Piotr Dmitriewicz Baranowski (ros. Пётр Дмитриевич Барановский, ur. 14 lutego 1892 w Szujscy, zm. 12 czerwca 1984 w Moskwie) – rosyjski architekt i konserwator zabytków Związku Radzieckiego. Założyciel muzeum sztuki ludowej w Kołomieńskie i Muzeum Starożytnej Sztuki Rosyjskiej im. Andrieja Rublowa w Monasterze Spaso-Andronikowskim.

Piotr Dmitriewicz Baranowski
Пётр Дмитриевич Барановский
Ilustracja
Tablica pamiątkowa P. Baranowskiego na dziedzińcu Krutickim, Moskwa
Data i miejsce urodzenia

14 lutego 1892
Szujscy

Data i miejsce śmierci

12 czerwca 1984
Moskwa

Dziedzina sztuki

architektura

Życiorys edytuj

 
Dom Piotra I, Kołomieńskie
 
Sobór Kazańskiej Ikony Matki Bożej w Moskwie

Piotr Dmitriewicz Baranowski urodził się 14 lutego 1892 r. we wsi Szujscy w rejonie wiazemskim w obwodzie smoleńskim w rodzinie chłopskiej. W 1912 r. ukończył Moskiewski Instytut Inżynierii Lądowej otrzymując złoty medal Moskiewskiego Towarzystwa Archeologicznego za opracowanie planu restauracji klasztoru Trójcy Świętej we wsi Boldino[1][2].

Następnie studiował na wydziale historii sztuki Moskiewskiego Instytutu Archeologicznego, który ukończył Instytut ze złotym medalem w 1918 r. Za rozprawę o zabytkach klasztoru w Boldino w uznaniu wagi odkryć naukowych otrzymał tytuł profesora w wieku 26 lat. W latach 1919–1923 był profesorem w Moskiewskim Instytucie Archeologicznym i starszym badaczem w Akademii Historii Kultury Materialnej[3][4].

W 1921 r. wyruszył na wyprawę wzdłuż rzeki Pinegi, aby zapoznać się z północną architekturą drewnianą. Podczas swojego życia odbył dziesięć wypraw na północ: wzdłuż wybrzeża Morza Białego, wzdłuż rzeki Onegi, północnej części Dźwiny, do Nowogrodu, Wyspy Sołowieckie i Karelii[1].

W 1924 roku Baranowski założył w Kołomieńskie muzeum sztuki ludowej i został jego pierwszym dyrektorem. Na teren muzeum przeniesiony został m.in. dom Piotra I zbudowany w 1702 r. dla cara Piotra I w Twierdzy Nowodwińskiej w delcie północnej Dźwiny. W 1925 roku Piotr Dmitriewicz rozpoczął renowację Soboru Kazańskiej Ikony Matki Bożej na Placu Czerwonym. W latach 30. Baranowski przez wiele lat badał zabytki Azerbejdżanu, przemierzał góry i wąwozy Wielkiego Kaukazu, prowadził wykopaliska, konserwację i renowację wielu odkrytych zabytków[1]. Dzięki jego staraniom ocalał Sobór Wasyla Błogosławionego, który planowano zburzyć albo sprzedać do Ameryki[5].

W 1933 r. padł ofiarą represji, został aresztowany i skazany został na 3 lata w obozie w Mariinsku na Syberii. Po odbyciu kary otrzymał nakaz osiedlenia się w Aleksandrowie bez prawa wyjazdu. Tam objął stanowisko architekta-konserwatora w miejscowym muzeum, będącym wówczas oddziałem Państwowego Muzeum Historycznego. Codziennie musiał meldować się w miejscowym biurze komendanta[1][2].

W 1947 r. Baranowski i Igor Grabar wystąpili z wnioskiem o utworzenie Muzeum Starożytnej Sztuki Rosyjskiej im. Andrieja Rublowa w Monasterze Spaso-Andronikowskim. Decyzja zapadła w tym samym roku, ale muzeum zostało otwarte dla publiczności dopiero w 1960 r.[1][6]

Baranowski odrestaurował około 80 zabytków, zbadał i opracował projekty renowacji ponad 70 zabytków[4]. Zmarł 12 czerwca 1984 r. w wieku 92 lat. Pochowany został w Monastyrze Dońskim[1].

Przypisy edytuj

  1. a b c d e f БАРАНОВСКИЙ Петр Дмитриевич (1892 – 1984). Kenozerje.17-71.com. [dostęp 2020-09-26]. (ros.).
  2. a b Ludmiła Erina: Реставрировать – это все равно, что лечить. Alexnews.info. [dostęp 2020-09-26]. (ros.).
  3. Architekt Baranovsky Peter Dmitrievich. Pl.sodiummedia.com. [dostęp 2020-09-26].
  4. a b БАРАHОВСКИЙ Петp Дмитpиевич. Persona.rin.ru. [dostęp 2020-09-26]. (ros.).
  5. Человек, который спас храм Василия Блаженного. Nsad.ru. [dostęp 2020-09-26]. (ros.).
  6. Victoria Derzhavina: Prostota i siła najstarszego moskiewskiego kościoła. Itinari.com. [dostęp 2020-09-26].