Plac Mieroszewskich w Mysłowicach
Plac Mieroszewskich w Mysłowicach – plac w Mysłowicach, położony w północnej części miasta, na terenie dzielnicy Stare Miasto.
| Stare Miasto | |
 Fragment placu Mieroszewskich – pośrodku kamienice pod nr. 2 i 4 (2021) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Miejscowość | |
Położenie na mapie Mysłowic  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
 50°14′43,4″N 19°08′16,3″E/50,245389 19,137861
| |
Stanowi on część zabytkowego założenia urbanistycznego miasta Mysłowice, a został on ukształtowany w latach międzywojennych. Znajduje się przy nim kilka kamienic mieszczańskich oraz budynek dawnej synagogi. Nazwa placu upamiętnia ród Mieroszewskich.
Charakterystyka edytuj
Plac Mieroszewskich położony jest na obszarze mysłowickiej dzielnicy Stare Miasto. Rozciąga się on od ulicy Bytomskiej po stronie północno-zachodniej po Rynek po stronie południowo-wschodniej. Od strony północno-wschodniej dochodzą do niego kolejno ulice: Wierzbowa, Piastowska i H. Kołłątaja, a od strony południowo-zachodniej ulica Przemszy i ponownie ulica H. Kołłątaja[1].
Plac Mieroszewskich to droga gminna nr 240007S o klasie drogi lokalnej (L)[2]. W systemie TERYT plac widnieje pod numerem 52077[3], a kod pocztowy dla adresów przy nim to 41-400[4].
Plac Mieroszewskich jest częścią mysłowickiego Starego Miasta, w której dominują mieszczańskie kamienice i wille z przełomu XIX i XX wieku, reprezentujące różne style architektoniczne – przeważnie eklektyzm[5][6]. Plac ten wraz z jej zabudową po północno-wschodniej stronie jest częścią zabytkowego układu urbanistycznego miasta Mysłowice, wpisanego do rejestru zabytków nieruchomych pod nr. A/1183/72[7].
Wzdłuż placu Mieroszewskich biegnie czerwony szlak turystyczny – Szlak im. Mariana Kantora-Mirskiego[8].
Historia edytuj
Plac Mieroszewskich znajduje się na obszarze założenia urbanistycznego mysłowickiego Starego Miasta, które zaczęło się kształtować od przełomu XIII i XIV wieku[9]. Duże znaczenie dla rozwoju miasta miało powstanie w latach 40. XIX wieku linii kolejowej[10], a okres świetlności rozwoju Mysłowic przypadł na drugą połowę XIX wieku i początki XX wieku[11]. Zmieniała się wówczas zabudowa m.in. wzdłuż ulic wokół mysłowickiego Rynku[12].
Na początku XIX wieku nastąpił znaczny napływ Żydów w Mysłowic, co zdecydowało o powstaniu bożnicy przy późniejszym placu Mieroszewskich, którą wybudowano w 1826 roku[13].
Pod koniec XIX wieku z północno-zachodniego narożnika Rynku dzięki wyburzeniu zabudowy narożnej parceli poprowadzono ulicę biegnącą dalej do ulicy Bytomskiej[14]. Była to Synagogenstrasse, która przed 1914 rokiem przechodziła przez Blücherplatz (do niej dochodziły późniejsze ulice Piastowska i Wierzbowa) do Beuthenerstrasse (późniejsza ulica Bytomska)[15]. Przy ówczesnej Synagogenstrasse 6 funkcjonował hotel dla czeladników Berty Zorawik[16].
Plac Mieroszewskich we współczesnym kształcie ukształtował się dopiero w latach międzywojennych[17]. W tym czasie zostały wyburzone znajdujące centralnej części placu chaty[18][19]. W 1927 roku parafia Krzyża Świętego odkupiła budynek dawnej synagogi od firmy meblowej „Robak” i przekształciła go w Katolicki Dom Ludowy[17].
5 maja 1972 roku plac Mieroszewskich jako część zabytkowego układu urbanistycznego miasta Mysłowice został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa katowickiego[5]. Przed 1989 roku plac nosił nazwy: ulica Parkowa, plac Wyzwolenia i plac 22 Lipca[17], a po 1989 roku został on przemianowany na plac Mieroszewskich, upamiętniając w ten sposób polski ród szlachecki[20].
W 2013 roku na placu Mieroszewskich dominowały opuszczone kamienice oraz zamknięte lokale usługowe[21]. W tym czasie funkcjonowało sześć działalności gospodarczych, a budynki pod nr. 2 i 4 były pustostanami[22]. W 2015 roku wyremontowano nawierzchnię placu[23].
Obiekty zabytkowe i miejsca pamięci edytuj
- Bożnica (pl. Mieroszewskich 1) – z 1826 roku; z zachowanym zasadniczo pierwotnym kształtem architektonicznym[13]; jest to obiekt murowany, wybudowany na planie prostokąta[24],
- Kamienica (pl. Mieroszewskich 2) – z przełomu XIX i XX wieku[17]; czterokondygnacyjna[22]; jest to obiekt murowany z czerwonej cegły, posiadający liczne detale w tynku i piaskowcu[17],
- Kamienica (pl. Mieroszewskich 4) – z 1896 roku; pięciokondygnacyjna[22]; jest to obiekt murowany z czerwonej cegły, posiadający liczne detale w tynku i piaskowcu[17],
- Kamienica (pl. Mieroszewskich 6) – budynek mieszkalno-usługowy; czterokondygnacyjny[22],
- Kamienica (pl. Mieroszewskich 8) – budynek mieszkalny; czterokondygnacyjny[22].
Gospodarka i instytucje edytuj
Według stanu z początku 2024 roku przy placu Mieroszewskich znajdowało się 10 podmiotów gospodarczych zarejestrowanych w systemie REGON, w tym m.in. gabinety lekarskie[25].
Wierni rzymskokatoliccy mieszkający przy placu Mieroszewskich przynależą do parafii Krzyża Świętego[26].
Przypisy edytuj
- ↑ Urząd Miasta Mysłowice: Zintegrowany System Informacji Przestrzennej Miasta Mysłowice – CRD MIIP. zsip.myslowice.pl. [dostęp 2024-01-02]. (pol.).
- ↑ Geoportal Województwa Śląskiego – ORSIP. Wojewódzki Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Katowicach. [dostęp 2024-01-02]. (pol.).
- ↑ Główny Urząd Statystyczny: Rejestr TERYT. Wyszukiwanie. eteryt.stat.gov.pl. [dostęp 2024-01-02]. (pol.).
- ↑ Poczta Polska: Wyszukiwarka kodów pocztowych (Pocztowych Numerów Adresowych). kody.poczta-polska.pl. [dostęp 2024-01-02]. (pol.).
- ↑ a b Gminny… 2021 ↓, s. 71.
- ↑ Dragan 2016 ↓, s. 73.
- ↑ Gminny… 2021 ↓, s. 34.
- ↑ Śląska Organizacja Turystyczna: Szlak pieszy – Czerwony – Katowice – Mysłowice im. M. Kantora-Mirskiego. www.slaskie.travel. [dostęp 2024-01-02]. (pol.).
- ↑ Gminny… 2021 ↓, s. 27.
- ↑ Gminny… 2021 ↓, s. 30.
- ↑ Gminny… 2021 ↓, s. 31.
- ↑ Gminny… 2021 ↓, s. 32.
- ↑ a b Witecka 2008 ↓, s. 34.
- ↑ Szkice… 1961 ↓, s. 22.
- ↑ Sulik 2017a ↓, s. 252.
- ↑ Sulik 2017a ↓, s. 163.
- ↑ a b c d e f Karol Wieniawski: Kamienica przy Placu Mieroszewskich 2 i 4 – historia i wspomnienia mieszkańców. www.mdhmyslowice.pl, 2017. [dostęp 2024-01-13]. (pol.).
- ↑ Dragan 2016 ↓, s. 91.
- ↑ Gminny… 2021 ↓, s. 33.
- ↑ Sulik 2017a ↓, s. 52.
- ↑ Dragan 2016 ↓, s. 82.
- ↑ a b c d e Dragan 2016 ↓, s. 133.
- ↑ Sylwia Żygłowicz: Zmiana organizacji ruchu w rejonie Placu Mieroszewskich. itvm.pl, 2015-08-28. [dostęp 2024-01-13]. (pol.).
- ↑ Synagogi. naszemyslowice.com.pl, 2011. [dostęp 2024-01-13]. (pol.).
- ↑ Główny Urząd Statystyczny: Baza internetowa REGON. wyszukiwarkaregon.stat.gov.pl. [dostęp 2024-01-02]. (pol.).
- ↑ Katalog… 2005 ↓, s. 448.
Bibliografia edytuj
- Weronika Dragan, Przemiany funkcjonalno-przestrzenne Starego Miasta w Mysłowicach w latach 1913–2013, Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach nr 3475, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, 2016, ISBN 978-83-8012-884-2 (pol.).
- Gminny Program Opieki nad Zabytkami Miasta Mysłowice na lata 2022 – 2025, Załącznik do uchwały Nr L/762/21 Rady Miasta Mysłowice z dnia 21 grudnia 2021 r., Mysłowice 2021 (pol.).
- Katalog Archidiecezji Katowickiej. Część II Dekanaty i parafie, Katowice: Kuria Metropolitalna w Katowicach, 2005, ISBN 978-83-922482-7-9 (pol.).
- Alfred Sulik, Historia Mysłowic. T. 1: Do 1922 roku, Wydanie 3. rozszerzone, uzupełnione i poprawione, Mysłowice: Urząd Miasta Mysłowice, 2017a, ISBN 978-83-7593-327-7 (pol.).
- Alfred Sulik, Historia Mysłowic. T. 2: 1922–1945: Miasto w Polsce odrodzonej 1922–1939 i Trzeciej Rzeszy niemieckiej 1939–1945, Wydanie 2, Mysłowice: Urząd Miasta Mysłowice, 2017b, ISBN 978-83-7593-328-4 (pol.).
- Szkice z dziejów Mysłowic, Śląski Instytut Naukowy w Katowicach. Społeczny Komitet Obchodu 600-lecia istnienia miasta Mysłowic, Katowice: Wydawnictwo Artystyczno-Graficzne, 1961 (pol.).
- Helena Witecka, Moje miasto Mysłowice, Wydanie pierwsze, Mysłowice: Drukarnia B1, 2008, ISBN 978-83-927954-0-7 (pol.).