Powiat Kröben
Powiat Kröben (pol. powiat krobski, niem. Kreis Kröben)[1] – pruski powiat leżący w obrębie rejencji poznańskiej Prowincji Poznańskiej Królestwa Prus, ustanowiony na ziemiach I Rzeczypospolitej, które objął zabór pruski. Powiat istniał w latach 1815–1887. Siedzibą landrata była Krobia (niem. Kröben). W latach 1877–1882 landratem powiatu był Arthur von Posadowsky-Wehner[2]. Na terenie zlikwidowanego powiatu Kröben władze pruskie 1 października 1887 roku ustanowiły dwa nowe: Gostyn (gostyński) oraz Rawitsch (rawicki)[3].
| powiat | |
| Państwo | |
|---|---|
| Populacja (1837) • liczba ludności |
|
| Szczegółowy podział administracyjny | |
| Liczba okręgów |
6 |
| Liczba majątków |
79 |
Od północy powiat Kröben graniczył z powiatem Kosten (kościańskim) i Schrimm (śremskim), od wschodu z powiatem Krotoschin (krotoszyńskim), natomiast od południa stykał się z wrocławskim okręgiem regencyjnym. Od zachodu z kolei graniczył z powiatem Fraustadt (wschowskim)[4].
Okręgi, miasta i wsie edytuj
Powiat dzielił się na sześć okręgów policyjnych[4]:
- sarnowski,
- jutroszyński,
- krobski,
- gostyński,
- bojanowski,
- ekonomia Krobia (majątek rządu pruskiego w Berlinie)
W obrębie powiatu znajdowało się 10 miast: (Rawicz, Bojanowo, Gostyń, Jutroszyn – dzisiejszy Jutrosin, Poniec, Sarnowo, Miejska Górka, Krobia, Dubin oraz Piaski) oraz 78 majątków prywatnych i jeden rządowy (odrębna ekonomia Krobia), które łącznie składały się ze 238 wsi i osad (w tym 8 karczm i jeden młyn wodny).
Ludność i gospodarka edytuj
Powiat zamieszkiwało – według spisu urzędowego z roku 1837 – ponad 60,6 tys. osób (w miastach 21,5 tys., na wsi – 39,2 tys.)[4]. Głównym zajęciem ludności było rolnictwo i chów bydła[4]. Na obszarze powiatu działało 8 parafii protestanckich i 25 katolickich[4]. Ponadto na terenie powiatu działało 6 synagog (w Rawiczu, Jutroszynie, Gostyniu, Krobi, Dubinie i Piaskach). Leon Plater w swoim dziele „Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Księstwa Poznańskiego” (1846) wzmiankuje o czterech lasach i czterech rzekach (główne to Obra i Orla, mniejsze znaczenie miały Dąbrożna i Kania)[4]. Powiat pozbawiony był jezior. Większymi ciągami komunikacyjnymi w powiecie były dwie drogi: z Rawicza przez Miejską Górkę i Kobylin w kierunku Kalisza oraz Rawicz-Bojanowo-Rydzyna-Leszno[4]. Urząd pocztowy (niem. Postamt) mieścił się w Rawiczu, a w obrębie powiatu działało 5 stacji poczty konnej oraz 3 poczty listowe[4].
Przypisy edytuj
- ↑ a b Johann Gottfried Hoffmann: Die Bevölkerung des Preußischen Staats. Berlin: 1839, s. 237.
- ↑ Posadowsky-Wehner, Arthur Graf von. Kulturportal West Ost. [dostęp 2015-02-23]. (niem.).
- ↑ Rolf Jehke, Herdecke: Landkreis Gostingen. [w:] Territoriale Veränderungen in Deutschland und deutsch verwalteten Gebieten 1874–1945 [on-line]. [dostęp 2015-02-26]. (niem.).
- ↑ a b c d e f g h Leon Plater: Opisanie historyczno-statystyczne Wielkiego Ksie̜stwa Poznańskiego. Lipsk: Ksie̜garnia Zagraniczna (Librairie Étrangère), 1846, s. 218-235.