Petrel antylski
Petrel antylski[4] (Pterodroma hasitata) – gatunek średniej wielkości ptaka morskiego z rodziny burzykowatych (Procellariidae). Gniazduje endemicznie na terenie wyspy Haiti. Zagrożony wyginięciem. Podgatunek z Jamajki, traktowany przez część autorów jako odrębny gatunek, prawdopodobnie wymarł.
| Pterodroma hasitata[1] | |||
| (Kuhl, 1820) | |||
| |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
petrel antylski | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
 obszary lęgowe poza sezonem lęgowym | |||
Taksonomia edytuj
Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) klasyfikuje ten gatunek jako monotypowy[5]. Przed rokiem 2004 za jego podgatunek uznawano wymarłego petrela jamajskiego (Pterodroma caribbaea) zamieszkującego Jamajkę[6]; niektórzy autorzy nadal uznają petrela jamajskiego za podgatunek Pterodroma hasitata[2][4][7] i tak też jest tutaj traktowany.
Morfologia edytuj
Długość ciała wynosi około 37 cm, długość skrzydła natomiast 19 cm[8]. Wierzch ciała, okolice oczu, półobroża na szyi oraz pokrywy podskrzydłowe średnie II rzędu czarne. Pozostałe części upierzenia białe. Dziób ciemny, z rurkowatymi nozdrzami charakterystycznymi dla rzędu rurkonosych (Procellariiformes).
Zasięg występowania edytuj
Petrel antylski zamieszkuje Morze Karaibskie i zachodnią część Oceanu Atlantyckiego. Gniazduje na wyspie Haiti – w południowo-zachodniej i południowo-wschodniej części państwa Haiti (obejmującego zachodnią część wyspy) oraz w południowo-zachodniej Dominikanie. Możliwe, że gniazduje też na Dominice i na Kubie, gdyż ptaki te były tam obserwowane w sezonie lęgowym, jednak ostatnie potwierdzone gniazdowanie na Martynice miało miejsce w 1862 roku, a na Kubie do tej pory (2018) brak jest potwierdzonych lęgów. Dawniej petrel antylski gniazdował także na Martynice i Gwadelupie, ale co najmniej od 1900 roku brak jest potwierdzonych stwierdzeń[3][9].
Jedyne potwierdzone miejsce gniazdowania petrela jamajskiego znajdowało się w Górach Błękitnych i John Crow we wschodniej Jamajce. Możliwe, że gniazdował też na Dominice i Gwadelupie[10].
Ekologia gatunku edytuj
Okres lęgowy rozpoczyna w grudniu. Gniazduje na klifach skalnych, w koloniach. Według badań prowadzonych w latach 2011 i 2012 sukces lęgowy wynosi 76,67% (zbadano wtedy 30 gniazd)[11]. Żeruje zazwyczaj nocą, o świcie lub zmierzchu. Pożywienie stanowią ryby, skorupiaki, kałamarnice oraz gronorosty (Sargassum)[9].
Status, zagrożenia edytuj
Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) klasyfikuje petrela antylskiego jako gatunek zagrożony wyginięciem (EN, Endangered) nieprzerwanie od 1994 roku[3]. Liczebność populacji szacuje się na nie więcej niż 1000 par lęgowych, być może nawet 500[9]. Zagrożenie stanowi niszczenie habitatu, zabijanie dla pożywienia oraz zmiany w środowisku, jak urbanizacja; dezorientuje ona ptaki, które następnie umierają, rozbijając się o budynki i druty telekomunikacyjne. Przyczynę wymierania stanowić także mogą wprowadzone na wyspę ssaki[9].
IUCN uznaje petrela jamajskiego za gatunek krytycznie zagrożony, prawdopodobnie wymarły. Ptak ten był liczny jeszcze w połowie XIX wieku, ale później jego liczebność gwałtownie spadła. Ostatnie potwierdzone stwierdzenie pochodzi z 1879 roku, kiedy to odłowiono 22 osobniki. Ekspedycje badawcze na przełomie XX i XXI wieku oraz w 2009 roku nie odnalazły żadnych osobników. Nawet jeśli ptak ten przetrwał, to jest on skrajnie nieliczny i jego populacja liczy nie więcej niż 50 osobników[10].
Przypisy edytuj
- ↑ Pterodroma hasitata, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Black-capped Petrel (Pterodroma hasitata). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-05-06)]. (ang.).
- ↑ a b c Pterodroma hasitata, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ a b Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Procellariidae Leach, 1820 - burzykowate - Petrels & Shearwaters (wersja: 2021-10-10). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-11-06].
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v11.2). [dostęp 2021-11-06]. (ang.).
- ↑ Michael Brooke: Albatrosses and petrels across the world. Oxford University Press, 2004. ISBN 0-19-850125-0.
- ↑ Clements i inni, The eBird/Clements Checklist of Birds of the World: v2021 [online], 2021 [dostęp 2021-11-06].
- ↑ Alexander Wetmore & Bradshaw H. Swales. The birds of the Haiti and Dominican Republic. „Bulletin – United States National Museum”. 155, s. 63, 1931.
- ↑ a b c d Species factsheet: Pterodroma hasitata. BirdLife International. [dostęp 2020-07-10].
- ↑ a b BirdLife International, Pterodroma caribbaea, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2018, wersja 2021-2 [dostęp 2021-11-06] (ang.).
- ↑ Ernst Rupp & Esteban Garrido: Summary of Black-capped Petrel (Pterodroma hasitata) Nesting Activity during the 2011/2012 Nesting Season at Loma del Toro and Morne Vincent, Hispaniola. U. S. Fish & Wildlife Service, 2012.
Linki zewnętrzne edytuj
- Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).