Wikipedia

Podział administracyjny Wrocławia

Podział administracyjny Wrocławia – podział terytorialny miasta Wrocławia na jednostki pomocnicze gminy. Od 1991 roku są to osiedla, których obecnie jest 48.

Rozwój terytorialny miasta

Aktualny podział administracyjny (od 1991) edytuj

Podział na osiedla edytuj

W 1991 roku Rada Miejska Wrocławia zlikwidowała istniejące w czasach PRL urzędy dzielnicowe[1] i rozpoczęła trwający cały okres lat 90. proces łączenia byłych instytucji dzielnicowych w ogólnomiejskie. Jednakże instytucje państwowe są często nadal właściwe dla obszarów byłych dzielnic, jak np. sądy rejonowe, jednostki ZUS czy urzędy skarbowe. Ich nazwy używane są też w wielu innych sytuacjach, na przykład w przypadku zapomnienia przedwojennych nazw miejscowych (w szczególności na obszarze byłej dzielnicy Śródmieście), co często doprowadza do pomyłek, jak na przykład w przypadku dzielnicy Krzyki i osiedla o tej samej nazwie.

Utworzenie dzielnic samorządowych, na wzór warszawskich lub krakowskich było dyskutowane, podobnie jak utworzenie samorządowych organizacji byłych miast: Psiego Pola i Leśnicy, jednak dyskusje nie doprowadziły do wypracowania konkretnych rozwiązań. Uchwałą Rady Miejskiej Wrocławia[2] utworzono w zamian osiedla, które posiadają rady osiedlowe i zarządy, spełniające ograniczone funkcje samorządowe[a]. Obecne granice osiedli zostały ustalone uchwałą Rady Miejskiej Wrocławia z 21 stycznia 2016 roku[3], w której zmieniono granice niektórych osiedli.

Osiedla i dzielnice Wrocławia
Osiedle administracyjne
(od 1991) 		Liczba mieszkańców
w tys. 2017(2008) 		Zmiana liczby
ludności 2008-2017 		Liczba mieszkań (2017)[4] Powierzchnia (km²) Gęstość zaludnienia (os/km²) Dawna dzielnica Uwagi: osiedla,
jednostki przestrzenne 		Nazwa niemiecka
(do 1945)
Gajowice 24,8 (27,6)   10,4% 13 789 1,71 14502,92 Fabryczna Gabitz
Gądów-Popowice Południowe 25,8 (26,4)   2,3% 12 830 3,13 8242,81 Fabryczna
  • Klein-Gandau
  • Pöpelwitz
Grabiszyn-Grabiszynek 13,8 (13,1)   5,3% 8 217 4,09 3374,08 Fabryczna
  • Gräbschen
  • Leedeborn
Jerzmanowo-Jarnołtów-Strachowice-Osiniec 2,1 (1,8)   16,7% 666 17,21 122,02 Fabryczna
  • Hermannsdorf
  • Arnoldsmühle
  • Schöngarten
Kuźniki 5,9 (6,2)   4,8% 2 357 1,46 4041,10 Fabryczna Schmiedefeld
Leśnica 28,1 (21,4)   31,3% 12 806 40,92 686,71 Fabryczna
  • Deutsch-Lissa
  • Stabelwitz
  • Goldschmieden
  • Marschwitz
  • Rathen
  • Muckerau
  • Heidau
  • Saara
  • Altenhain
Maślice 10,1 (6,4)   57,8% 5 125 6,61 1527,99 Fabryczna Masselwitz
Muchobór Mały 8,4 (8,8)   4,5% 3 455 4,96 1693,55 Fabryczna Klein-Mochbern
Muchobór Wielki 12,2 (7,8)   56,4% 7 093 6,86 1778,43 Fabryczna Groß-Mochbern
Nowy Dwór 16,4 (18,2)   9,9% 6 902 1,91 8586,39 Fabryczna Mariahöfchen
Oporów 7,0 (6,4)   9,4% 3 317 6,46 1083,59 Fabryczna Opperau
Pilczyce-Kozanów-Popowice Północne 33,5 (36,3)   7,7% 16 143 8,53 3927,32 Fabryczna
  • Pilsnitz
  • Cosel
  • Pöpelwitz
Pracze Odrzańskie 5,0 (3,2)   56,2% 2 688 10,02 499,00 Fabryczna
  • Herrnprotsch
  • Johannisber
  • Neusand
Żerniki 3,9 (3,4)   14,7% 1 495 3,90 1000,00 Fabryczna Neukirch
Bieńkowice 0,5 (0,5) 0,0% 179 1,43 349,65 Krzyki Benkwitz
Borek 13,0 (13,9)   6,5% 7 582 2,75 4727,27 Krzyki Kleinburg
Brochów 7,4 (5,0)   48,0% 3 894 3,73 1983,91 Krzyki Brockau
Gaj 20,3 (19,7)   3,0% 10 493 2,60 7807,69 Krzyki Herdain
Huby 21,1 (23,3)   9,4% 10 962 2,06 10242,72 Krzyki Huby, Glinianki Huben, Lehmgruben
Jagodno 5,6 (2,0)   180,0% 4 337 3,42 1637,43 Krzyki
Klecina 6,5 (5,2)   25,0% 3 836 3,76 1728,72 Krzyki Klettendorf
Krzyki-Partynice 19,9 (13,3)   49,6% 12 532 5,25 3790,48 Krzyki
  • Krietern
  • Hartlieb
Księże 5,9 (4,8)   22,9% 3 531 10,24 576,17 Krzyki
  • Tschansch
  • Althofnass
  • Ottwitz
  • Pirscham
  • Neuhaus
Ołtaszyn 6,6 (4,9)   34,7% 3 191 3,37 1958,46 Krzyki Oltaschin (później: Herzogshufen)
Powstańców Śląskich 28,2 (32,1)   12,1% 17 252 2,37 11898,73 Krzyki popularnie Południe, obejmuje także Dworek
i część historycznych Gajowic 		Kaiser-Wilhelm-Viertel
Przedmieście Oławskie 22,3 (24,2)   7,9% 14 268 5,96 3741,61 Krzyki Ohlauer Vorstadt
Tarnogaj 6,8 (4,9)   38,8% 6 036 2,94 2312,93 Krzyki Dürrgoy
Wojszyce 5,9 (4,1)   43,9% 3 160 3,27 1804,28 Krzyki Woischwitz (później: Hoinstein)
Karłowice-Różanka 33,6 (35,3)   4,8% 16 233 10,68 3146,07 Psie Pole
  • Carlowitz
  • Rosenthal
  • Friedewalde
  • Polinke
  • Lilenthal
Kleczków 6,4 (6,7)   4,5% 4 725 1,87 3422,46 Psie Pole Kletschkau
Kowale 2,3 (2,1)   9,5% 933 6,42 358,26 Psie Pole Cawallen
Lipa Piotrowska 1,8 (0,5)   260,0% 1 662 2,88 625,00 Psie Pole Leipe-Petersdorf
Osobowice-Rędzin 3,0 (2,3)   30,4% 1 409 18,62 161,12 Psie Pole
  • Oswitz
  • Ransern
Pawłowice 2,2 (1,9)   15,8% 771 4,43 496,61 Psie Pole Pawelwitz (później: Wendelborn)
Polanowice-Poświętne-Ligota 4,5 (3,6)   25,0% 2 826 5,63 799,29 Psie Pole
  • Sternsiedlung Rosenthal
  • Pohlanowitz
  • Lilenthal
Psie Pole-Zawidawie 29,6 (25,5)   16,1% 14 277 16,43 1801,58 Psie Pole
  • Hundsfeld
  • Sakrau
  • Görlitz
  • Glockschütz
Sołtysowice 3,7 (2,9)   27,6% 2 223 4,54 814,98 Psie Pole Schottwitz
Swojczyce-Strachocin-Wojnów 6,3 (4,7)   34,0% 4 170 12,47 505,21 Psie Pole
  • Strachate (później: Drachenwald)
  • Schwoitsch (później: Güntherbrücke)
  • Drachenbrunn
  • Popel
Świniary 0,7 (0,8)   12,5% 259 9,13 76,67 Psie Pole
Widawa 1,6 (1,4)   14,3% 580 4,09 391,20 Psie Pole Weide
Przedmieście Świdnickie 14,6 (17,0)   14,1% 10 372 1,50 9733,33 Stare Miasto Schweidnitzer Vorstadt
Stare Miasto 10,3 (12,5)   17,6% 6 699 2,00 5150,00 Stare Miasto historyczne Stare Miasto i Nowe Miasto Altstadt, Neustadt
Szczepin 20,9 (23,2)   9,9% 13 365 4,39 4760,82 Stare Miasto niegdyś Przedmieście Mikołajskie Tschepine, Nikolai-Vorstadt
Biskupin-Sępolno-Dąbie-Bartoszowice 22,1 (22,3)   0,9% 10 043 5,89 3752,12 Śródmieście
  • Bartheln
  • Bischofswalde
  • Grüneiche
  • Zimpel
Nadodrze 24,8 (28,0)   11,4% 14 211 1,98 12525,25 Śródmieście Oder-Vorstadt
Ołbin 34,6 (39,2)   11,7% 19 020 2,61 13256,71 Śródmieście Elbing
Plac Grunwaldzki 14,5 (15,3)   5,2% 7 399 1,44 10069,44 Śródmieście obejmuje tereny dawnej wsi Rybaki Fischerau
Zacisze-Zalesie-Szczytniki 4,7 (4,1)   14,6% 1 536 3,67 1280,65 Śródmieście
  • Scheitnig
  • Wilhelmsruh
  • Leerbeuthel, Leerbeutel



Podział według Studium edytuj

W Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Wrocławia[5] użyty został zupełnie inny podział miasta, odpowiadający stosunkom urbanistycznym miasta, na zespoły dzielnicowe oraz tych zespołów na tereny planowania: zespoły urbanistyczne i obszary rozwoju.

  • Śródmiejski Zespół Dzielnicowy
  • Gądowski Zespół Dzielnicowy
  • Krzycki Zespół Dzielnicowy
  • Oławski Zespół Dzielnicowy
  • Karłowicki Zespół Dzielnicowy
  • Leśnicki Zespół Dzielnicowy
  • Zespół Dzielnicowy Psiego Pola

Historyczne podziały administracyjne Wrocławia edytuj

Podział administracyjny do 1945 edytuj

Do 1945 roku Wrocław (wówczas Breslau) podzielony był dwustopniowo: na Stadteile (części miasta) odpowiadające dawnym przedmieściom, zaś te dzieliły się na Viertel (dzielnice), czasem administracyjnie łączone ze sobą, wywodzące się z pierwotnego podziału średniowiecznego miasta na cztery części, czyli Viertel (stan na lata 1904–1911)[c]

 
Okolice Wrocławia w 1900

Stare Miasto (Altstadt) edytuj

  • Schloßviertel (Dzielnica Zamkowa)
  • Taschenviertel (Dzielnica Sakwowa)
  • Neumarktviertel (Dzielnica Nowego Targu)
  • Elisabethviertel (Dzielnica św. Elżbiety)

Przedmieście Odrzańskie (Oder-Stadtteil) edytuj

Przedmieście Piaskowe (Sand-Stadtteil) edytuj

  • Domviertel (Dzielnica Katedralna; Ostrów Tumski)
  • Hochschulviertel (Dzielnica Akademicka); Neu-Scheitnig (Nowe Szczytniki)
  • Sternviertel (Dzielnica Gwieździsta)
  • Michaelisviertel (Dzielnica św. Michała)
  • Scheitnig (Szczytniki)
  • Leerbeutel (Zalesie)

Przedmieście Oławskie (Ohlauer Stadteil) edytuj

  • Mauritiusviertel (Dzielnica św. Maurycego)
  • Ohleviertel (Dzielnica Oławska)
  • Morgenau (Rakowiec)
  • Parschner Viertel (Parczów)

Przedmieście Strzelińskie (Strehlener Stadteil) edytuj

Przedmieście Świdnickie (Schweidnitzer Stadtteil) edytuj

  • Tauentzienviertel (Dzielnica Tauentziena)
  • Siebenhufen (Siedem Łanów)
  • Gabitz (Gajowice)
  • Neudorf (Nowa Wieś)
  • Kleinburg (Borek)
  • Kaiser-Wilhelm-Viertel (Dzielnica Cesarza Wilhelma)

Przedmieście Mikołajskie (Nikolai-Stadteil) edytuj

  • Friedrich-Wilhelm-Viertel (Dzielnica Fryderyka Wilhelma)
  • Märkisches Viertel (Dzielnica Markijska)
  • Tschepine (Szczepin)
  • Pöpelwitz (Popowice)
  • Zankholz (Sporny Las)

Podział administracyjny 1945-1952 edytuj

 
Podział Wrocławia na obwody w latach 1946–1951

Przejęcie władzy w mieście przez polską administrację w roku 1945 spowodowało także zmiany w podziale administracyjnym Wrocławia. Dotychczasowy podział stosowany przez Niemców przestał obowiązywać, w jego miejsce zarząd miasta wprowadził podział na 12 nowych jednostek – obwodów, ale już w roku 1946 ich liczba zmniejszyła się do ośmiu. Instytucją zarządzającą każdym z ośmiu obwodów był Miejski Urząd Obwodowy – jednostka pomocnicza Zarządu Miasta. W roku 1951 cztery obwody zwiększyły swoją powierzchnię o przyłączone do miasta osiedla. Podział Wrocławia na osiem obwodów przestał obowiązywać w roku 1952, kiedy to zastąpiono je pięcioma dzielnicami, których granice częściowo pokrywały się z granicami dawnych obwodów. Poszczególne obwody obejmowały następujące osiedla:

  • Obwód I – Stare Miasto, Przedmieście Oławskie, Księże Małe, Księże Wielkie i południowo-wschodnie osiedla, siedziba urzędu obwodowego znajdowała się przy ulicy Hercena 12
  • Obwód II – obszar ograniczony korytem Odry, Starej Odry i Kanału Miejskiego, siedziba urzędu obwodowego znajdowała się przy ulicy Stalina 62 (dzisiejsza Jedności Narodowej)
  • Obwód III – południowe osiedla Wrocławia, w roku 1951 dołączono Brochów, Bieńkowice, Jagodno, Klecinę, Lamowice Stare, Ołtaszyn i Wojszyce, siedziba urzędu obwodowego znajdowała się przy ulicy Kościuszki 31
  • Obwód IV – południowo-zachodnie osiedla miasta, obszar późniejszej dzielnicy Fabryczna, w roku 1951 dołączono Oporów i Muchobór Wielki, siedziba urzędu obwodowego znajdowała się przy ulicy Podwale Mikołajskie 13
  • Obwód V – obszar tzw. Wielkiej Wyspy, siedziba urzędu obwodowego znajdowała się przy ulicy Partyzantów 68
  • Obwód VI – północne osiedla Wrocławia, w roku 1951 dołączono Sołtysowice, siedziba urzędu obwodowego znajdowała się przy ulicy Kasprowicza 46
  • Obwód VII – Psie Pole i wschodnie osiedla miasta, w roku 1951 dołączono Zakrzów, Zgorzelisko i Wojnów, siedziba urzędu obwodowego znajdowała się przy ulicy Krzywoustego 290
  • Obwód VIII – Leśnica i zachodnie osiedla miasta, siedziba urzędu obwodowego znajdowała się przy ulicy Skoczylasa 16

Podział administracyjny 1952-1990 edytuj

Po reformie administracyjnej w roku 1950 podzielono Wrocław na pięć dzielnic, z dzielnicowymi radami narodowymi jako organami jednolitej władzy państwowej.

W nawiasie podano datę przyłączenia do Wrocławia; brak takiej daty oznacza, iż osiedle jest częścią średniowiecznego jądra miasta.

 
Pięć dzielnic Wrocławia

Stare Miasto edytuj

Śródmieście edytuj

Krzyki edytuj

Psie Pole edytuj

Fabryczna edytuj

Uwagi edytuj

  1. ↑ Nowy podział miasta wprowadzony został w roku 1991 uchwałą nr XVIII/100/91 Rady Miejskiej Wrocławia (dalej: RMW) z 6 lutego 1991[2] rozpoczynającą proces konsultacji społecznych w sprawie zmian oraz końcową uchwałą nr XX/110/91 z 20 marca 1991[6]. W późniejszych latach zasadniczy podział nie uległ istotnym zmianom, dokonywano tylko drobnych korekt i uściśleń uchwałami:
    • XXV/259/96 RMW z 26.04.1996
    • XXIX/332/96 RMW z 20.09.1996
    • XXXVII/521/97 RMW z 25.04.1997
    • LII/812/98 RMW z 05.04.1998
    • XXIX/925/01 RMW z 18.01.2001 (uchylona)
    • L/1773/02 RMW z 04.07.2002 (uchylona)
    • XXXI/2280/04 RMW z 09.12.2004
    • XLVII/3060/06 RMW z 16.02.2006
    • LIV/3267/06 RMW z 06.07.2006
    • XXX/1017/09 RMW z 15.01.2009
    • XXIX/643/12 RMW z 05.07.2012[7]
    • XX/419/16 RMW z 21.01.2016[3]
  2. ↑ Aktualny (w 2019 r.) wykaz ulic należących do poszczególnych osiedli zawiera załącznik do uchwały XXIX/643/12 Rady Miejskiej Wrocławia z 5 lipca 2012[7], natomiast szczegółową mapę z podziałem na osiedla – załącznik do uchwały XX/419/16 Rady Miejskiej z 21 stycznia 2016[3].
  3. ↑ Na podstawie mapy rozwoju terytorialnego Wrocławia.

Przypisy edytuj

  1. ↑ Uchwała nr XXX/179/91 Rady Miejskiej Wrocławia z 5 października 1991.
  2. ↑ a b Załącznik do uchwały nr XX/110/91 Rady Miejskiej Wrocławia z 20 marca 1991.
  3. ↑ a b c Uchwała nr XX/419/16 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 21 stycznia 2016 r. zmieniająca uchwałę nr XX/110/91 Rady Miejskiej Wrocławia w sprawie podziału Wrocławia na osiedla. [w:] Dz. Urz. Woj. 2016.465 [on-line]. Wojewoda Dolnośląski, 2016-01-29. [dostęp 2019-10-16]. (pol.).
  4. ↑ Małgorzata Wieliczko, Reforma wrocławskich osiedli. Fundusz osiedlowy. 100 prac prezydenta Jacka Sutryka [online], wroclaw.pl [dostęp 2019-09-09] (pol.).
  5. ↑ Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego.
  6. ↑ Uchwała nr XVIII/100/91 Rady Miejskiej Wrocławia z 6 lutego 1991.
  7. ↑ a b Uchwała nr XXIX/643/12 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 5 lipca 2012 r. w sprawie zmiany uchwały nr XX/110/91 Rady Miejskiej Wrocławia w sprawie podziału Wrocławia na osiedla. [w:] Dz. Urz. Woj. 2012.2862 [on-line]. 2012-08-10. [dostęp 2019-10-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-10-16)].

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Podział_administracyjny_Wrocławia&oldid=72634480”