Poliptyk San Zeno
Poliptyk San Zeno – obraz włoskiego malarza i rytownika Andrei Mantegni.
.jpg)
| |
| Autor | |
|---|---|
| Data powstania |
ok. 1457–1460 |
| Medium |
panel |
| Wymiary |
212 i 213 × 125 i 135 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Lokalizacja | |
Poliptyk został zamówiony dla ołtarza głównego w bazylice San Zeno w Weronie przez opata Gregorio Correra. Część główna znajduje się tam do dnia dzisiejszego, część dolna znajdująca się w predelli zostały podzielone i w 1797 roku trafiły do muzeum w Luwrze oraz do Królewskiego Muzeum Sztuk Pięknych w Brukseli.
Opis obrazu edytuj
Dzieło ma formę tryptyku, lecz przedstawia jedną scenę połączoną jednym motywem architektonicznym oraz wspólną podłogą. Scena rozgrywa się za charakterystycznymi dla architektury starożytnej czterema kolumnami w ozdobionej płaskorzeźbami świątyni[1].
Tryptyk przedstawia siedzącą na marmurowym tronie Madonnę z Dzieciątkiem w otoczeniu śpiewających i grających aniołków. Po obu stronach stoi ośmiu świętych, z których siedmiu pogrążonych jest w lekturze. Kompozycja obrazu nawiązuje do starszego dzieła autorstwa Giotta Madonna z Dzieciątkiem. Po lewej stronie, na pierwszym planie widoczny jest św. Piotr ze swoim atrybutem kluczem trzymanym w dłoni. Za nim stoi św. Paweł a następnie św. Jan i patron bazyliki w Weronie, biskup św. Zenon. Po stronie prawej znajdują się kolejno: w czarnym habicie św. Benedykt, rzymski męczennik św. Wawrzyniec, papież Grzegorz Wielki i najbliżej widza św. Jan Chrzciciel.
W predelli Mantegna namalował trzy sceny pochodzące z Nowego Testamentu z ostatnich dni życia Jezusa. Przedstawiają one modlitwę Chrystusa w Ogrójcu[2], Ukrzyżowanie i Zmartwychwstanie.
Nad wszystkimi postaciami Mantegna namalował girlandy z owoców i warzyw zawieszone na hakach. Malarz zastosował tu efekt iluzji nazywany w sztuce trompe l'oeil mający na celu stworzeniu wrażenia przestrzeni i powiększenia pomieszczenia. Za girlandami na fryzie, widoczne są płaskorzeźby z puttami rozsypującymi zawartość rogu obfitości co w czasach antycznych symbolizowało dostatek.
Nawiązania edytuj
Scena ukrzyżowania z poliptyku stała się inspiracją dla piosenki Jacka Kaczmarskiego "Pejzaż z trzema krzyżami"[3].
Galeria edytuj
-
Lewy panel, 213 x 134 cm. -
Środkowy panel, 212 x 125 cm. -
Prawy panel, 213 x 135 cm. -
Detal Madonna. -
Detal z lewego panelu. -
Detal ze środkowego panelu. -
Detal z prawego panelu.
Predella edytuj
-
Ukrzyżowanie -
Detal środkowego panelu -
Detal środkowego panelu
Przypisy edytuj
- ↑ Montegna na wielu swoich obrazach akcentował swoje zamiłowanie do sztuki starożytnej m.in. w obrazach Święty Sebastian czy Modlitwa w Ogrójcu
- ↑ Scena jest uderzająco podobna do późniejszego obrazu Modlitwa w Ogrójcu Mantegni
- ↑ Jacek o utworze – Pejzaż z trzema krzyżami. [w:] Strona poświęcona Jackowi Kaczmarskiemu [on-line]. www.kaczmarski.art.pl. [dostęp 2010-11-30]. (pol.).
Bibliografia edytuj
- Patrick de Rynck Jak czytać malarstwo wyd. Universitas Kraków 2005 ISBN 83-242-0565-9