Piraci XX wieku (ros. Пираты XX века) – film produkcji ZSRR z 1979 roku w reżyserii Borisa Durowa. Pierwszy radziecki obraz kina akcji świadomie zrealizowany w konwencji tego gatunku[1][2].

Piraci XX wieku
Piraty XX wieka
Gatunek

film akcji

Rok produkcji

1979

Data premiery

14 lipca 1980

Kraj produkcji

ZSRR

Język

rosyjski, angielski

Czas trwania

83 min

Reżyseria

Boris Durow

Scenariusz

Stanisław Goworuchin
Boris Durow

Główne role

Nikołaj Jeriemienko
Piotr Wieljaminow
Tałgat Nigmatulin

Muzyka

Jewgienij Gieworgian

Zdjęcia

Aleksandr Rybin

Kostiumy

Jelena Miedwiediewa

Produkcja

Studio Filmowe im. Gorkiego Filia w Jałcie

W 1980 obejrzało go 87 mln widzów, do 1990 liczba ta sięgnęła 120 mln., dając mu tym samym miano najbardziej kasowego filmu w historii kina radzieckiego i rosyjskiego[3]. Obecnie kultowy film kina rosyjskiego. Był wyświetlany w kinach polskich w latach 80. i również cieszył się dużą popularnością. Był kilkakrotnie emitowany na kanale TV Wojna i Pokój.

Obsada edytuj

  • Piotr Wieljaminow – kapitan radzieckiego statku
  • Nikołaj Jeriemienko (młodszy) – Siergiej, starszy mechanik
  • Maija Eglite – Ajna
  • Tadeusz Kasjanow – bosman karateka
  • Tałgat Nigmatulin – pirat Saleh
  • Rein Aren – przywódca piratów
  • Natalia Charachorina – Masza
  • Włodzimierz Smirnow – I-szy oficer
  • Igor Klass – pirat Schweighardt
  • Diłorom Kambarowa – Maa (dziewczyna z wyspy)

Opis fabuły edytuj

Radziecki statek "Nieżyn" wiozący do Władywostoku ładunek opium jako komponent do produkcji lekarstw, zostaje gdzieś na oceanie zaatakowany przez grupę uzbrojonych i bezwzględnych mężczyzn. Ocaleli członkowie załogi, którym udaje się dotrzeć na pobliską wyspę (jak się później okazuje bazę piratów) podejmują nierówną walkę z napastnikami, zakończoną (dzięki ich niezłomnym charakterom) sukcesem.

O filmie edytuj

  • Autorów filmu zainspirowała autentyczna historia, jaka wydarzyła się na Morzu Śródziemnym w 1977 roku, kiedy to włoski statek przewożący 200 t. rudy uranu padł ofiarą ataku "piratów" (wymordowali załogę i skradli ładunek)[2].
  • W filmie po raz pierwszy w kinie radzieckim, zaprezentowano elementy wschodnich sztuk walki (zwłaszcza w wykonaniu Nigmatulina), które do tej pory były w ZSRR praktycznie nieznane[2].
  • Film został zrealizowany stosunkowo małym nakładem środków, przez filię drugorzędnego studia filmowego, przy obsadzie mało znanych ówcześnie aktorów.
  • W filmie nie korzystano z pomocy kaskaderów, ponieważ aktorzy odtwarzający główne role i sam reżyser, zgodnie uznali, że o ile mają być wiarygodni dla widzów, muszą się obejść bez pomocy dublerów[2].
  • W ścieżce dźwiękowej filmu wykorzystano dwa zachodnie przeboje muzyki pop: Lady Madonna The Beatles i Love You Till I Die żeńskiego duetu disco Baccara.
  • Plenery z powodzeniem udające dalekie zakątki Pacyfiku znaleziono na Krymie i Morzu Czarnym, gdzie film był kręcony[2].
  • Po wejściu filmu na ekrany kin, największą popularność w ZSRR zyskali nie odtwórcy ról bohaterskich marynarzy radzieckich, ale brutalnych piratów, które w filmie były najbardziej wyraziste.
  • W pierwszym roku emisji, obejrzał go statystycznie co trzeci obywatel ZSRR[2].
  • Prawdziwe nazwy statków użytych w filmie to "Frateż" (radziecki "Nieżyn") i "Admirał Łunin" (piracki "Mercury"). Pierwszy z nich do dzisiaj (2010) pływa w handlowej Flocie Czarnomorskiej, drugi został sprzedany Grecji i zatonął w 1999 roku w niewyjaśnionych okolicznościach[2].
  • Zarówno sam film jak i scenariusz miał problemy z ówczesną, radziecką cenzurą. Film został uznany za zbyt proamerykański i podniosły się nawet głosy o zniszczeniu materiału lub odesłaniu do archiwum Państwowej Filmoteki "na półkę". Jednak któryś z partyjnych cenzorów podjął decyzję o wysłaniu filmu na daczę Leonida Breżniewa wraz z innymi nowymi filmami, które gensek zwykł oglądać w prywatnej sali kinowej. Breżniew tak się przejął przeżyciami radzieckich marynarzy, że natychmiast polecił wprowadzić film na ekrany[2].
  • Emisja filmu wywołała w ZSRR eksplozję zainteresowania młodzieży karate, które zaczęto masowo uprawiać w całym kraju.
  • Jeden z głównych aktorów – Nigmatulin (pirat Salech), który w Taszkencie chciał obejrzeć film w kinie, musiał zapłacić za bilet kosztujący 30 kopiejek, 15 rubli u "konika" (pięćdziesięciokrotność ceny!).
  • W 2000 roku dwaj aktorzy występujący w filmie – Tadeusz Kasjanow i Nikołaj Jeremienko (młodszy) planowali nakręcenie drugiej części filmu, jednak zamysł ten nie doszedł do skutku z powodu braku środków finansowych i śmierci Jeremienki w 2001[2].

Bibliografia edytuj

  • S. Kudriawcew, 3500. Kniga kinoriecenzij, t. 1-2, St. Petersburg 2008. ISBN 978-5-9901318-3-5
  • N. Chorochorina, "Ja żertwa «Piratow XX wieka»", Sudaruszka 2009, Nr 2.
  • "Piratow XX wieka" topili w bassiejnie. [w:] Tielieniedielja [on-line]. [dostęp 2010-11-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-05-13)]. (ros.).
  • E. Pawlak, B. Pełka, Film radziecki w Polsce, Warszawa 1985, s. 134-135.

Przypisy edytuj

  1. Od połowy l. 70., w ZSRR robiono filmy, które obecnie są klasyfikowane jako "genre: action", jednak ówcześnie nie miały takimi być w założeniu ich autorów.
  2. a b c d e f g h i Istoria sozdania filma "Piraty XX wieka". [w:] Nostalgia po sowietskomu [on-line]. 2012-05-31. [dostęp 2015-08-01]. (ros.).
  3. Historia Studia Filmowego im. Gorkiego

Linki zewnętrzne edytuj

Zobacz też edytuj