Pinus chiapensis

*Pinus chiapensis*
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	nagonasienne
Klasa	iglaste
Rząd	sosnowce
Rodzina	sosnowate
Rodzaj	sosna
Gatunek	Pinus chiapensis
	Nazwa systematyczna
	Pinus chiapensis (Martínez) Andresen; Phytologia 10:417. 1964
Synonimy
	Pinus strobus L. var. chiapensis Martínez;
	Pinus strobus L. var. chiapensis Martínez;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; zagrożony
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Pinus chiapensis (Martínez) Andresen – gatunek drzewa iglastego z rodziny sosnowatych (Pinaceae). Występuje w meksykańskim stanie Chiapas i w Gwatemali^[6], na wysokościach od 900 do 1500 m n.p.m. Sosna introdukowana w Kolumbii, Brazylii, Queensland (Australia) i południowej Afryce.

Morfologia edytuj

Liście: Szpilki zebrane po 5 na krótkopędach.

Systematyka i zmienność edytuj

Pozycja gatunku w obrębie rodzaju Pinus^[7]:

podrodzaj Strobus
- sekcja Quinquefoliae
  - podsekcja Strobus
    - gatunek P. chiapensis

Wcześniej traktowano Pinus chiapensis jako odmianę sosny wejmutki – P. strobus var. chiapensis Martínez, klasyfikowaną obecnie najczęściej w randze gatunku^[8]. Martínez odróżnił tę odmianę od sosny wejmutki po ładniejszych liściach, innym rozmieszczeniu kanałów żywicznych i cięższych szyszkach tej samej wielkości^[9].

Zagrożenia edytuj

W 1998 r. Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) przyznała temu gatunkowi (ujmując go w randze odmiany sosny wejmutki Pinus strobus var. chiapensis) kategorię zagrożenia VU (vulnerable) w skali całego świata, uznając za gatunek narażony na wyginięcie. W 2013 r. zmieniono klasyfikację na EN (endangered) uznając takson za zagrożony^[5].

Głównym zagrożeniem jest nadmierna eksploatacja drzewostanu w celu pozyskania surowca drzewnego, terenów pod uprawy i degradacja siedlisk. Skutkuje to fragmentacją zasięgu i zmniejszaniem się liczby oraz liczebności populacji.

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Pinales : Pinaceae, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-28] (ang.).
↑ M.J.M.M.J.M. Christenhusz M.J.M.M.J.M. i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).
↑ John William Andresen. The taxonomic status of Pinus chiapensis. „Phytologia”. 10, s. 417–421, 1964. [dostęp 2013-08-13]. (ang.).
↑ ^a ^b P.P. Thomas P.P., A.A. Farjon A.A., Pinus strobus var. chiapensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2013-08-07] (ang.).
↑ Russell M. Burns, Barbara H. Honkala. Silvics of North America / v.1, Pinus strobus. „Agriculture Handbook”. 654, s. 486, 1990. Dept. of Agriculture, Forest Service. [dostęp 2009-08-01]. (ang.).
↑ Christopher J. Earle: Pinus. [w:] The Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2009-07-29]. (ang.).
↑ Christopher J. Earle: Pinus chiapensis. [w:] The Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2013-08-07]. (ang.).
↑ Pinus strobus. [w:] Flora of North America [on-line]. [dostęp 2009-08-03]. (ang.).

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Pinales : Pinaceae, [w:] Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-02-28] (ang.).

[christenhusz2011-3] M.J.M.M.J.M. Christenhusz M.J.M.M.J.M. i inni, A new classification and linear sequence of extant gymnosperms, „Phytotaxa”, 19 (1), 2011, s. 55–70, DOI: 10.11646/phytotaxa.19.1.3 (ang.).

[Andersen1964-4] John William Andresen. The taxonomic status of Pinus chiapensis. „Phytologia”. 10, s. 417–421, 1964. [dostęp 2013-08-13]. (ang.).

[iucn-5] P.P. Thomas P.P., A.A. Farjon A.A., Pinus strobus var. chiapensis, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species [dostęp 2013-08-07] (ang.).

[AH_Burns1990-6] Russell M. Burns, Barbara H. Honkala. Silvics of North America / v.1, Pinus strobus. „Agriculture Handbook”. 654, s. 486, 1990. Dept. of Agriculture, Forest Service. [dostęp 2009-08-01]. (ang.).

[Gymn-7] Christopher J. Earle: Pinus. [w:] The Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2009-07-29]. (ang.).

[Gymn2-8] Christopher J. Earle: Pinus chiapensis. [w:] The Gymnosperm Database [on-line]. [dostęp 2013-08-07]. (ang.).

[eflora-9] Pinus strobus. [w:] Flora of North America [on-line]. [dostęp 2009-08-03]. (ang.).

[6]

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[7]

[8]

[9]