Pojana zachodnioafrykańska
Pojana zachodnioafrykańska[5] (Poiana leightoni) – gatunek ssaka z rodziny wiwerowatych (Viverridae). Gatunek słabo poznany, występujący w zachodniej Afryce. Według IUCN jest narażony na wyginięcie.
| Poiana leightoni[1] | |||
| Pocock, 1908 | |||
_(18158249382).jpg) Pojana zachodnioafrykańska na czarno-białej ilustracji z 1894 roku | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
pojana zachodnioafrykańska | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[4] | |||
 | |||
| Zasięg występowania | |||
| |||
Zasięg występowania edytuj
Pojana zachodnioafrykańska występuje w południowo-zachodniej części Wybrzeża Kości Słoniowej oraz we wschodniej Liberii[4][6][7]. Obecność tego gatunku w południowo-wschodniej Gwinei wymaga potwierdzenia[4][6].
Taksonomia edytuj
Gatunek po raz pierwszy zgodnie z zasadami nazewnictwa binominalnego opisał brytyjski zoolog Reginald Innes Pocock w 1908 roku na łamach Proceedings of the Zoological Society of London jako podgatunek pojany kongijskiej (P. richardsonii)[2]. Miejsce typowe odłowu holotypu autor określił jako: „Piętnaście do dwudziestu mil na zachód od Putu Mountains, które leżą na zachód od Duobe i rzeki Cavalla. Rzeka Cavalla jest wschodnią linią graniczną pomiędzy Liberią a Wybrzeżem Kości Słoniowej, a Duobe jest jednym z jej dopływów i przyłącza się do Cavally około siedemdziesiątej mil w linii prostej od jej ujścia, płynąc ponad sto mil niemal równolegle do głównego nurtu Cavally” (Liberia)[2].
Autorzy Illustrated Checklist of the Mammals of the World uznają ten gatunek za monotypowy[8].
Etymologia edytuj
- Poiana: nazwa rodzajowa pochodzi najprawdopodobniej od drugiego człony nazwy Fernando Po (obecnie Bioko), wyspy, z której pochodził gatunek typowy[9].
- leightoni: Leonard Leighton (data urodzenia i śmierci nieznane), kolekcjoner ssaków w Liberii na początku XX wieku[10].
Morfologia edytuj
Długość ciała 30–38 cm, ogona 35–40 cm; masa ciała 500–700 g[6]. Niewielki, smukły drapieżnik podobny do żenety. Futro na grzbiecie jest miękka i bardzo krótka, koloru żółtopłowego; owłosienie na stronie brzusznej jest białe. Na grzbiecie i bokach ciała występują duże nieregularne ciemne plamy, znacznie mniejsze na kończynach tylnych oraz na bokach w okolicy brzucha; plamy te są mniej lub bardziej uporządkowane w czterech do pięciu podłużnych rzędach i tworzą podłużne paski zachodzące aż na szyję[6]. Od połowy grzbietu do nasady ogona biegnie ciemny, czasami przerywany pas. Na ogonie występuje dziesięć do dwunastu ciemnych pierścieni w kształcie szewronu (węższe na boku i dole ogona)[11]. Wzór zębowy: I 3/3, C 1/1, P 4/4, M 1/2 = 38[6].
Ekologia edytuj
Pojana zachodnioafrykańska zamieszkuje baldachim wilgotnych lasów tropikalnych, gdzie podobno buduje gniazda na wysokości co najmniej dwóch metrów nad ziemią, w których może odpoczywać w ciągu dnia[4][6]. Po kilku dniach opuszcza gniazdo, budując następne w innym miejscu[12]. Nie ma informacji na temat aktywności dobowej[6].
Dieta tego drapieżnika jest słabo poznana; zjada owady, ptaki oraz materiał roślinny, najprawdopodobniej poluje też na gryzonie i ewentualnie gady[6][12].
Nic nie wiadomo na temat rozrodu i wychowu młodych[6].
Status i zagrożenia edytuj
W Czerwonej księdze gatunków zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów został zaliczony do kategorii VU (ang. Vulnerable – narażony na wyginięcie)[4]. Gatunek ten znany jest tylko z kilkunastu okazów muzealnych; najnowszymi rekordami są dwie skórki zebrane w 1988 roku we wschodniej Liberii[6]. Nie ma wiarygodnych informacji o stanie populacji tego gatunku[4]. Główne zagrożenia dla niego nie są znane, ale prawdopodobnie ssak ten jest zagrożony utratą siedlisk w górnych lasach Gwinei. Priorytetem dla tego gatunku są badania mające na celu określenie zakresu jego występowania, stanu populacji oraz jego trybu życia[6].
Przypisy edytuj
- ↑ Poiana leightoni, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c Pocock 1907 ↓, s. 1045.
- ↑ Pocock 1907 ↓, s. 1043.
- ↑ a b c d e f P. Gaubert & E. Do Linh San, Poiana leightoni, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2015, wersja 2021-3 [dostęp 2022-04-16] (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński, W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 141 pl. ISBN 978-83-88147-15-9.
- ↑ a b c d e f g h i j k A.P. Jennings & G. Veron: Family Viverridae (Civets, Genets and Oyans). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 1: Carnivores. Barcelona: Lynx Edicions, 2009, s. 215. ISBN 978-84-96553-49-1. (ang.).
- ↑ Wilson Don E. & Reeder DeeAnn M. (red.) Poiana leightoni. w: Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3.) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. (ang.) [dostęp 2016-06-11]
- ↑ C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 408. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
- ↑ T.S. Palmer: Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. Washington: Government Printing Office, 1904, s. 555, seria: North American Fauna. (ang.).
- ↑ B. Beolens, M. Watkins & M. Grayson: The Eponym Dictionary of Mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009, s. 239. ISBN 978-0-8018-9304-9. (ang.).
- ↑ D.R. Rosevear: The carnivores of West Africa. London: Trustees of the British Museum (Natural History), 1974, s. 227–228. (ang.).
- ↑ a b H. Von Rompaey & M. Colyn: Poiana leightonii West African Linsang (West African Oyan). W: J. Kingdon, M. Hoffmann: Mammals of Africa. Cz. 5: Carnivores, Pangolins, Equids and Rhinoceroses. London: A&C Black, 2013, s. 251–252. ISBN 978-1408122570. (ang.).
Bibliografia edytuj
- R.I. Pocock. Report upon a Small Collection of Mammalia brought from Liberia by Mr. Leonard Leighton. „Proceedings of the Zoological Society of London”. 1907 (2), s. 1037–1047, 1907. (ang.).