszawa 1962, s. 121.
- ↑ Oficjalna strona klubu.
- ↑ Oficjalna strona klubu.
- ↑ John Cleese - Reklama WBK. [dostęp 2021-07-31].
- ↑ Festiwal Kabaretu Koszalin 2021: Stacja Pcim. Jest rozkład! [online], www.polsat.pl [dostęp 2021-07-31] (pol.).