Połażejewo
Połażejewo (hist. Polczewo, Poleszeyewo, Poleseyewo, Polazejewo, niem. Pfohlsheim[4]) – wieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie średzkim, w gminie Środa Wielkopolska, przy trasie drogi wojewódzkiej nr 432. Wieś jest siedzibą sołectwa "Połażejewo" w którego skład wchodzi również miejscowość Rumiejki.
| wieś | |
 Pałac Kosińskich (przed remontem) | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
184[2] |
| Strefa numeracyjna |
61 |
| Kod pocztowy |
63-014[3] |
| Tablice rejestracyjne |
PSR |
| SIMC |
0597096 |
Położenie na mapie gminy Środa Wielkopolska  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu średzkiego  | |
 52°14′58″N 17°23′21″E/52,249444 17,389167[1]
| |
Historia edytuj
Pierwsze wzmianki o wsi pochodzą z XIV wieku i należała ona wówczas do Doliwów. Stanisław Kozierowski wywiódł jej nazwę od zasadźcy Położeja. W latach 1416-1427 właścicielami wsi byli Mikołaj i Świętosław Połażejewscy, a potem (do 1469) Bnińscy z Bnina, m.in. Piotr (kanonik poznański) i Maciej. W 1469 wieś sprzedał na wyderkaf Mikołaj Bniński kasztelanowi santockiemu - Andrzejowi Ryoganowskiemu. Następnie właścicielem był wojewoda sieradzki - Ambroży Pampowski. Od 1501 wsią władała już kapituła gnieźnieńska, dzierżawiąc ją różnym osobom[4]. Wieś duchowna Położejewo, własność kapituły katedralnej gnieźnieńskiej, pod koniec XVI wieku leżała w powiecie pyzdrskim województwa kaliskiego[5].
Po zagarnięciu dóbr przez Prusaków wieś nadal była dzierżawiona. W 1807 dobra przejęła Komisja Rządząca i podarowała je (wraz z obszernym kluczem) Janowi Henrykowi Dąbrowskiemu. W 1835 córka Dąbrowskiego - Bogusława wyszła za mąż za Teodora Mańkowskiego. Mańkowscy zarządzali majątkiem do 1854, kiedy to sprzedali go Aleksandrowi Czartoryskiemu z Wiednia, który skupował dobra dla swojej żony - Marceliny. Majątek był dzierżawiony (m.in. przez Piotra Koszutskiego). W 1865 Czartoryscy sprzedali swoje dobra różnym nabywcom. Połażejewo posiadali m.in. Józef Golski, Maria von Rekowska, późniejsza żona Witolda Kosińskiego, brata Amilkara, a także rodzina Boeningów[4].
Boeningów wypędzili hitlerowcy w 1939, a majątek przeszedł pod zarząd niemiecki. Pod koniec okupacji zamieszkiwali tu lotnicy Luftwaffe z jednostki szkoleniowej w Mącznikach. Po wojnie majątek przeznaczono na parcelację (wcześniej mieszkali tu jeszcze krótko lotnicy radzieccy). Pałac poważnie zdewastowano. Zamieszkali w nim niektórzy parcelanci[4].
Z czasem powstała w Połażejewie Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna, w 1970 połączona z podobną, w Rumiejkach. Po 1970 wybudowano dla pracowników bloki mieszkalne. W 2008 spółdzielnię zlikwidowano (pałacu pozbyto się wcześniej)[4].
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa poznańskiego.
Zabytki edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 107688
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 965 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b c d e f Stanisław Frankowski, Sławomir Pawłowski, Połażejewo - ludzie, historia, zabytki, w: Średzki Kwartalnik Kulturalny, nr 2 (58), s. 48-58, ISSN 1505-1099
- ↑ Atlas historyczny Polski. Wielkopolska w drugiej połowie XVI wieku. Część II. Komentarz. Indeksy, Warszawa 2017, s. 246.