Potłumek

Potłumek
	; Weissia controversa
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	mchy
Klasa	prątniki
Rząd	płoniwowce
Rodzina	płoniwowate
Rodzaj	potłumek
	Nazwa systematyczna
	Weissia Hedw.; Sp. Musc. 168. 1801.
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Potłumek (Weissia Hedw.) – rodzaj mchów należący do rodziny płoniwowatych (Pottiaceae Schimp.). Przedstawiciele rodzaju występują na wszystkich kontynentach, z wyjątkiem Antarktydy^[3]. Rosną przeważnie na powierzchni ziemi^[3].

Morfologia

Gametofity: Tworzą luźne lub gęste darnie, u góry zielone, spodem brązowe do żółtych. Łodyżki do 1 cm długości. Listki podwinięte, często wykrzywione lub skręcone spiralnie w stanie suchym, rozpostarte, gdy wilgotne. Osiągają przeważnie 1,5–2,5 mm, rzadko do 4 mm długości.^[3]
Sporofity: Seta długości 1–13 mm. Puszka zarodni eliptyczna do jajowatej lub cylindrycznej, długości 1–2,2 mm. Wieczka brak lub, gdy występuje, stożkowate do dziobkowatego. Perystom z 16 zębami, czasem śladowymi lub bez, u niektórych gatunków perystomu brak.^[3]
Zarodniki: Zarodniki o średnicy 14–28 μm.^[3]

Systematyka i nazewnictwo

Według The Plant List rodzaj Weissia liczy 214 akceptowanych nazw gatunków oraz ich 128 synonimów^[4].

Wykaz gatunków^[4]:

Weissia aaronis (Lorentz) Müll. Hal.
Weissia abbreviata (Thwaites & Mitt.) R.H. Zander
Weissia acutifolia (H. Philib.) Kindb.
Weissia alianuda B.C. Tan
Weissia amblyodon Brid.
Weissia americana (P. Beauv.) Lindb.
Weissia anomala (Hedw.) Roth ex P. Gaertn., B. Mey. & Schreb.
Weissia antarctica (Müll. Hal.) Wilson
Weissia apocaulos (R. Hedw. ex Lam. & DC.) Poir.
Weissia argentinica Müll. Hal.
Weissia armatum (Thér. & Trab.) Fedosov
Weissia artocosana R.H. Zander
Weissia atra Schleich. ex DC.
Weissia atrocaulis K. Saito
Weissia auridens Müll. Hal.
Weissia austrocrispa (Beckett) I.G. Stone
Weissia ayresii Schimp.
Weissia balansae (Müll. Hal.) R.H. Zander
Weissia balansaeana (Besch.) Müll. Hal.
Weissia barbula (Schwägr.) Mitt.
Weissia barbulacea Müll. Hal.
Weissia bartramioides Griff.
Weissia bizotii R.H. Zander
Weissia blanda (Hook. f. & Wilson) Mitt.
Weissia borbonica (Bizot & Onr. ex Onr.) Arts
Weissia brachycarpa (Nees & Hornsch.) Jur. – potłumek przeponiec^[5]
Weissia brachypelma Müll. Hal.
Weissia brachypoma C.C. Towns.
Weissia breutelii Müll. Hal.
Weissia breviseta (Thér.) P.C. Chen
Weissia bruchiana Hornsch.
Weissia bruchii (Hornsch.) Lindb.
Weissia caespitosa Bruch
Weissia calvescens (Wilson) Braithw.
Weissia canaliculata Hampe
Weissia chrysocoma (Hedw.) Hedw. ex Brid.
Weissia ciliata Hook.
Weissia clavinervis Cardot & P. de la Varde
Weissia coarctata (P. Beauv.) Lindb.
Weissia condensa (Voit) Lindb.
Weissia connata (Brid.) Wallr.
Weissia contecta Hook. f. & Wilson
Weissia contermina (Müll. Hal.) Mitt.
Weissia controversa Hedw. – potłumek zielonawy^[6]
Weissia crinita (Brid.) Poir. ex Brid.
Weissia crispa (Hedw.) P. Gaertn., B. Mey. & Scherb.
Weissia crispata (Dicks. ex With.) Brid. ex Schumach.
Weissia cryptodon Mont.
Weissia cucullata Müll. Hal.
Weissia curvifolia (Wahlenb.) Lindb.
Weissia deciduaefolia K. Saito
Weissia dieterlenii Thér.
Weissia diffidentia R.H. Zander
Weissia drummondii (Hook. & Grev.) Lindb.
Weissia edentula Mitt.
Weissia erythrogona Brid.
Weissia exigua Schwägr.
Weissia exserta (Broth.) P.C. Chen
Weissia fallax Sehlm.
Weissia felipponei Thér.
Weissia flavescens (E. Britton) W.D. Reese
Weissia fornicata Brid.
Weissia forsteri (Dicks. ex With.) Brid.
Weissia geniculata (Schwägr.) Brid.
Weissia ghatensis Dixon & P. de la Varde
Weissia glazioui R.H. Zander
Weissia gracilis (Hook.) Spreng.
Weissia groenlandica Kindb.
Weissia gymnostomoides Brid.
Weissia hedwigii H.A. Crum
Weissia hildebrandtii Müll. Hal.
Weissia humicola Müll. Hal.
Weissia humilis Funck ex Brid.
Weissia immersa (Dicks.) Brid.
Weissia incerta Mitt.
Weissia inclinans (Dicks.) Brid.
Weissia inoperculata (H.A. Crum) H.A. Crum, Steere & L.E. Anderson
Weissia intermedia (Schimp.) Tolf
Weissia involutifolia (Müll. Hal.) Mitt.
Weissia irrorata Mitt.
Weissia jamaicensis (Mitt.) Grout
Weissia jamesonii Taylor
Weissia javanica (Nees & Blume) Mitt.
Weissia kaikouraensis R. Br. bis
Weissia krassavinii (Lazarenko) Lazarenko ex Ochyra
Weissia kunzeana Müll. Hal.
Weissia lacustris (Brid.) Steud.
Weissia lanceolata (Hedw.) D. Mohr
Weissia latiuscula Müll. Hal.
Weissia laxifolia (Hook. f.) Hampe
Weissia leprieurii (Mont.) Mitt.
Weissia leptodon Plaubel ex Brid.
Weissia leptotrichacea Müll. Hal.
Weissia leratii (Paris & Broth.) P. Sollman
Weissia levieri (Limpr.) Kindb.
Weissia ligulaefolia (E.B. Bartram) Grout
Weissia lindigii (Hampe) Mitt.
Weissia lineaefolia Müll. Hal.
Weissia linearifolia Hornsch. ex Schwägr.
Weissia longidens Cardot
Weissia longifolia Mitt. – potłumek trwałowieczek^[5]
Weissia longirostris (Schwägr.) Schwägr.
Weissia lorentzii (Müll. Hal.) R.H. Zander
Weissia ludoviciana (Sull.) W.D. Reese & B.A.E. Lemmon
Weissia lurida (Hornsch.) Mitt.
Weissia maclellandii Griff.

Weissia macrocarpa Hook.
Weissia macrospora Cardot & P. de la Varde
Weissia malayensis (M. Fleisch.) Manuel
Weissia melanostoma Mitt.
Weissia meylanii (J.J. Amann) Mönk.
Weissia micacea (Schltdl.) Müll. Hal.
Weissia micro-odonta Hedw.
Weissia microstoma Hornsch. ex Nees & Hornsch.
Weissia mielichhoferiana Funck
Weissia minuta (Dixon & P. de la Varde) M.N. Aziz & Vohra
Weissia mittenii (Bruch & Schimp.) Mitt.
Weissia monocladus Brid.
Weissia mosis (Lorentz) Müll. Hal.
Weissia muhlenbergiana (Sw.) W.D. Reese & B.A.E. Lemmon
Weissia multicapsularis (Sm.) Mitt.
Weissia navicularis Mitt.
Weissia neocaledonica (Thér.) R.H. Zander
Weissia newcomeri (E.B. Bartram) K. Saito
Weissia nigricans (Lam. & DC.) Poir.
Weissia nitida Reinw. & Hornsch.
Weissia nitidula (Müll. Hal.) Kindb.
Weissia nivalis Brid.
Weissia norkettii R.S. Chopra
Weissia novae-valisiae (Broth. ex G. Roth) I.G. Stone
Weissia nuda (Dicks.) D. Mohr
Weissia obtusata Müll. Hal.
Weissia obtusifolia Müll. Hal.
Weissia occidentalis (Flowers) A.H. Stoneb.
Weissia occulta Wallr.
Weissia oerstediana (Müll. Hal.) Mitt.
Weissia opaca (Dixon) Magill
Weissia oranica Müll. Hal.
Weissia ovalis (R.S. Williams) E.B. Bartram
Weissia ovatifolia Kurschner
Weissia pabstiana Müll. Hal.
Weissia pallidiseta Brid.
Weissia papillosa Dixon & Naveau
Weissia parasitica (Sw. ex Brid.) D. Mohr
Weissia patagonica Cardot & Broth.
Weissia patula (C. Knight) Fife
Weissia perichaetialis Mont.
Weissia perpusilla (Müll. Hal.) I.G. Stone
Weissia perssonii Kindb.
Weissia phascoides (Wilson ex B.S.G.) Müll. Hal.
Weissia phascopsis R.H. Zander
Weissia phyllantha (Brid.) Lindb.
Weissia platyphylla (Kindb.) Kindb.
Weissia platystegia (Dixon) A. Eddy
Weissia poeppigiana (Müll. Hal.) Mitt.
Weissia pomiformis Hook.
Weissia procera Laurer ex Nees & Hornsch.
Weissia pumila Brid.
Weissia punctulata Mitt.
Weissia recurvata (Hedw.) D. Mohr
Weissia reflexa Brid.
Weissia ricciae Brid.
Weissia rigescens Müll. Hal.
Weissia riograndensis (Broth.) R.H. Zander
Weissia riparia Hampe
Weissia rohlfsiana Müll. Hal.
Weissia roscheri (Lorentz) Mitt.
Weissia rostellata (Brid.) Lindb.
Weissia rutilans (Hedw.) Lindb.
Weissia samoana (Mitt.) Mitt.
Weissia schisti (F. Weber & D. Mohr) Brid.
Weissia seligeri (F. Weber & D. Mohr) Wahlenb.
Weissia semidiaphana (Thér.) R.H. Zander
Weissia semiinvoluta Müll. Hal.
Weissia semipallida Müll. Hal.
Weissia sharpii L.E. Anderson & B.A.E. Lemmon
Weissia simplex Brid.
Weissia sinaloensis E.B. Bartram
Weissia socotrana Mitt.
Weissia splachnum Garov.
Weissia sprengelii (Schwägr.) Arn.
Weissia squarrosa (Nees & Hornsch.) Müll. Hal.
Weissia sterilis W.E. Nicholson
Weissia stillicidiorum Mitt.
Weissia striata (Hedw.) Schreb. ex P. Gaertn., B. Mey. & Scherb.
Weissia subacaulis Mitt.
Weissia subangustifolia (Thér.) R.H. Zander
Weissia subcaespitosa (Hampe) Mitt.
Weissia submicacea Müll. Hal.
Weissia sullivantii (Bruch & Schimp.) Kindb.
Weissia tenuis (Schrad. ex Hedw.) Müll. Hal.
Weissia termitidarum Müll. Hal.
Weissia tetragona (Hedw.) Hedw. ex Brid.
Weissia tophicola Müll. Hal.
Weissia tortilis Spreng.
Weissia tortula (Schwägr.) Mitt.
Weissia trichodes (F. Weber) Hook. & Taylor
Weissia trifaria Brid.
Weissia triumphans (De Not.) M.O. Hill
Weissia tyrrhena M. Fleisch.
Weissia umbrosa Mitt.
Weissia unguiculata (Mitt.) A.C. Crundwell & Nyholm
Weissia vallis-gratiae Müll. Hal.
Weissia vardei Bizot
Weissia venezuelensis Müll. Hal.
Weissia veviridis R.H. Zander
Weissia vittata (Mitt.) Lindb.
Weissia wagneri (Müll. Hal.) Mitt.
Weissia waymouthii R. Br. bis
Weissia welwitschii Schimp.
Weissia willisiana (Sainsbury) Catches.
Weissia wimmeriana (Sendtn.) Bruch & Schimp.
Weissia zonata Brid.

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).
↑ B.B. Goffinet B.B., W.R.W.R. Buck W.R.W.R., Classification of the Bryophyta, University of Connecticut, 2008– [dostęp 2017-02-17] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Weissia. [w:] Bryophyte Flora of North America Vol. 1 [on-line]. [dostęp 2017-02-24]. (ang.).
↑ ^a ^b Weissia. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2017-02-24]. (ang.).
↑ ^a ^b Adam Stebel, Barbara Fojcik, Henryk Klama, Jan Żarnowiec. Czerwona lista mszaków województwa śląskiego - The Red List of Threatened Bryophytes of Silesian Voivodship. „Czerwone listy wybranych grup grzybów i roślin województwa śląskiego”. 2, 2012. Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska. ISSN 1427-9142. [dostęp 2017-02-18].
↑ Adam Stebel, Paweł Czarnota. Wykaz mchów pasma Gorców w polskich Karpatach Zachodnich. List of mosses of the Gorce range in the Polish Western Carpathians. „Ochrona Beskidów Zachodnich”. 4, s. 7–25, 2012.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-03-26] (ang.).

[goffinet-2] B.B. Goffinet B.B., W.R.W.R. Buck W.R.W.R., Classification of the Bryophyta, University of Connecticut, 2008– [dostęp 2017-02-17] (ang.).

[efloras-3] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Weissia. [w:] Bryophyte Flora of North America Vol. 1 [on-line]. [dostęp 2017-02-24]. (ang.).

[tpl-4] Weissia. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2017-02-24]. (ang.).

[redslask-5] Adam Stebel, Barbara Fojcik, Henryk Klama, Jan Żarnowiec. Czerwona lista mszaków województwa śląskiego - The Red List of Threatened Bryophytes of Silesian Voivodship. „Czerwone listy wybranych grup grzybów i roślin województwa śląskiego”. 2, 2012. Centrum Dziedzictwa Przyrody Górnego Śląska. ISSN 1427-9142. [dostęp 2017-02-18].

[stebel-6] Adam Stebel, Paweł Czarnota. Wykaz mchów pasma Gorców w polskich Karpatach Zachodnich. List of mosses of the Gorce range in the Polish Western Carpathians. „Ochrona Beskidów Zachodnich”. 4, s. 7–25, 2012.

[3]

[1]

[2]

[4]

[5]

[6]