Pierwiastek promieniotwórczy

pierwiastek ulegający rozpadowi promieniotwórczemu

Pierwiastki promieniotwórczepierwiastki chemiczne ulegające samorzutnym rozpadom promieniotwórczym w wyniku niekorzystnej liczby neutronów względem liczby protonów w ich jądrach atomowych[1]. Najczęściej tego terminu używa się w stosunku do pierwiastków posiadających izotopy o krótkim okresie połowicznego rozpadu, a więc charakteryzujących się poziomem promieniotwórczości mającym zauważalny wpływ na otoczenie. Naturalne pierwiastki o znaczącej promieniotwórczości znajdują się w 6 i 7 okresie układu okresowego (od talu do uranu). Poza tą grupą występują naturalne izotopy o słabej aktywności promieniotwórczej, których czas połowicznego rozpadu jest dłuższy niż miliard lat, np. 40K (0,01% zawartości wśród wszystkich izotopów potasu), 87Rb (28%), 115In (96%) lub 138La (0,1%). Poza pierwiastkami naturalnymi znane są pierwiastki sztuczne (niewystępujące naturalnie na Ziemi), z których wszystkie są pierwiastkami promieniotwórczymi[2].

Jądra naturalnych pierwiastków promieniotwórczych ulegają kolejnym rozpadom według tzw. szeregów promieniotwórczych, kończących się na ołowiu lub bizmucie[2].

Wydobycie rud pierwiastków promieniotwórczych w Polsce edytuj

W polskich aktach prawnych, włącznie z Prawem geologicznym i górniczym, nie ma definicji pierwiastka promieniotwórczego[3]. Złoża rud pierwiastków promieniotwórczych stanowią własność górniczą, do której prawo ma Skarb Państwa[4]. Wydanie koncesji na poszukiwanie, rozpoznanie, wydobywanie rud pierwiastków promieniotwórczych lub składowanie odpadów promieniotwórczych wymaga uprzedniego zaopiniowania przez Prezesa Państwowej Agencji Atomistyki[5].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. Encyklopedia techniki. Chemia, Władysław Gajewski (red.), Warszawa: Wydawnictwa Naukowo-Techniczne, 1965, OCLC 33835352.
  2. a b Włodzimierz Trzebiatowski: Chemia nieorganiczna. Wyd. VIII. Warszawa: PWN, 1978, s. 607–618.
  3. H. Schwarz: Prawo geologiczne i górnicze. Komentarz. Tom I. Art. 1-103. Wrocław: 2012, s. 161.
  4. Art. 10 Ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. – Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U. z 2023 r. poz. 633).
  5. Art. 23 Prawa geologicznego i górniczego.