Popowo Salęckie
Popowo Salęckie (dawniej Popowenm od 17. w. Plaffendorf[4]) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie mrągowskim, w gminie Mrągowo. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.
| wieś | |
 Cmentarz ewangelicki | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
197[2] |
| Strefa numeracyjna |
89 |
| Kod pocztowy |
11-700[3] |
| Tablice rejestracyjne |
NMR |
| SIMC |
0483406 |
Położenie na mapie gminy wiejskiej Mrągowo  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu mrągowskiego  | |
 53°54′07″N 21°20′54″E/53,901944 21,348333[1]
| |
Wieś założona na planie ulicówki. Według Gustawa Leydinga nazwa wsi wywodzi się od przezwiska pop (lub od nazywania osób duchownych słowem pop, zamiast ksiądz, pastor) – założyciela wsi.
Historia edytuj
Wieś czynszowa lokowana na 50 włókach na prawie chełmińskim w 1566 r. przez Jakuba Glińskiego z Białej Piskiej (polskiego proboszcza z parafii ewangelickiej w Białej Piskiej, zwanego popem), który otrzymał od księcia Albrechta siedem włók sołeckich (wolnych od czynszu). Na początku XVII w. Popowo należało rodu Lehndorffów. W 1630 r. Cyprian Willamovius (Wilamowski) – pisarz grodzki z Szestna – kupił Popowo liczące 30,5 włóki od podpułkownika Fabiana Lehndorfa (który został starostą Szestna, sprzedał Popowo z 30 łanami oraz półłanowym ostrowiem). W 1662 r. w dokumentach Popowo obejmowało 41 włók. Jesienią 1657 r., na skutek najazdu tatarskiego, Popowo uległo całkowitemu zniszczeniu, zginęło 77 mieszkańców. Pozostały jednak grunty rolne z zasiewami, dlatego szybko nastąpiło ponowne zasiedleniu wsi, w całości przez ludność pochodzenia polskiego. W 1693 r. byli tu sami Polacy (w tym polska szlachta Łosiów i Langheim-Borkowskich).
Szkoła we wsi powstała przed 1740 rokiem. Według spisu z 1785 r. w Popowie było 27 "dymów" (gospodarstw domowych). W 1818 r. w tutejszej szkole nauczano po polsku, a uczęszczało 25 dzieci (szkoła jednoklasowa). W tym czasie nauczycielem był Michał Rzepacko. W 1823 r. we wsi było 184 mieszkańców. W 1838 r. odnotowano 36 "dymów" z 300 mieszkańcami. W 1849 r. wieś liczyła 35 budynków mieszkalnych i 312 mieszkańców, w 1870 r. mieszkało w Popowie 320 osób. W 1871 r. do obszaru wiejskiego włączono gospodarstwo dworskie tzw. Młynowo Górne (Ober Muhlenthal) (część Młynowa), gdzie 1 maja 1879 r. uruchomiono przystanek kolei wąskotorowej na linii Mrągowo - Kętrzyn.
W urzędowym spisie miejscowości z 1928 r. Młynowo Górne traktowane było łącznie z Popowem. Na przełomie XIX i XX wieku w Popowie było gospodarstwo dworskie obejmujące 17 włók, należące w tym czasie do Augusta Kajma (w posiadaniu tej rodziny do 1945 r.). W 1907 r. folwark obejmował 201,3 ha i specjalizował się w hodowli bydła rodowodowego i koni.
W okresie międzywojennym działająca w Popowie spółka wodnomelioracyjna zbudowała dwie elektryczne przepompownie. W 1928 r. Popowo stanowiło "wieś z wybudowaniem i folwark" i mieszkało tu łącznie 302 mieszkańców. W 1935 roku w szkole uczyło się 30 dzieci a Popowo należało do parafii w Szestnie. W 1939 r. we wsi mieszkało 249 osób. W tym czasie było tu 55 gospodarstw domowych, w tym 24 rolnicze, z których 8 miało wielkość w granicach 10-20 ha, 6 w granicach 20-100 ha i jedno ponad 100 ha.
W 1945 r. mieszkańcy w trakcie ucieczki zostali zawróceni przez oddziały Armii Czerwonej, zabudowa wsi nie ucierpiały w czasie działań wojennych.
Osoby związane z Popowem Salęckim edytuj
- Katarzyna Enerlich, pisarka i poetka (mieszka w Popowie).
Przypisy edytuj
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 108316
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
- ↑ Kod pocztowy Popowo Salęckie •• Wyszukiwarka, kody pocztowe, ulice, mapa [online], www.kodypocztowe.info [dostęp 2019-10-30].
- ↑ Rozporządzenie Ministrów: Administracji Publicznej i Ziem Odzyskanych z dnia 12 listopada 1946 r. o przywróceniu i ustaleniu urzędowych nazw miejscowości (M.P. z 1946 r. Nr 142, poz. 262)
Bibliografia edytuj
- Mrągowo. Z dziejów miasta i powiatu. Pojezierze, Olsztyn 1975
- Historia miejscowości Gminy Mrągowo, (dostęp 1.08.2013)