Pośniadkowate
Pośniadkowate[1] (Xylomyidae) – rodzina muchówek z podrzędu krótkoczułkich i nadrodziny Striatomyoidea. Obejmuje ponad 130 opisanych gatunków. Larwy występują pod korą martwych drzew.
| Xylomyidae | |||
| Verrall, 1901 | |||
| Okres istnienia: barrem–dziś | |||
_female_(14455254647).jpg) Solva marginata | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina |
pośniadkowate | ||
| Synonimy | |||
| |||
Opis edytuj
Owady dorosłe edytuj
Muchówki o ciele długości od 4 do 14 mm i różnorodnym ubarwieniu[2]. Niektóre gatunki przypominają pokrojem ciała gąsienicznikowate[3][2]. Głowa o nagich oczach rozmieszczonych dychoptycznie u obu płci[2][4], nadustek ma płaski do stożkowato wydłużonego, głaszczki dwuczłonowe i ku górze odgięte, a aparat gębowy krótki i z mięsistym labellum. Czułki składają się zwykle z krótkich nóżek i trzonka oraz rozmaicie wykształconego, 7–8-członowego biczyka[2].
Tułów o nagich: przodzie śródtułowia i śródtarczki, hyposcutellum, zatarczce i zwykle pteropleuronie, a przedpiersiu zlanym z propleurami w mostek zabiodorwy[5]. Tułów zaopatrzony jest w tarczkę o zaokrąglonym wierzchołku. Umiarkowanej długości skrzydła mogą być od przezroczystych do lekko przydymionych, ale nigdy nie mają wzoru barwnego[2]. Ich użyłkowanie charakteryzuje się rozwidloną żyłką radialną r4+5, żyłką r5 zakończoną w okolicy wierzchołka skrzydła, zamkniętą przed krawędzią skrzydła komórką medialną M3 i wydłużoną, zamkniętą przed brzegiem skrzydła komórką kubitalną Cu2[3][2]. Na środkowych goleniach występują po dwie, na tylnych po jednej lub dwóch ostrogach. Przednie golenie nie mają ich wcale[2].
Odwłok jest mniej więcej tak szeroki jak tułów[2], składa się z 7 widocznych segmentów[3], a pierwszy jego tergit jest najczęściej w dużej części błoniasty. Samice mają dwie spermateki[2].
Stadia rozwojowe edytuj
Larwy mają ciało spłaszczone grzbietobrzusznie, o oskórku stwardniałym, wskutek wysycenia węglanem wapnia. Głowa ma trójczłonowe czułki, dobrze rozwinięte oczy, a na przedzie silnie zesklerotyzowany ryjek. Od larw lwinkowatych wyróżniają się m.in. płytką tentorialną niezrośniętą ze szkieletem gardzieli[3].
Poczwarki pozostają otoczone ostatnią wylinką larwalną, która nie tworzy jednak bobówki[3].
Biologia i ekologia edytuj
Postacie dorosłe bywają łowione do pułapek Malaise’a[2]. Larwy występują pod korą martwych drzew[3][2].
Systematyka i występowanie edytuj
Rodzina ta została wprowadzona przez George'a Henry'ego Verralla w 1901 roku. Stanowi grupę siostrzaną dla lwinkowatych[4][2]. Do 2011 roku opisano 138 gatunków współczesnych, zgrupowanych w ponad 4 rodzajach[6][4]. Ponadto znane są 3 rodzaje wymarłe, znalezione w pochodzących z barremu i cenomanu bursztynach[7][8].
- †Archosolva Grimaldi, 2016
- Arthropeina Linder, 1949
- †Cretasolva Grimaldi, 2016
- †Cretoxyla Grimaldi et Cumming, 2011
- Coenomyiodes Brunetti, 1920
- Solva Walker, 1859
- Xylomya Rondani, 1861
W Polsce stwierdzono 2 gatunki[9] (zobacz: pośniadkowate Polski).
Przypisy edytuj
- ↑ Andrzej Palaczyk: Xylomyia maculata (Meigen, 1804). [w:] Polska Czerwona Księga Zwierząt. Bezkręgowce [on-line]. Instsytut Ochrony Przyrody PAN, 2004-2009. [dostęp 2015-12-01].
- ↑ a b c d e f g h i j k l Norman E. Woodley: Xylomyidae (Xylomyid Flies). W: Manual of Central American Diptera. Vol. 1. Brian Victor Brown (red.). Ottawa: NRC Research Press, 2009. ISBN 978-0-660-19833-0.
- ↑ a b c d e f Przemysław Trojan: Klucze do oznaczania owadów Polski cz. XXVIII Muchówki – Diptera, zeszyt 22 – Striatomyidae. Warszawa: PWN, Polski Związek Entomologiczny, 1963.
- ↑ a b c d D. A. Fachin, D. D. S. Amorim. Taxonomic revision of the Neotropical genus Arthropeina Lindner, 1949 (Diptera: Xylomyidae). „Zootaxa”. 3827 (2), s. 231-257, 2014.
- ↑ Ding Yang, Akira Nagatomi. The Xylomyidae of China (Diptera). „South Pacific Study”. 14 (1), s. 1-84, 1993.
- ↑ a b Thomas Pape, Vladimir Blagoderov, Mikhail B. MOstovski, Order Diptera Linnaeus, 1758, [w:] Zhi-Qiang Zhang (red.), Animal biodiversity: An outline of higher-level classification and survey of taxonomic richness, ''[w:] „Zootaxa”'', wyd. 3148, 2011, s. 222-229 [dostęp 2015-12-01].
- ↑ a b D.A. Grimaldi, J.M. Cumming. Taxonomic names, in Brachyceran Diptera (Insecta) in Cretaceous ambers, Part IV, significant new Orthorrhaphous Taxa. „ZooKeys”. 148, s. 293-332, 2011.
- ↑ David A. Grimaldi. Diverse orthorrhaphan flies (Insecta: Diptera: Brachycera) in amber from the Cretaceous of Myanmar: Brachycera in Cretaceous amber, part VII. „Bulletin of the American Museum of Natural History”. 408, s. 1-131, 2016. American Museum of Natural History.
- ↑ Artur Skitek. Pierwsze stwierdzenie Xylomya maculata (MEIGEN, 1804) oraz nowe stanowiska Solva marginata (MEIGEN, 1820) na Nizinie Wielkopolsko-Kujawskiej (Diptera: Xylomyidae). „Dipteron”. 31, s. 32-36, 2015.