Pokrzewka złowroga
Pokrzewka złowroga[3] (Curruca subcoerulea) – gatunek małego ptaka z rodziny pokrzewek (Sylviidae). Występuje w południowej części Afryki (Angola, Namibia, Botswana, Zimbabwe, Suazi, Lesotho, Afryka Południowa). Nie jest zagrożony wyginięciem.
| Curruca subcoerulea[1] | |||
| (Vieillot, 1817) | |||
.jpg) Osobnik sfotografowany w Parku Narodowym Pilanesberg, Prowincja Północno-Zachodnia, Południowa Afryka | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
pokrzewka złowroga | ||
| Synonimy | |||
|
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
Taksonomia edytuj
Po raz pierwszy gatunek opisał Louis Pierre Vieillot w 1817. Nowemu gatunkowi nadał nazwę Sylvia subcœrulea[4]. Holotyp pochodził z okolic rzeki Gourits w Prowincji Przylądkowej Zachodniej, Afryka Południowa[5]. Niektórzy autorzy włączali pokrzewkę złowrogą do rodzaju Parisoma w obrębie tymaliowatych, jednak morfologia, zachowanie, głos i badania mtDNA sugerują raczej rodzaj Sylvia[5]. Nowsze badania genetyczne (Cai et al. 2019) potwierdziły zasadność wydzielenia rodzaju Curruca, do którego zaliczono też pokrzewkę złowrogą[3][6][7]. Zmianę tę zaakceptował już Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny[6], ale np. IUCN nadal umieszcza gatunek w rodzaju Sylvia[2]. Choć w piśmiennictwie napotkać można na zapis epitetu gatunkowego subcaerulea, poprawnym epitetem, nadanym przez Vieillota, jest subcoerulea[8]. IOC wyróżnia 4 podgatunki[6].
Podgatunki i zasięg występowania edytuj
IOC wyróżnia następujące podgatunki[6]:
- S. s. ansorgei (Zedlitz, 1921) – południowo-zachodnia i południowa Angola[5]
- S. s. cinerascens (Reichenow, 1902) – Namibia i Botswana[5]
- S. s. orpheana (Clancey, 1954) – zachodnie i centralne Zimbabwe, Południowa Afryka (zachodnia i centralna prowincja Limpopo na południe po Wolne Państwo, północna i centralna prowincja KwaZulu-Natal), południowe Suazi i nizinna część Lesotho[5]
- S. s. subcoerulea Vieillot, 1817 – zachodnia Południowa Afryka (na wschód po północno-zachodnie Wolne Państwo i Prowincję Przylądkową Wschodnią)[5].
Morfologia edytuj
Długość ciała około 13,5 cm, masa ciała 14 g[5]. Wierzch ciała w większości szary. Pokrywy skrzydłowe brązowe z szarymi krawędziami, pokrywy pierwszorzędowe czarne z białymi krawędziami. Lotki w większości brązowe. Sterówki czarne, jedynie zewnętrzne. Kantarek białawy. Pokrywy uszne szare, pokryte białymi pasami. Policzki, gardło oraz tylna część szyi białe, pokryte szarymi pasami. Pozostała część spodu ciała biała, z wyjątkiem szarych boków ciała oraz kasztanowych okolic kloaki i pokryw podogonowych. Dziób i nogi czarne, tęczówka jasna, niemal biała[9].
Ekologia i zachowanie edytuj
Środowiskiem życia pokrzewek złowrogich są zarośla na sawannach w półpustynnych obszarach[5], m.in. w centralnej i południowej kotlinie Kalahari i w Karru. Przeważnie te ptaki spotykane są w parach lub pojedynczo. Nie rzucają się w oczy[10]. Żywią się głównie owadami zbieranymi z gałęzi oraz owocami (Scutia myrtina, kolcowój Lycium)[11].
Lęgi edytuj
W Zimbabwe okres lęgowy trwa w październiku i listopadzie[5], w Botswanie i Namibii okres składania jaj trwa od września do maja. W obszarach półpustynnych lęgi są prawdopodobnie zależne od pojawiających się nieregularnie deszczów[10]. Gniazdo ma formę kubeczka o cienkich ściankach zbudowanego z suchych traw, korzonków i aksamitnych fragmentów kory spojonych pajęczą siecią. Zniesienie liczy 2–4 jaja; obydwa ptaki z pary wysiadują je 13–16 dni. Młode opuszczają gniazdo po 14–15 dniach życia[11].
Status edytuj
IUCN uznaje pokrzewkę złowrogą za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 (stan w 2020). BirdLife International uznaje trend populacji za stabilny[12].
Przypisy edytuj
- ↑ a b c Sylvia subcaerulea, [w:] Integrated Taxonomic Information System [dostęp 2020-05-11] (ang.).
- ↑ a b BirdLife International, Sylvia subcoerulea, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2016, wersja 2020-3 [dostęp 2021-02-13] (ang.).
- ↑ a b P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Sylviidae Leach, 1820 - pokrzewki - Sylvia warblers (wersja: 2020-03-06). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-02-13].
- ↑ Louis Jean Pierre Vieillot: Nouveau dictionnaire d’histoire naturelle, appliquée aux arts, à l'agriculture, à l'économie rurale et domestique, à la médecine, etc.. T. 11. 1817, s. 188.
- ↑ a b c d e f g h i Aymí, R. & Gargallo, G.: Chestnut-vented Warbler (Sylvia subcoerulea). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2020. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-11)].
- ↑ a b c d F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Sylviid babblers, parrotbills, white-eyes. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-02-13]. (ang.).
- ↑ Cai et al. Near-complete phylogeny and taxonomic revision of the world’s babbler (Aves: Passeriformes). „Molecular Phylogenetics and Evolution”. 130, s. 346–356, 2019. (ang.).
- ↑ Normand David & Edward C. Dickinson. The ligatures ‐æ‐ and ‐œ‐ in Vieillot’s new avian names established in the Nouveau dictionnaire d’histoire naturelle vols. I‐XXXVI (1816‐1819). „Zoological Bibliography”. 4 (2), s. 15–26, 2016.
- ↑ R. Bowdler Sharpe: Catalogue of the Birds in the British Museum. T. 4. 1879, s. 268–269.
- ↑ a b J.A. Harrison: Titbabbler. Bosveldtjeriktik. Parisoma subcoeruleum. [w:] Southern African Bird Atlas Project (SABAP2) [on-line]. [dostęp 2018-01-03].
- ↑ a b Parisoma subcaeruleum (Chestnut-vented tit-babbler, Tit-babbler). Biodiversity Explorer. [dostęp 2019-12-21].
- ↑ Chestnut-vented Warbler Sylvia subcoerulea. BirdLife International. [dostęp 2018-01-03].
Linki zewnętrzne edytuj
- Zdjęcia, nagrania audio i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).