Portret Izabeli z Flemingów ks. Czartoryskiej
Portret Izabeli z Flemingów ks. Czartoryskiej – portret olejny na płótnie, stworzony przez Alexandra Roslina w 1774 r[1]. Przedstawia księżną Izabelę z Flemingów Czartoryską – jedną z najważniejszych mecenasek i kolekcjonerek sztuki w Rzeczypospolitej doby oświecenia, żonę Adama Kazimierza Czartoryskiego.
,_Wife_of_Adam_Kazimierz_-_MNK_XII-A-616_(416973).jpg)
| |
| Autor | |
|---|---|
| Rodzaj | |
| Data powstania | |
| Medium | |
| Wymiary |
63,5 × 52 cm |
| Miejsce przechowywania | |
| Miejscowość | |
| Lokalizacja | |
Historia edytuj
Do zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie obraz został zakupiony jako dzieło anonimowego XVIII wiecznego malarza francuskiego. Z czasem, na podstawie analizy formalnej atrybucję przypisano Alexandrowi Roslinowi, co po raz pierwszy zaproponował historyk sztuki Zdzisław Żygulski[2]. Za tym autorstwem oprócz sposobu malowania obrazu ma świadczyć widoczna na obrazie data 1774 oraz resztki napisu nad ramieniem Izabeli Czartoryskiej, o treści „de l'ordre" co miałoby być skrótem od „chevalier de l’ordre de Gustav Vasa", wskazując na Alexandra Roslina, uhonorowanego Orderem Wazów[3]. Izabela Czartoryska przebywała w Paryżu od 1773 r. do kwietnia 1774 r. Wówczas to musiał sportretować ją Roslin[4], który choć z pochodzenia był Szwedem, to od 1752 r. na stałe mieszkał w Paryżu. To tam rozwinęła się jego kariera portrecisty. Malował portrety indywidualne i zbiorowe, a jego klientami była europejska arystokracja, w tym rodziny królewskie – sportretował m.in. Gustawa III, Katarzynę II czy Pawła I.
Opis obrazu edytuj
Obraz ukazuje Izabelę Czartoryską w wieku 29 lat. W okresie tym rozpoczyna ona swoje największe działania fundatorskie – od 1771 r. powstaje jej Park na Powązkach, przebudowywany jest Pałac Błękitny przy ul. Senatorskiej w Warszawie, a od 1783 r. zacznie ona tworzyć swoje założenie rezydencjonalne w Puławach, gdzie w 1801 r. otworzy pierwsze publiczne muzeum na ziemiach polskich[5]. Czartoryska sportretowana została w złotej, błyszczącej sukni z koronkowym obszyciem, owinięta zielonym szalem. Jej swobodna jak na ówczesną modę fryzura, przepasana złotą opaską, stonowana, naturalna kolorystyka obrazu oraz pogodny i życzliwy wyraz twarzy są przykładem wybitnego dzieła tej epoki, które w przyszłości będzie wielokrotnie kopiowane, jako jedno z najbardziej udanych przedstawień Izabeli Czartoryskiej.
Wystawy czasowe edytuj
- Rok Księżnej Izabeli, Muzeum Czartoryskich w Puławach, 10 maja 2019 – 30 czerwca 2019
- Le siècle français. Malarstwo i rysunek francuski XVIII wieku ze zbiorów polskich, Muzeum Narodowe w Warszawie, 28 lutego 2009 – 26 kwietnia 2009
- Leonardo da Vinci and the Splendor of Poland, Milwaukee Art Museum, Wisconsin, 12 września 2002 – 20 maja 2003
Przypisy edytuj
- ↑ Iwona Danielewicz, Justyna Guze, Le siècle français : francuskie malarstwo i rysunek XVIII wieku ze zbiorów polskich, Warszawa: Muzeum Narodowe w Warszawie, 2009, s. 443 (pol.).
- ↑ Iwona Danielewicz, Justyna Guze, Le siècle français : francuskie malarstwo i rysunek XVIII wieku ze zbiorów polskich, Warszawa: Muzeum Narodowe w Warszawie, 2009, s. 443 (pol.).
- ↑ Iwona Danielewicz, Justyna Guze, Le siècle français : francuskie malarstwo i rysunek XVIII wieku ze zbiorów polskich, Warszawa: Muzeum Narodowe w Warszawie, 2009, s. 443 (pol.).
- ↑ Laurie Winters (red.), Leonardo da Vinci and the splendor of Poland : a history of collecting and patronage, Milwaukee: Milwaukee Art Museum, 2002, s. 176 (ang.).
- ↑ Zofia Gołubiew, Muzeum Narodowe w Krakowie i Kolekcja Książąt Czartoryskich, Warszawa: Arkady, 2010, s. 503 (pol.).