Wikipedia

Pomnik Adama Mickiewicza w Warszawie

Pomnik w Warszawie

Pomnik Adama Mickiewicza – neoklasycystyczny monument Adama Mickiewicza znajdujący się na Krakowskim Przedmieściu w Warszawie.

Pomnik Adama Mickiewicza
w Warszawie
Ilustracja
Pomnik Adama Mickiewicza w Warszawie
Państwo

 Polska

Miejscowość

Warszawa

Typ obiektu

posąg na cokole

Projektant

Cyprian Godebski

Data budowy

1897–1898

Data odsłonięcia

24 grudnia 1898
28 stycznia 1950

Położenie na mapie Warszawy
Mapa konturowa Warszawy, w centrum znajduje się punkt z opisem „Pomnik Adama Mickiewiczaw Warszawie”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Pomnik Adama Mickiewiczaw Warszawie”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Pomnik Adama Mickiewiczaw Warszawie”
Ziemia52°14′37″N 21°00′53″E/52,243611 21,014722
Multimedia w Wikimedia Commons
Ceremonia odsłonięcia monumentu w 1898
Pomnik ok. 1900

Pomnik zaprojektowany przez Cypriana Godebskiego został odsłonięty w stulecie urodzin poety 24 grudnia 1898[1].

Historia edytuj

Pomnik Adama Mickiewicza w Warszawie wzniesiony został na placu powstałym z wyburzenia budynków na terenie dawnej jurydyki Dziekanka, w miejscu fontanny przeniesionej na plac Bankowy. Sam pomnik, dłuta Cypriana Godebskiego, został wkomponowany w otoczenie przez Józefa Piusa Dziekońskiego i Władysława Marconiego.

Posąg o wysokości 4,5 metra został odlany we Włoszech. Kolumna i cokół pomnika zostały wykonane z granitu pochodzącego z kamieniołomów w Baveno w Piemoncie. W Warszawie zastosowano obydwie odmiany granitu baweńskiego: różową o budowie ziarnistej oraz szarą. W oprawie architektonicznej monumentu zwraca uwagę stopniowanie barw: od ciemnoszarych schodów wykonanych z granitu z Gniewania na Podolu, poprzez taras i cokół z granitu z Baveno, aż po jasnoszarą odmianę tego granitu w kolumnie[2].

Zaprojektowane przez Zenona Chrzanowskiego kunsztowne ogrodzenie pomnika w postaci kutej w żelazie kraty z motywami roślinnymi zostało wykonane w warszawskiej firmie S. Zielezińskiego[1]. W narożnikach ogrodzenia ustawiono osiem dwuramiennych latarń[3].

Koszt realizacji monumentu wyniósł 200 tys. rubli[4].

Monument został odsłonięty 24 grudnia 1898, w setną rocznicę urodzin poety. Krótka uroczystość, w obecności policji i wojska, została ograniczona przez władze rosyjskie do poświęcenia pomnika. Zakazano przemówień, a w wydarzeniu mogły wziąć udział jedynie osoby zaproszone z biletami wstępu. Cenzura otrzymała polecenie ograniczenia do minimum wzmianek o uroczystości, a z wystaw obrazów i okien księgarń usunięto portrety Mickiewicza[5]. Zaplanowana uroczystość miała trwać jedynie kwadrans. Rozpoczęła się utworem Stanisława Moniuszki, po którym nastąpiło odsłonięcie rzeźby. Po poświęceniu monumentu wystąpić miał Henryk Sienkiewicz, jednak z uwagi na nałożone restrykcje milczał przez całą uroczystość. Następnie orkiestra odegrała kolejny utwór Moniuszki, a zgromadzony tłum rozpoczął składanie kwiatów pod pomnikiem[6].

W październiku 1916 nazwę skwer Konstantynowski, na którym znajdował się monument, zmieniono na skwer Adama Mickiewicza[7].

W 1944 pomnik został zdemontowany przez Niemców i wywieziony do Rzeszy, gdzie po wojnie w Hamburgu polska misja wojskowa odnalazła i rewindykowała m.in. głowę i fragment torsu[4]. Kopię odlewu wykonał Jan Szczepkowski przy współpracy Józefa Trenarowskiego[4]. Odlew wykonała firma Braci Łopieńskich[4]. Odtworzono także cokół i ogrodzenie. W czasie rekonstrukcji pomnika nie przywrócono natomiast czterech zniczy, które znajdowały się w narożach balustrady u podnóża monumentu[8]. Prace nad ich odtworzeniem rozpoczęły się w 1978[8]. Znicze przywrócono w 1986[4].

Monument został odsłonięty ponownie 28 stycznia 1950 przez Bolesława Bieruta na zakończenie jubileuszowego Roku Mickiewiczowskiego[9][10].

30 stycznia 1968 pod pomnikiem miała miejsce manifestacja studencka przeciwko zdjęciu z afisza Teatru Narodowego w Warszawie Dziadów.

Inne informacje edytuj

W Warszawie znajdują się jeszcze dwa pomniki Adama Mickiewicza. Autorem pierwszego jest Stanisław Horno-Popławski, a monument został odsłonięty w 1955 przy wejściu głównym do Pałacu Kultury i Nauki[11].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 659. ISBN 83-01-08836-2.
  2. ↑ Hanna Sygietyńska: Kamień w architekturze i rzeźbie Warszawy. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1978, s. 80.
  3. ↑ Wiesław Głębocki: Warszawskie pomniki. Warszawa: Wydawnictwo PPT „Kraj”, 1990, s. 71. ISBN 83-7005-211-8.
  4. ↑ a b c d e Encyklopedia Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1994, s. 660. ISBN 83-01-08836-2.
  5. ↑ Edward Strzeleckie: Sprawa pomnika Adama Mickiewicza w Warszawie, [w:] Stanisław Tazbir (red.) Z dziejów książki i bibliotek w Warszawie. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1961, s. 438–439.
  6. ↑ Opowieść o pomniku Adama Mickiewicza. muzeumwarszawy.pl, 2020-12-28. [dostęp 2021-12-26].
  7. ↑ Adam Szczypiorski: Od Piotra Drzewickiego do Stefana Starzyńskiego. Wrocław: Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, 1968, s. 65.
  8. ↑ a b Kronika wydarzeń w Warszawie 1 VII – 30 IX 1978. „Kronika Warszawy”. 1(37), s. 175, 1979. 
  9. ↑ Dobrosław Kobielski, Józef Zięba: Kronika lat 1944–1986 [w:] Kalendarz Warszawski'88. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1987, s. 19. ISBN 83-03-01684-9.
  10. ↑ Karol Małcużyński: Szkice warszawskie. Warszawa: Książka i Wiedza, 1955, s. 187.
  11. ↑ Irena Grzesiuk-Olszewska: Warszawska rzeźba pomnikowa. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, 2003, s. 112. ISBN 83-88973-59-2.

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Pomnik_Adama_Mickiewicza_w_Warszawie&oldid=72035640”