Piotr Dunin Borkowski (1890–1949)
Piotr Paweł Maria Józef Ignacy Jerzy Dunin Borkowski[1] (ur. 26 czerwca 1890 we Lwowie, zm. 19 maja 1949 w Rzymie) – hrabia, polski polityk konserwatywny, działacz państwowy, pisarz polityczny, wojewoda lwowski i poznański.
| |
| Data i miejsce urodzenia |
26 czerwca 1890 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Wojewoda lwowski | |
| Okres |
od 29 lipca 1927 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Wojewoda poznański | |
| Okres |
od 9 maja 1928 |
| Poprzednik | |
| Następca | |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys edytuj
Syn heraldyka, działacza społecznego, polityka, ziemianina hr. Jerzego Sewera Dunina Borkowskiego i Elżbiety hr. Łoś herbu Dąbrowa (1864–1929)[2]. W 1909 jako prywatysta ukończył C.K. IV Gimnazjum we Lwowie[3]. W latach 1909–1914 studiował historię i prawo na Uniwersytecie Lwowskim i Uniwersytecie Wiedeńskim. Prawdopodobnie pracował w dyplomacji austro-węgierskiej. W 1920 wstąpił do Wojska Polskiego, został przez Stanisława Vincenza zaangażowany do redagowania pisma Dziennik VI Armii. Należał do grupy konserwatystów lwowskich, którzy w II połowie lat 20. poparli politykę Józefa Piłsudskiego. Był prezesem lwowskiego oddziału Związku Ziemiańskiego, a w styczniu 1927 stanął na czele Klubu Zachowawczej Pracy Państwowej we Lwowie. Działał także w ramach tzw. Lwowskiej Grupy Konserwatystów. Od 29 lipca 1927[4] do 30 kwietnia 1928 był wojewodą lwowskim. W czasie urzędowania poszukiwał porozumienia z działaczami ukraińskimi. W maju 1928 został mianowany wojewodą poznańskim. Został z tej funkcji odwołany we wrześniu 1929.
Już od lat 20. był czynnym publicystą, m.in. na łamach redagowanej przez Adama Skwarczyńskiego, Stanisława Vincenza i Wilama Horzycę Drogi (1925–1932), następnie Państwa Pracy (1933–1934). W latach 30. związał się ze środowiskiem Buntu Młodych i Polityki – pism redagowanych przez Jerzego Giedroycia. Był zwolennikiem współpracy polsko-ukraińskiej wobec wspólnego zagrożenia ze strony ZSRR. Na przełomie 1932 i 1933 uczestniczył w powołaniu pisma Biuletyn Polsko-Ukraiński. Był także formalnym wydawcą pisma Problemy redagowanego przez Ksawerego Pruszyńskiego i Adolfa Bocheńskiego w latach 1934–1935. Zajmował się problematyką ustrojową i narodowościową (szczególnie ukraińską), głosił potrzebę reformy administracyjnej. Ogłosił drukiem broszury Zagadnienie zmiany podziału administracyjnego[5] (1930) i Tendencje ustrojowe w Polsce[6] (1931).
W Krakowie w czasie II wojny światowej przyszedł odwiedzić Iwana Kedryna-Rudnyckiego, który poczęstował go zacierką, czemu hrabia bardzo ucieszył się[7]. Podczas wojny ukrywał się w majątku we wsi Wójcza. Uczestniczył w rozmowach prowadzonych we Lwowie pomiędzy Delegaturą Rządu na Kraj i Armią Krajową a podziemiem ukraińskim (UHWR) w sprawie wzajemnego zawieszenia broni i warunków współpracy politycznej. We wrześniu 1944 zamieszkał w Lublinie, a po zakończeniu II wojny światowej w Krakowie, gdzie pracował w Instytucie Badawczo-Leśnym. W 1946 wyjechał do Rzymu, gdzie od 1947 pełnił funkcję konsula generalnego z ramienia rządu warszawskiego. W maju 1949 został odwołany.
Od 6 czerwca 1918 był mężem Marii hr. Gołuchowskiej h. Leliwa (1895–1966), z którą miał dzieci: Piotra Marię (ur. 1919), Marię Biankę (ur. 1920), Józefę Marię (1921–1986), Annę Marię (ur. 1923), Jerzego Marię (ur. 1924) i Stanisława Marię (1931–2006)[2].
Zmarł na atak serca tego samego dnia, w którym podpisał protokół zdający konsulat. Został pochowany w Rzymie.
Ordery i odznaczenia edytuj
- Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (10 listopad 1928)[8]
Przypisy edytuj
- ↑ Jerzy Sewer Dunin Borkowski: Almanach błękitny. Genealogie żyjących rodów polskich. Lwów : nakładem księgarni H. Altenberga, 1909, s. 245.
- ↑ a b Piotr Paweł hr. Dunin-Borkowski z Borkowic h. Łabędź [online], Sejm-Wielki.pl [dostęp 2022-06-11].
- ↑ Władysław Kucharski: Przegląd historyczny 50-lecia Gimnazjum IV im. Jana Długosza we Lwowie. Ósmacy i abiturienci. W: Władysław Kucharski (red.): Księga pamiątkowa 50-lecia Gimnazjum im. Jana Długosza we Lwowie. Lwów: 1928, s. 104.
- ↑ Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Województwa Lwowskiego”. Nr 8, s. 5, 15 sierpnia 1927.
- ↑ Piotr Dunin-Borkowski, Zagadnienie zmiany podziału administracyjnego, wyd. 1930 [online], polona.pl [dostęp 2020-09-17].
- ↑ Piotr Dunin-Borkowski, Tendencje ustrojowe w Polsce, wyd. 1931 [online], polona.pl [dostęp 2020-09-18].
- ↑ Iwan Kedryn-Rudnycki: Життя — події — люди. Ню Йорк: Видавнича кооператива «Червона Калина», 1976, s. 350. (ukr.)
- ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 630 „za zasługi na polu administracji państwowej”.
Bibliografia edytuj
- Paweł Hostowiec (Jerzy Stempowski), Wspomnienie o Piotrze Borkowskim, Kultura, Paryż 1949 nr 4 (21) i 5 (22).
- Teofil Piotrkiewicz, Kwestia ukraińska w Polsce w koncepcjach piłsudczyzny 1926–1930, Warszawa, Wyd. Instytut Historyczny UW 1981, ISBN 83-00-01188-9.
- „Kto był kim w II Rzeczypospolitej”, pod red. prof. Jacka. M. Majchrowskiego, Warszawa 1994, wyd. I.
- Ola Hnatiuk, Piotr Dunin-Borkowski, Zeszyty Historyczne 2006 nr 155, s. 188–225.
- Grzegorz Mazur, Wojewoda Piotr Dunin-Borkowski (1890–1949), Zeszyty Historyczne 2006 nr 155, s. 164–187.
- Małgorzata Witkowska [Zamojska], Kwestia polsko-ukraińska w świetle koncepcji Piotra Dunin-Borkowskiego (1890–1949),[w:] Polska między Wschodem a Zachodem, pod red. Anny Szczepańskiej, Henryka Walczaka, Adama Wątora, t. 1, Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2008, ISBN 978-83-7611-200-8.
- Małgorzata Zamojska, Między eklektyzmem a oryginalnością. Koncepcje inicjatywy społecznej i ładu politycznego Piotra Dunin-Borkowskiego, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2013, ISBN 978-83-231-3174-8, dostępne: http://repozytorium.umk.pl/handle/item/955.