Policja (Polska)
Policja – umundurowana (służba mundurowa) i uzbrojona formacja służąca społeczeństwu i przeznaczona do ochrony bezpieczeństwa ludzi oraz do utrzymywania bezpieczeństwa publicznego i porządku publicznego; jeden z organów ścigania. Została utworzona na mocy Ustawy o Policji z dnia 6 kwietnia 1990 roku. Nadzór nad Policją sprawuje minister właściwy ds. wewnętrznych. Zwierzchnikiem wszystkich funkcjonariuszy i pracowników cywilnych formacji jest Komendant Główny Policji. Od 22 grudnia 2023 stanowisko komendanta głównego zajmuje insp. Marek Boroń.
 Logo Policji | |
 Odznaka Policji | |
| Państwo | |
|---|---|
| Data utworzenia |
10 maja 1990[1] |
| Komendant Główny Policji |
insp. Marek Boroń |
| Zastępcy Komendanta Głównego Policji |
nadinsp. Roman Kuster, nadinsp. Rafał Kochańczyk |
| Budżet |
10,1 mld PLN[2] (2021) |
| Zatrudnienie |
96 698[3] (31 grudnia 2023) |
| Adres | |
| ul. Puławska 148/150 02-514 Warszawa | |
Położenie na mapie Warszawy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa mazowieckiego  | |
 52°11′16,55″N 21°01′23,12″E/52,187931 21,023089
| |
| Strona internetowa | |
W całej Polsce istnieje telefoniczne przekierowanie z numeru 997 do centrum powiadamiania ratunkowego, które działa zarówno z telefonu komórkowego, jak i stacjonarnego. Centrum powiadamiania ratunkowego obsługuje zgłoszenia alarmowe kierowane do numerów alarmowych 112, 997, 998 i 999, umożliwiając przekazanie zgłoszenia alarmowego w celu zaangażowania właściwych służb ratowniczych[4].
Jednolitym numerem alarmowym obowiązującym na terenie całej Unii Europejskiej jest numer 112. Działa zarówno z telefonów stacjonarnych, jak i komórkowych. Numer 112 służy do powiadamiania w sytuacjach zagrożenia zdrowia, życia lub mienia. Wybranie numeru 112 z jakiegokolwiek telefonu spowoduje połączenie z centrum powiadamiania ratunkowego. Operator 112 może, w miarę potrzeby, przełączyć połączenie do jednostki Państwowej Straży Pożarnej, Policji lub Państwowego Ratownictwa Medycznego.
Święto Policji obchodzone jest 24 lipca.
Historia
Władze
Centralnym organem administracji rządowej, właściwym w sprawach ochrony bezpieczeństwa ludzi oraz utrzymania bezpieczeństwa i porządku publicznego jest Komendant Główny Policji powoływany i odwoływany przez Prezesa Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw wewnętrznych. Zastępców Komendanta Głównego powołuje i odwołuje minister na jego wniosek.
Na poziomie wojewódzkim Policją kierują komendanci wojewódzcy powoływani i odwoływani przez ministra na wniosek Komendanta Głównego. W toku procedury minister zasięga opinii właściwego wojewody. Zastępców komendantów wojewódzkich powołuje i odwołuje Komendant Główny na ich wniosek.
W powiatach i miastach na prawach powiatu wyżej opisane zadania realizują komendanci powiatowi lub miejscy. Powołuje ich komendant wojewódzki po zasięgnięciu opinii właściwego starosty lub prezydenta miasta. Powołuje i odwołuje on również zastępców tych komendantów. Komendanci powiatowi/miejscy powołują i odwołują kierownictwo komisariatów policji, posterunków i rewirów dzielnicowych działających na ich terenie.
Struktura organizacyjna Policji
Policja składa się z następujących rodzajów służb:
- kryminalnej;
- śledczej;
- prewencyjnej;
- spraw wewnętrznych;
- kontrterrorystycznej;
- zwalczania cyberprzestępczości;
- wspomagającej (w zakresie organizacyjnym, logistycznym i technicznym)[5].
W skład Policji wchodzą również: policja sądowa, Akademia Policji w Szczytnie, ośrodki szkolenia, szkoły policyjne, instytuty badawcze oraz wyodrębnione oddziały prewencji i pododdziały antyterrorystyczne. Komendant Główny Policji ma możliwość powołania w uzasadnionym przypadku innego rodzaju służb[5].
| Służba | Kryminalna | Prewencyjna | Ruchu Drogowego | Logistyczna | Oddziały prewencji | Sądowa |
| Insygnia |  |
 |
 |
 |
 |
|
Jednostki Policji
- Komenda Główna Policji
- Centralne Biuro Śledcze Policji
- Centralne Biuro Zwalczania Cyberprzestępczości
- Centralny Pododdział Kontrterrorystyczny Policji „BOA”
- Biuro Spraw Wewnętrznych Policji
- Komendy Wojewódzkie Policji
- Szkoły Policji
- Centralne Laboratorium Kryminalistyczne Policji[6]
Komendy Wojewódzkie Policji
Komenda Stołeczna Policji, która stanowi aparat pomocniczy Komendanta Stołecznego Policji, wykonuje swoje zadania na obszarze m.st. Warszawy oraz dziewięciu powiatów: grodziskiego, legionowskiego, mińskiego, nowodworskiego, otwockiego, piaseczyńskiego, pruszkowskiego, warszawskiego zachodniego i wołomińskiego. Obszar ten jest wyłączony z terytorialnego zasięgu działania Komendanta Wojewódzkiego Policji właściwego dla województwa mazowieckiego[5]. Komendant Stołeczny Policji na obszarze swojego działania wykonuje zadania i kompetencje Komendanta Wojewódzkiego Policji[5].
Posterunki
Liczba posterunków Policji w Polsce[13]:
- 2008 rok – 822
- czerwiec 2012 roku – 692
- koniec 2015 roku – 399[14]
Statystyki demograficzne
Polska Policja to ponad 100 tys. funkcjonariuszy[15] (analogicznie liczebność Milicji Obywatelskiej w PRL wynosiła ok. 80 000 milicjantów[16] nie licząc przeszło 300 tysięcy ORMO), z czego 58% służy w pionie prewencji, 34% w kryminalnym, a pozostałe 8% w działach pomocniczych. 14% funkcjonariuszy stanowią kobiety. Najwięcej, – 6695 funkcjonariuszek – ma staż od 3 do 10 lat, natomiast 229 kobiet służy od ponad 30 lat[17]. Wiekowo wśród polskich funkcjonariuszy przeważa grupa 30-40-latków (44%), dalej plasują się 40-50-latkowie (25%) i 25-30-latkowie (21%), policjanci w wieku poniżej 25 i powyżej 50 lat stanowią 5% stanu. Większość policjantów ma wykształcenie średnie (72%), wyższe ma 27%, a podstawowe i zawodowe jedynie 1%. Policjantów w codziennej pracy wspiera ok. 25 tys. pracowników cywilnych.
Zadania Policji
- ochrona życia i zdrowia ludzi oraz mienia przed bezprawnymi zamachami godzącymi w te dobra;
- ochrona bezpieczeństwa i porządku, zapewnienie spokoju w miejscach publicznych, w transporcie i komunikacji publicznej, w ruchu drogowym i na wodach;
- wykrywanie i ściganie sprawców przestępstw i wykroczeń;
- działania profilaktyczne (prewencyjne) w celu ograniczenia popełniania przestępstw i wykroczeń, a także wszelkim zachowaniom kryminogennym, współpraca w tym zakresie z innymi podmiotami;
- kontrola przestrzegania przepisów porządkowych i administracyjnych obowiązujących w miejscach publicznych, a także związanych z działalnością publiczną;
- zarządzanie informacją kryminalną, prowadzenie baz danych Systemu Informacyjnego Schengen, DNA;
- współpraca z policjami innych państw, a także z organami i instytucjami Unii Europejskiej, realizacja zadań wynikających z podpisanych umów międzynarodowych i odrębnych przepisów;
- gromadzenie, przetwarzanie i przekazywanie informacji kryminalnych;
- realizacja zadań wynikających z przepisów prawa Unii Europejskiej oraz umów i porozumień międzynarodowych na zasadach i w zakresie w nich określonych;
- prowadzenie zbiorów danych zawierających informacje gromadzone przez uprawnione organy o odciskach linii papilarnych osób, niezidentyfikowanych śladach linii papilarnych z miejsc przestępstw oraz o wynikach analizy kwasu deoksyrybonukleinowego (DNA);
- nadzór nad strażami gminnymi/miejskimi oraz nad innymi specjalistycznymi uzbrojonymi formacjami.
Zgodnie z art. 19 ust. 22 Ustawy o Policji minister właściwy do spraw wewnętrznych przedstawia corocznie Sejmowi i Senatowi informację o działalności Policji określonej w ust. 1–21, w tym informacje i dane, o których mowa w art. 20 ust. 3 ustawy. Informacja jest udostępniana w postaci druku sejmowego (senackiego).
Uprawnienia Policji
W ramach wykonywania swoich ustawowych obowiązków Policja wykonuje czynności: operacyjno-rozpoznawcze, dochodzeniowo-śledcze i administracyjno-porządkowe.
Wykonując wymienione czynności policjanci mają prawo do:
- legitymowania osób w celu ustalenia ich tożsamości (z uzasadnieniem);
- zatrzymywania osób na zasadach określonych w przepisach Kodeksu postępowania karnego i innych ustaw;
- zatrzymywania osób pozbawionych wolności, które korzystając z przepustki nie powróciły w wyznaczonym terminie do zakładu karnego lub aresztu śledczego;
- zatrzymywania osób stwarzających zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego i mienia;
- pobierania od osób wymazu ze śluzówki policzków w celu identyfikacji osób o nieustalonej tożsamości oraz osób usiłujących ukryć swoją tożsamość, jeżeli ustalenie tożsamości w inny sposób nie jest możliwe, pobierania materiału biologicznego ze zwłok ludzkich o nieustalonej tożsamości;
- przeszukiwania osób i pomieszczeń na podstawie przepisów Kodeksu postępowania karnego i innych ustaw;
- dokonywania kontroli osobistej, a także przeglądania zawartości bagaży i sprawdzania ładunku w portach i na dworcach oraz w środkach transportu lądowego, powietrznego i wodnego, w razie istnienia uzasadnionego podejrzenia popełnienia czynu zabronionego pod groźbą kary;
- obserwowania i rejestrowania obrazu zdarzeń w miejscach publicznych, a w określonych przypadkach, także i dźwięku,
- kontrolowanie rodzaju używanego paliwa przez pobranie próbek paliwa ze zbiornika pojazdu;
- żądania pomocy od instytucji państwowych, organów administracji rządowej i samorządu terytorialnego oraz jednostek gospodarczych prowadzących działalność w zakresie użyteczności publicznej, oraz zwracania się o niezbędną pomoc do innych jednostek gospodarczych i organizacji społecznych, jak również zwracania się w nagłych wypadkach do każdej osoby o udzielenie doraźnej pomocy, w ramach obowiązujących przepisów prawa.
Krytyka
Justyn Piskorski w 2011 roku stwierdził, że karierę w policji robi się dzięki poprawie statystyk przestępczości i wykrywalności, także poprzez manipulowanie statystykami, w tym przy rejestracji przestępstw. Sprzyja temu brak mechanizmu weryfikacji działań Policji, np. mała kontrola prokuratorska[18].
Również według Adama Rapackiego problemem jest manipulacja statystykami przestępczości. Policja informuje prokuraturę, dopiero gdy już prowadzi działania operacyjno-śledcze i jest bliska zatrzymania sprawców, a także prowadzi jedynie akcje poszukiwawcze zaginionych, gdy istnieją silne przesłanki wszczęcia śledztwa w sprawie zabójstwa. Inny przykład według Rapackiego, to wykrywalność przestępstw z ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii powyżej 90%[19].
Wyposażenie
Środki przymusu bezpośredniego stosowane przez Policję
.jpg)
- kajdanki i prowadnice
- pałka policyjna
- kaftan bezpieczeństwa
- gaz drażniący (chemiczne środki obezwładniające)
- siła fizyczna
- pasy i siatki obezwładniające
- pies i koń służbowy
- wodne środki obezwładniające (armatka wodna)
- kolczatka drogowa
- pociski niepenetracyjne miotane z broni palnej
- kask zabezpieczający
- przedmioty przeznaczone do obezwładniania osób za pomocą energii elektrycznej
- pojazdy służbowe
- środki przeznaczone do pokonywania zamknięć budowlanych i innych przeszkód, w tym materiały wybuchowe
- środki pirotechniczne o właściwościach ogłuszających lub olśniewających
Podstawą prawną użycia środków przymusu bezpośredniego jest Ustawa z dnia 24 maja 2013 r. o środkach przymusu bezpośredniego i broni palnej (Dz.U. z 2024 r. poz. 383).
Do wyposażenia Policji zalicza się także broń palną:
- Pistolety:
- Walther P99 (produkowany w Polsce w Fabryce Broni Łucznik na licencji)
- Glock-17
- Glock-19
- Glock-26
- Beretta APX
- P-83 Wanad
- P-64
- CZ-75 (limitowane użycie)
- Rewolwer Gward (praktycznie wycofany)
- Taurus PT99 (praktycznie wycofany)
- Pistolety maszynowe
- PM-84 Glauberyt
- PM-98 Glauberyt
- H&K MP5 (limitowane użycie)
- H&K UMP (wariant 9 mm, limitowane użycie)
- IMI Uzi (limitowane użycie)
- FN P-90 (limitowane użycie)
- PM-63 RAK (praktycznie wycofany)
- Karabinki automatyczne
- AKMS
- H&K G-36 (limitowane użycie)
- HK-416 (limitowane użycie w oddziałach kontrterrorystycznych)
- HK-417[20] (limitowane użycie w oddziałach kontrterrorystycznych)
- Karabiny wyborowe
- Granatniki
- Strzelby
- Mossberg 590
- Remington 870 MCS
- Hatsan
- Benelli M3 (limitowane użycie)
Roboty
- PIAP Gryf[21] – średni robot pirotechniczny
- PIAP IBIS[21] – duży robot pirotechniczny
Pojazdy
| Typ pojazdów | Liczba | Uwagi |
|---|---|---|
| Samochody osobowe | 14178 |
|
| Samochody osobowe terenowe | 595 |
|
| Samochody furgon | 4132 |
|
| Samochody ciężarowe | 42 | |
| Autobusy | 97 | |
| Samochody specjalistyczne | 580 | |
| Łodzie motorowe | 313 | |
| Motocykle | 1268 | |
| Przyczepy | 523 | |
| Inne | 104 | |
| Łącznie | 21 832 | Stan na 01.01.2022[22] |
Statki powietrzne[23][24]
| Typ | Liczba | Numery maszyn | Zdjęcie | Przeznaczenie | Uwagi |
|---|---|---|---|---|---|
| Śmigłowce | |||||
| S-70i Black Hawk | 4/5 | SN-70XP
SN-71XP SN-72XP SN-73XP |
.jpg)
|
wielozadaniowe | W 2018 roku zakupiono 3 śmigłowce. Trafiły do zarządu lotnictwa w KGP Komendy Głównej Policji. Są wykorzystywane przez Biuro Operacji Antyterrorystycznych do desantu, ewakuacji i szybkiego przemieszczania się po kraju[25][26][27][28][29][30].
W 2022 roku zawarto umowę na zakup kolejnych 2 egzemplarzy[31]. Pierwszy z nich dostarczono w grudniu 2023 roku[32]. |
| Mi-8T | 2 | SN-41XP
SN-42XP |
 |
transportowo-pasażerskie | Śmigłowce są wykorzystywane przez Centralny Pododdział Kontrterrorystyczny Policji "BOA" |
| PZL W-3A Sokół | 2 | SN-31XP
SN-32XP |
 |
patrolowo-poszukiwawcze i transportowo-pasażerskie |
Wyposażone w głośniki zewnętrzne, reflektor-szperacz i głowice optoelektroniczne[33]. |
| Bell 407GXi | 7 | SN-80XP
SN-81XP SN-82XP |
|
patrolowo-poszukiwawcze | W 2019 roku zakupiono 3 sztuki. Pierwszy egzemplarz odebrany został 6 grudnia 2019, zaś pozostałe dwa we wrześniu 2020 roku[34].
W 2023 roku zakupiono kolejne 4 sztuki. Wszystkie egzemplarze zostały odebrane w grudniu tego roku[35]. Wyposażone w reflektor-szperacz i głowice optoelektroniczną[36][37][38]. |
| Bell 206B JetRanger II Bell 206B3 JetRangerIII |
2 | SN-16XP
SN-17XP |
.jpg) |
patrolowo-poszukiwawcze | Zakupione jako maszyny używane, SN-16XP wyprodukowano w 1991, a SN-17XP w 2000 roku[39].
Wyposażone w głośniki zewnętrzne, reflektor-szperacz i głowice optoelektroniczne[40]. |
| Bell 412HP | 1 | SN-18XP |  |
pasażerskie | Śmigłowiec został odziedziczony po zlikwidowanym 36. Specjalnym Pułku Lotnictwa Transportowego. |
W latach 1996 – 2014 formacja użytkowała 2 śmigłowce PZL Kania, które zostały wycofane z czynnej służby z m.in. powodów finansowych[41]. Egzemplarz o numerze rejestracyjnym SN-51XP w maju 2020 przekazany został do Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie[42]. Od 2011 roku Policja użytkowała samolot Aeroprakt-22LS o numerach SP-YDF, jednak w 2014 roku uległ on wypadkowi podczas wykonywania zadania służbowego związanego z przestępstwem. Maszyna została skreślona ze stanu[43][44].
Zobacz też
Przypisy
- ↑ Policja w III RP. [dostęp 2015-07-26].
- ↑ Mniej pieniędzy na służby mundurowe w budżecie na 2021 r.. Business Insider, 2020-12-30. [dostęp 2022-08-08].
- ↑ Stan zatrudnienia w Policji. [dostęp 2023-03-18].
- ↑ Dz.U. z 2021 r. poz. 268.
- ↑ a b c d Ustawa z dnia 6 kwietnia 1990 r. o Policji. (Dz.U. z 2023 r. poz. 171).
- ↑ Jednostki Policji. info.policja.pl. [dostęp 2015-07-25].
- ↑ Polska Policja, Uroczyste przekazanie obowiązków Komendanta Wojewódzkiego Policji we Wrocławiu [online], Policja Dolnośląska [dostęp 2024-01-01] (pol.).
- ↑ Policja Lubelska, Zdanie i powierzenie obowiązków na stanowisku Komendanta Wojewódzkiego Policji w Lublinie [online], Policja Lubelska [dostęp 2024-02-20] (pol.).
- ↑ Policja Świętokrzyska, Kierownictwo [online], Policja Świętokrzyska [dostęp 2021-02-12] (pol.).
- ↑ Policja Warmińsko-Mazurska, Zmiana na stanowisku Komendanta Wojewódzkiego Policji w Olsztynie [online], Policja Warmińsko-Mazurska [dostęp 2024-01-19] (pol.).
- ↑ Policja Wielkopolska: Kierownictwo KWP w Poznaniu. Policja Wielkopolska. [dostęp 2017-12-14].
- ↑ Komenda Stołeczna Policji: Komendant Stołeczny Policji. Komenda Stołeczna Policji. [dostęp 2017-12-14].
- ↑ Reorganizacja sieci posterunków. gazeta.policja.pl, 2012-08. [dostęp 2023-04-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-09-30)].
- ↑ Powrót posterunków policji. naszdziennik.pl, 20 maja 2016. [dostęp 2016-05-20].
- ↑ Polska Policja: Stan zatrudnienia na dzień 1 stycznia 2019 roku. O Policji. [dostęp 2020-03-01].
- ↑ Ogólnopolskie Stowarzyszenie Internowanych i Represjonowanych – Biuletyn 24. internowani-represjonowani.pl.tl. [dostęp 2017-11-26].
- ↑ polskatimes.pl.
- ↑ Małgorzata Kolińska-Dąbrowska: Policja pompuje statystyki, więc o przestępczości wiemy niewiele. Wyborcza.pl, 1 grudnia 2011. [dostęp 2017-03-30].
- ↑ Justyna Kopińska: Ten trup się nie liczy. Tropimy policyjne statystyki. Wyborcza.pl Duży Format, 25 marca 2015. [dostęp 2017-03-28].
- ↑ Decyzja nr 368 Komendanta Głównego Policji z dnia 19 września 2009 r. w sprawie wprowadzenia na uzbrojenie Policji karabinów „Heckler & Koch” typu HK417.
- ↑ a b Roboty pirotechniczne dla Policji – InfoSecurity24. www.infosecurity24.pl, 2019-03-19. [dostęp 2019-03-19].
- ↑ Polska Policja, Policyjne radiowozy i inne pojazdy [online], O Policji [dostęp 2023-12-15] (pol.).
- ↑ Polska Policja, Policyjne śmigłowce [online], Policja.pl [dostęp 2022-06-12] (pol.).
- ↑ Policyjny Bell 412 z głowicą optoelektroniczną [online], Wydawnictwo militarne ZBIAM, 17 czerwca 2021 [dostęp 2022-06-12] (pol.).
- ↑ Debiut policyjnego Black Hawka w Kielcach.
- ↑ Trzeci Black Hawk dla Policji.
- ↑ Dwa Black Hawki już w Policji. Kolejne trzy w przyszłym roku? (InfoSecurity24 TV).
- ↑ Dwa kolejne Black Hawki dla Policji. Jest zgoda premiera.
- ↑ Trzeci Black Hawk już w Policji. Umowa na kolejne w najbliższych dniach.
- ↑ Latająca dwunastka, czyli flota policyjnych śmigłowców w liczbach – InfoSecurity24. infosecurity24.pl. [dostęp 2020-06-10].
- ↑ Polska Policja, Nowe Black Hawki dla polskiej Policji [online], Policja.pl [dostęp 2023-12-15] (pol.).
- ↑ Polska Policja, Czwarty policyjny Black Hawk już w służbie [online], Policja.pl [dostęp 2023-12-15] (pol.).
- ↑ Polska Policja: Lotnictwo w Policji. Policja.pl. [dostęp 2020-06-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-06-21)].
- ↑ Redakcja: Flotę lotnictwa Policji uzupełniły trzy nowe śmigłowce Bell 407GXi.. aviation24.pl. [dostęp 2020-09-27].
- ↑ Łukasz Pacholski, Policja odebrała nowe śmigłowce Bell 407GXi [online], Wydawnictwo militarne ZBIAM, 15 grudnia 2023 [dostęp 2023-12-16] (pol.).
- ↑ Pierwszy policyjny Bell 407 już w Warszawie – InfoSecurity24. infosecurity24.pl. [dostęp 2020-06-10].
- ↑ Nowe śmigłowce w rękach policji w sierpniu – InfoSecurity24. www.infosecurity24.pl. [dostęp 2020-06-10].
- ↑ Drugi Bell 407GXi w Policji [online], Zespół Badań i Analiz Militarnych, 6 września 2020 [dostęp 2023-03-28] (pol.).
- ↑ Policja szuka części zamiennych do śmigłowców – InfoSecurity24. www.infosecurity24.pl. [dostęp 2020-06-10].
- ↑ *Eintritt(s)reflektor, Berlin, Heidelberg: Springer Berlin Heidelberg, 2013, s. 290–290, DOI: 10.1007/978-3-642-33335-4_50837, ISBN 978-3-642-33334-7 [dostęp 2020-06-10].
- ↑ Policyjne lotnictwo wyjdzie z zapaści? MSWiA: Planujemy zakup czterech śmigłowców – Defence24. www.defence24.pl. [dostęp 2020-08-02].
- ↑ Policyjny śmigłowiec trafił do muzeum – InfoSecurity24. infosecurity24.pl. [dostęp 2020-08-02].
- ↑ Nowoczesny samolot dla dolnośląskiej policji. www.rmf24.pl. [dostęp 2020-08-02].
- ↑ Dolnośląskie: wypadek policyjnego samolotu Aeroprakt – dwie osoby ranne. dlapilota.pl. [dostęp 2020-08-02].