Podejźrzon lancetowaty

Podejźrzon lancetowaty
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	telomowe
Gromada	naczyniowe
Klasa	paprocie
Podklasa	nasięźrzałowe
Rząd	nasięźrzałowce
Rodzina	nasięźrzałowate
Rodzaj	podejźrzon
Gatunek	podejźrzon lancetowaty
	Nazwa systematyczna
	Botrychium lanceolatum (S. G. Gmel.) Ångstr.; Bot. Not. 1854: 68 1854
Synonimy
	Botrychium lanceolatum Ångstr.;
	Botrychium lanceolatum Ångstr.;
	Multimedia w Wikimedia Commons

Podejźrzon lancetowaty (Botrychium lanceolatum (S. G. Gmel.) Ångstr.) – gatunek rośliny z rodziny nasięźrzałowatych.

Rozmieszczenie geograficzne edytuj

Występuje w Ameryce Północnej, Azji i w Europie, głównie w północnych regionach tych kontynentów, na oddzielonych od siebie obszarach zwartego zasięgu oraz na pojedynczych stanowiskach. W Europie występuje głównie na Półwyspie Skandynawskim, na Islandii oraz w Alpach. W Polsce znane jest tylko jedno stanowisko w Gorcach podane w 1950 r. Znajdowało się na Hali Turbacz na wysokości 1220 m n.p.m. Było to zresztą również jedyne stanowisko tej rośliny w całych Karpatach^[4]. Populacja liczyła kilka-kilkanaście okazów i była obserwowana na tym stanowisku przez wiele lat. W 2002 r. jednak nie udało się już odszukać podejźrzona lancetowatego na tym stanowisku. Nie można jednak całkowicie wykluczyć jego występowania, gdyż jest to roślina niepozorna, trudna do odszukania^[5].

Morfologia edytuj

Morfologia

Pokrój: Drobna roślina do 25 cm wysokości^[6].
Liść: Ogonek znacznie dłuższy od blaszki. Liść zróżnicowany na część płonną oraz zarodnionośną. Część płonna podwójnie pierzasta, oddzielona od zarodnionośnej powyżej połowy całego liścia; odcinki I i II rzędu lancetowate, ostre^[5].

Biologia i ekologia edytuj

Rośnie na brzegach lasów, polanach i halach. W Polsce rósł na łące mieczykowo-mietlicowej Gladiolo-Agrostietum. Zarodnie dojrzewają w lipcu i sierpniu. Liczba chromosomów 2n=90^[5].

Zagrożenia i ochrona edytuj

W Polsce gatunek był ściśle chroniony, od 2014 roku nie podlega ochronie. Kategorie zagrożenia gatunku:

Kategoria zagrożenia w Polsce według Czerwonej listy roślin i grzybów Polski (2006)^[7]: EX (wymarły i zaginiony); 2016: RE (wymarły na obszarze Polski)^[8]
Kategoria zagrożenia w Polsce według Polskiej Czerwonej Księgi Roślin: EX (extinct, całkowicie wymarły)^[9]

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).
↑ The Pteridophyte Phylogeny Group. A community-derived classification for extant lycophytes and ferns. „Journal of Systematics and Evolution”. 54 (6), s. 563–603, 2016. DOI: 10.1111/jse.12229.
↑ The Plant List. [dostęp 2017-01-11].
↑ Zygmunt Denisiuk: Ochrona przyrody i krajobrazu, w: Jadwiga Warszyńska (red.) "Karpaty Polskie. Przyroda, człowiek i jego działalność", wyd. Uniwersytet Jagielloński, Kraków 1995, ISBN 83-233-0852-7
↑ ^a ^b ^c Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.
↑ Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.
↑ Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.
↑ Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.
↑ Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-02-28] (ang.).

[ppgI-2] The Pteridophyte Phylogeny Group. A community-derived classification for extant lycophytes and ferns. „Journal of Systematics and Evolution”. 54 (6), s. 563–603, 2016. DOI: 10.1111/jse.12229.

[tpl-3] The Plant List. [dostęp 2017-01-11].

[4] Zygmunt Denisiuk: Ochrona przyrody i krajobrazu, w: Jadwiga Warszyńska (red.) "Karpaty Polskie. Przyroda, człowiek i jego działalność", wyd. Uniwersytet Jagielloński, Kraków 1995, ISBN 83-233-0852-7

[K-5] Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirkowa: Czerwona księga Karpat Polskich. Kraków: Instytut Botaniki PAN, 2008. ISBN 978-83-89648-71-6.

[szafer-6] Władysław Szafer, Stanisław Kulczyński: Rośliny polskie. Warszawa: PWN, 1953.

[7] Red list of plants and fungi in Poland. Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Zbigniew Mirek, Kazimierz Zarzycki, Władysław Wojewoda, Zbigniew Szeląg (red.). Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera, Polska Akademia Nauk, 2006. ISBN 83-89648-38-5.

[8] Kaźmierczakowa R., Bloch-Orłowska J., Celka Z., Cwener A., Dajdok Z., Michalska-Hejduk D., Pawlikowski P., Szczęśniak E., Ziarnek K.: Polska czerwona lista paprotników i roślin kwiatowych. Polish red list of pteridophytes and flowering plants. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk, 2016. ISBN 978-83-61191-88-9.

[9] Zarzycki K., Kaźmierczakowa R., Mirek Z.: Polska Czerwona Księga Roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe. Wyd. III. uaktualnione i rozszerzone. Kraków: Instytut Ochrony Przyrody PAN, 2014. ISBN 978-83-61191-72-8.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]