Pesynunt
Pesynunt (gr. Πεσσινούς lub Πισσινούς, łac. Pessinus) – miasto we Frygii, u podnóża góry Dindymos, odległe ok. 10 km od rzeki Sangarios, główne miejsce kultu fenickiej bogini Kybele. Obecnie turecka miejscowość Ballihisar.
Zgodnie z tradycją, miejscowe sanktuarium zostało ufundowane przez króla Midasa w VIII wieku p.n.e. Przez miasto przebiegał prastary trakt zwany Królewską Drogą, dzięki czemu pełniło ono funkcję nie tylko ważnego ośrodka religijnego, lecz i handlowego. Było samodzielnym państwem zarządzanym przez kapłanów sanktuarium bogini. Rządzący na tych obszarach w początkowym okresie epoki hellenistycznej Seleucydzi uszanowali wewnętrzną niezależność państwa świątynnego. Niezależności tej nie naruszyło nawet zajęcie Frygii przez Galatów w latach 275-276 p.n.e. wraz z osiedleniem się w najbliższych okolicach Pesynuntu plemion celtyckich. W 166 p.n.e. najeźdźczy Galowie (Galatowie) zajęli jednak państwo świątynne, nie ingerując w jego sprawy wewnętrzne. Pesynunt rozwinął się wówczas jako największy ośrodek handlowy zachodniej Galacji.
Pod koniec III wieku p.n.e. miasto znalazło się pod politycznym wpływem pergamońskiej dynastii Attalidów. W 204 p.n.e. Attalos I zezwolił na przeniesienie sławnego obiektu kultu – czarnego kamienia Kybele (meteorytu uważanego za personifikację bogini) z miejscowej świątyni do Rzymu w odpowiedzi na petycję rzymskiego poselstwa. Wydarzenie to odnotowują rzymscy autorzy Liwiusz, Owidiusz i Warron.
Regularne wykopaliska archeologiczne są prowadzone w ruinach Pesynuntu od 1967 przez belgijską misję badawczą.
Bibliografia edytuj
- Maria Jaczynowska, Danuta Musiał, Marek Stępień: Historia starożytna. Warszawa: Wydawnictwo Trio, 2007, s. 378, 491, ISBN 978-83-7436-109-5.
- Wielka Historia Świata (pod. red. A. Krawczuka). Tom 3: Świat okresu cywilizacji klasycznych. Kraków: Oficyna Wydawnicza FOGRA, 2005, s. 259, 263, ISBN 83-85719-84-9.
- Historia miasta na stronie belgijskiej misji archeologicznej w Pesynuncie (ang.) [dostęp 2007-12-27]