Pluszcz meksykański

Pluszcz meksykański
	Cinclus mexicanus
	Swainson, 1827
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	pluszcze
Rodzaj	Cinclus
Gatunek	pluszcz meksykański
Podgatunki
	C. m. unicolor Bonaparte, 1827; C. m. mexicanus Swainson, 1827; C. m. anthonyi Griscom, 1930; C. m. dickermani A. R. Phillips, 1966; C. m. ardesiacus Salvin, 1867;
	C. m. unicolor Bonaparte, 1827; C. m. mexicanus Swainson, 1827; C. m. anthonyi Griscom, 1930; C. m. dickermani A. R. Phillips, 1966; C. m. ardesiacus Salvin, 1867;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Zasięg występowania
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Pluszcz meksykański^[3] (Cinclus mexicanus) – gatunek ptaka z rodziny pluszczy (Cinclidae), zamieszkujący Amerykę Północną. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Systematyka edytuj

Wyróżniono pięć podgatunków C. mexicanus^[4]^[5]:

Cinclus mexicanus unicolor – Alaska, zachodnia Kanada i zachodnie USA.
Cinclus mexicanus mexicanus – północny i środkowy Meksyk.
Cinclus mexicanus anthonyi – południowo-wschodni Meksyk, południowo-zachodnia Gwatemala, wschodni Honduras i północno-zachodnia Nikaragua.
Cinclus mexicanus dickermani – południowy Meksyk.
Cinclus mexicanus ardesiacus – Kostaryka i zachodnia Panama.

Morfologia edytuj

Długość ciała 18–20 cm, rozpiętość skrzydeł 23 cm^[6]. Masa ciała 43–67 g^[6].

Krępy, przypomina strzyżyka zwyczajnego, o krótkim ogonie, jednak wielkości drozda. Pióra łupkowoszare, z brązowym odcieniem na głowie; nad i pod okiem widoczne białe półksiężyce; dziób czarny. Obie płci są podobne. U dorosłych ptaków w zimie oraz u młodych pióra na skrzydłach i spodzie ciała są jasno zakończone. Młode ptaki z rdzawym odcieniem, jasnoszarym gardłem; na spodzie plamki, dziób żółty.

Zasięg, środowisko edytuj

Osiadły w zachodniej części Ameryki Północnej od Alaski i Aleutów po zachodnią Panamę^[5]. Zamieszkuje zimne, bystre strumienie. W latach 90. XX w. odnotowany w lesie deszczowym w stanie Carabobo w północno-zachodniej Wenezueli^[7].

Zachowanie edytuj

Prowadzi zazwyczaj samotny tryb życia, choć niektóre pary pozostają razem na zimę^[8].

Żeruje na brzegach albo pod wodą na dnie strumieni. Zjada owady i ich larwy oraz drobne ryby. Spłoszony leci nisko nad ziemią.

Wyprowadza 1–2 lęgi w roku. Gniazdo buduje na półce skalnej, za wodospadem, na głazach, pod mostem itp., ale zawsze ponad lub w pobliżu szybko płynącej wody. W zniesieniu 4–5 białych jaj^[8] (inne źródło podaje 2–4^[6]). Ich inkubacja trwa 14–17 dni^[8], a zajmuje się nią wyłącznie samica, którą w tym czasie dokarmia samiec. Oboje rodzice karmią pisklęta^[6]. Młode są w pełni opierzone po 24–26 dniach od wyklucia^[8]. Po opuszczeniu gniazda potrafią pływać i nurkować, ale są nadal karmione przez rodziców przez około 24 dni^[6].

Status i ochrona edytuj

IUCN uznaje pluszcza meksykańskiego za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku^[2]. Organizacja Partners in Flight szacuje liczebność światowej populacji lęgowej na 190 tysięcy osobników^[8]. Trend liczebności populacji uznawany jest za stabilny^[2]^[8].

Przypisy edytuj

↑ Cinclus mexicanus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c Cinclus mexicanus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ Nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Cinclidae Sundevall, 1836 - pluszcze - Dippers (Wersja: 2021-01-16). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-02-12].
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Dippers, leafbirds, flowerpeckers, sunbirds. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-02-12]. (ang.).
↑ ^a ^b American Dipper (Cinclus mexicanus). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-10)]. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e N. Bouglouan: American Dipper. [w:] oiseaux-birds.com [on-line]. [dostęp 2021-02-12]. (ang.).
↑ Dungel, J. & M. Sebela. American Dipper Cinclus mexicanus in Venezuela. „Bulletin of the British Ornithologists’ Club”, s. 191–192, 1995. (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f American Dipper Life History. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2021-02-12]. (ang.).

Bibliografia edytuj

Wiesław Dudziński, Marek Keller, Andrew Gosler: Atlas ptaków świata. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Multico, 2000. ISBN 83-7073-059-0.

Linki zewnętrzne edytuj

Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] Cinclus mexicanus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[iucn-2] Cinclus mexicanus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[mk-3] Nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Cinclidae Sundevall, 1836 - pluszcze - Dippers (Wersja: 2021-01-16). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-02-12].

[ioc-4] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Dippers, leafbirds, flowerpeckers, sunbirds. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-02-12]. (ang.).

[ibc-5] American Dipper (Cinclus mexicanus). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-10)]. (ang.).

[oiseaux-6] N. Bouglouan: American Dipper. [w:] oiseaux-birds.com [on-line]. [dostęp 2021-02-12]. (ang.).

[wenezuela-7] Dungel, J. & M. Sebela. American Dipper Cinclus mexicanus in Venezuela. „Bulletin of the British Ornithologists’ Club”, s. 191–192, 1995. (ang.).

[aablh-8] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f American Dipper Life History. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2021-02-12]. (ang.).

[3]

[1]

[2]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]